Op 14 juni 2023 heeft het Europees Parlement zijn onderhandelingspositie over de wet over kunstmatige intelligentie, de ‘AI Verordening’, vastgesteld. Dit betekent dat de wet naar de volgende fase kan: de onderhandelingen met de EU-lidstaten. Recent keurden de Parlementaire Commissies al een concept onderhandelingsmandaat goed. Daarna was het aan het complete Parlement om te oordelen over de onderhandelingspositie. Dat heeft het Parlement nu gedaan: het mandaat is goedgekeurd. Dit betekent dat de wet nu doorstroomt naar de triloog fase waarin met de Europese Raad, de Commissie en het Parlement wordt onderhandeld.
AI Verordening
In april 2021 heeft de Commissie de AI Verordening voorgesteld omdat zij vindt dat de huidige Europese regelgeving de (toekomstige) risico’s van AI onvoldoende adresseren. Deze verordening heeft een op risico gebaseerde aanpak; dus hoe meer risico de technologie met zich meebrengt, hoe strikter de regels die ervoor gelden.
Wat is het standpunt van het Parlement?
De regels moeten verzekeren dat Artificial Intelligence die in Europa wordt ontwikkeld en gebruikt, volledig in overeenstemming is met de rechten en waarden van de EU, waaronder menselijk toezicht, veiligheid, privacy, transparantie, non-discriminatie en sociaal en milieuwelzijn.
Zo vindt het Parlement dat de lijst met verboden op opdringerige en discriminerende AI-systemen verder moet worden uitgebreid. Denk hierbij aan een verbod op biometrische identificatiesystemen, biometrische categorisatie systemen, voorspellende politiesystemen gebaseerd op profilering, locatie of voorgaand crimineel gedrag.
Daarnaast wil het Parlement een uitbreiding van de hoog-risico classificatie. De leden van het Parlement vinden dat hier het risico op schade aan gezondheid, fundamentele rechten en het milieu aan moet worden toegevoegd. Ook AI-systemen die kiezers tijdens verkiezingen proberen te beïnvloeden moeten daaronder vallen.
Wat is het standpunt van de Raad?
Het standpunt van de Raad werd in december 2022 al aangenomen. De Raad en het Parlement verschillen flink van standpunt rondom biometrische identificatiesystemen. De Raad vindt namelijk dat dit in publieke ruimtes voor handhavingsdoeleinden moet worden toegestaan.
Decentrale relevantie
Artificial Intelligence is voor decentrale overheden in toenemende mate relevant. Door slim gebruik te maken van AI bij onder andere infrastructuur, afval en toezicht kunnen steden bijvoorbeeld efficiënter en duurzamer ingericht worden. Denk bijvoorbeeld aan hoe AI decentrale overheden kan ondersteunen in watermanagement. Nederland heeft op dit moment nog geen wetgeving omtrent AI. Wel wordt het gebruikt in producten, diensten en processen die al gereguleerd zijn. De benoeming van AI in sectorale wetgeving betekent echter niet dat het algemeen regelgevend kader voldoende voorbereid is op de inzet van AI. Daarom zijn er nieuwe regels en instrumenten nodig. De AI Verordening zal hier een grote verandering in brengen.
Vervolgstappen
Het onderhandelingsmandaat van het Parlement is nu goedgekeurd. Nu kunnen de onderhandelingen met de Raad en de Commissie over de definitieve vorm van de wet beginnen. Naar verwachting volgt begin 2024 een definitieve overeenkomst.
Bron
EP klaar om te onderhandelen over eerste regels voor veilige en transparante AI, Europees Parlement
Meer informatie
Artificial Intelligence, Kenniscentrum Europa Decentraal
Parlementaire Commissies keuren nieuwe AI regels goed, Kenniscentrum Europa Decentraal
Artificial Intelligence Act: Council calls for promoting safe AI that respects fundamental rights, Europese Raad
