Waarom een ontheffingskader?

Begin april heeft de EU het vijfde sanctiepakket tegen Rusland aangenomen. Hierdoor is het verboden om nieuwe overheidsopdrachten boven de drempelbedragen aan Russische partijen te gunnen. Daarnaast moeten lopende contracten met Russische partijen vóór 10 oktober 2022 worden beëindigd.

Met de publicatie van het ontheffingskader maakt EZK kenbaar op basis van welke uitgangspunten en aanvraagprocedure een ontheffing wordt verleend.

Toelichting ontheffingskader

Er zijn zes gronden op basis waarvan ontheffing kan worden verleend. Deze zijn opgenomen in artikel 5 duodecies lid 2 van Verordening (EU) nr. 833/2014. Aanbestedende diensten en speciale sectorbedrijven kunnen een aanvraag tot ontheffing doen voor gegunde opdrachten of concessies of voorgenomen gunningen boven de Europese drempelwaarde. In beginsel wordt er binnen 8 weken beslist op een aanvraag.

Terughoudendheid

Uit de toelichting op de beleidsregel blijkt dat ontheffingen terughoudend worden verleend: aanbestedende diensten en speciale-sectorbedrijven moeten aantonen dat een vitaal proces of een andere essentiële dienst wegvalt, verstoort dreigt raken of anderszins ernstig gevaar loopt en dat er geen alternatieven zijn. Het feit dat het uitsluiten van Russische entiteiten in aanbestedingen en lopende contracten kan leiden tot (grote) prijsstijgingen of financiële baten voor de Russische gasleverancier, is op zichzelf niet voldoende reden om ontheffing te verlenen. Op dit moment is een nationale compensatie voor de sancties ook niet aan de orde, zo blijkt uit de berichtgeving op PIANOo.

Tijdelijke aard

Een verleende ontheffing is bovendien van tijdelijke aard, namelijk maximaal 1 jaar. Hiermee wil EZK aanbestedende diensten en speciale sectorbedrijven stimuleren om ook gedurende de duur van de ontheffing op zoek te gaan naar alternatieven. Wanneer de aanvrager echter goed kan motiveren dat er sprake is van een langdurige structurele afhankelijkheid, zijn hier eventueel uitzonderingen op mogelijk.

Vragen

Alle vragen omtrent het vijfde sanctiepakket en de gevolgen voor decentrale overheden kunt u vinden in onze FAQs. Staat uw vraag er niet bij? Dan kunt u deze vraag stellen via onze helpdesk. Daarnaast werkt Europa Decentraal aan het opstellen van stappenplannen. Hiermee kunt u als decentrale overheid zien hoe u om moet gaan met de maatregelen.

Bron

Beleidsregel tot vaststelling van het beleid tot afwikkeling van aanvragen tot ontheffing, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Meer informatie

Aanbesteden, Kenniscentrum Europa Decentraal

FAQ Aanbestedingen en contracten met Russische gasleveranciers, Kenniscentrum Europa Decentraal

Verduidelijking maatregelen vijfde sanctiepakket tegen Ruslandhttps://europadecentraal.nl/nieuw-sanctiepakket-tegen-rusland-uitsluiting-van-rusland-van-overheidsopdrachten/, Kenniscentrum Europa Decentraal

Crisis en inkoop, Expertisecentrum Aanbesteden PIANOo

Sanctiepakket Rusland, Expertisecentrum Aanbesteden PIANOo

Ontheffingsloket, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Raad Justitie en Binnenlandse Zaken

Tijdens de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ-Raad) hebben de ministers de situatie van de vluchtelingen uit Oekraïne besproken en zijn het eens geworden over de verlenging van de toepassing van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (Richtlijn 2001/55/EC). De Europese Commissie heeft de lidstaten sinds het begin van de oorlog aangemoedigd om flexibel om te gaan met vluchtelingen uit Oekraïne, bijvoorbeeld als zij zich voorafgaand al op Europees grondgebied bevonden. De Commissie verzocht de ministers tijdens de JBZ-Raad om flexibel om te gaan met mensen die (voor een kort bezoek) zijn teruggekeerd naar Oekraïne.

Derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning

Vluchtelingen uit Oekraïne bestaan uit verschillende groepen mensen. Zo ook uit derdelanders die op basis van een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne verbleven, bijvoorbeeld voor werk of studie. In Nederland geldt dat derdelanders die op basis van een tijdelijke vergunning in Oekraïne verblijven sinds 19 juli 2022 niet meer in aanmerking komen voor tijdelijke bescherming. Derdelanders die zich voor die tijd in de Basisregistratie Personen hebben ingeschreven genieten tot en met 4 maart 2023 tijdelijke bescherming. De verlening van de tijdelijke bescherming met nog een jaar verandert hier niets aan.

Achtergrond

Sinds maart 2022 komen mensen, die uit Oekraïne zijn gevlucht vanwege het conflict met Rusland, in aanmerking voor tijdelijke bescherming op basis van de gelijknamige Richtlijn. Deze stelt minimumnormen voor het verlenen van tijdelijke bescherming. Zo moeten mensen die tijdelijke bescherming genieten in staat worden gesteld om te werken en jongeren onder de 18 naar school kunnen gaan. In Nederland is de richtlijn geïmplementeerd in het Vreemdelingenbesluit 2000.

Meer informatie over de Richtlijn Tijdelijke Bescherming kunt u vinden op onze FAQ-pagina.

Bron

Europese Commissie verlengt Richtlijn Tijdelijke Bescherming Oekraïners, Rijksoverheid

Meer informatie

Raad akkoord met tijdelijke bescherming Oekraïners, Kenniscentrum Europa Decentraal

FAQs Vluchtelingen uit Oekraïne, Kenniscentrum Europa Decentraal

Inhoud Kamerbrief

Volgens het vijfde sanctiepakket tegen Rusland moesten alle (nieuwe) aanbestedingen en lopende contracten van overheidsopdrachten boven de Europese drempelbedragen voor 10 oktober 2022 worden beëindigd. Het bleek voor veel decentrale overheden echter lastig om een alternatieve leverancier te vinden voor hun gascontract. Sinds de minister begin september bekend maakte dat er een algemene ontheffing tot 1 januari 2023 zou komen voor aanbestedende diensten met een contract met SEFE Energy Ltd. zijn er dan ook ruim 30 aanvragen van meer dan 300 partijen behandeld, en grotendeels toegekend. In de vorige Kamerbrief werd aangekondigd dat het ministerie met de Europese Commissie in gesprek zou gaan over de sanctieverordening en of deze van toepassing is op SEFE Energy Ltd. Inmiddels blijkt dat het ministerie nog niet over alle informatie beschikt om nu een definitief standpunt te formuleren. Daarom is ervoor gekozen om de algemene ontheffing te verlengen, ditmaal tot 31 maart 2023.

Vergoeding voor meerkosten

De eerste algemene ontheffing riep diverse vragen op bij aanbestedende diensten. Decentrale overheden die al wel een vervangende leverancier hadden gevonden vroegen om compensatie voor het verschil. Minister Jetten geeft nu aan voornemens te zijn om alle aanbestedende diensten die hun contract reeds hebben opgezegd een tegemoetkoming te geven voor de meerkosten. Daarnaast wil de minister in gesprek met aanbestedende diensten die een contract hebben opgezegd dat na 1 januari 2023 door zou lopen, om te onderzoeken welke meerkosten zij hebben gemaakt. Mogelijk kiest het ministerie ervoor om ook deze groep tegemoet te komen in de kosten.

Bron

Kamerbrief over verlenging ontheffingen contracten SEFE Energy Ltd., Minister Jetten (Klimaat en Energie)

Meer informatie

Oekraïne-dossier, Kenniscentrum Europa Decentraal

Ontheffing voor gascontracten SEFE Energy verlengd tot 1 januari 2023, Kenniscentrum Europa Decentraal

Stappenplan contracten met Russische leveranciers, Kenniscentrum Europa Decentraal

Oekraïne Dossier

Stappenplan contracten met Russische gasleveranciers

In het Stappenplan contracten met Russische gasleveranciers wordt u stapsgewijs meegenomen door de mogelijke gevolgen die de Europese sancties voor Russische (gas)leveranciers voor u hebben vanuit een aanbestedingsrechtelijk perspectief. Aan bod komt onder meer of de sancties op uw overheid van toepassing zijn, of u ontheffing kan aanvragen en of u uw contract met een Russische leverancier moet beëindigen.

STAPPENPLAN CONTRACTEN MET RUSSISCHE GASLEVERANCIERS

Veelgestelde vragen aanbestedingen

Ter aanvulling op het stappenplan vindt u in de FAQs aanbestedingen/contracten met Russische gasleveranciers enkele veelgestelde vragen die voor decentrale overheden kunnen spelen als zij mogelijk contracten hebben met Russische partijen.

FAQs AANBESTEDINGEN EN CONTRACTEN MET RUSSISCHE GASLEVERANCIERS

Veelgestelde vragen Oekraïense vluchtelingen

De oorlog in Oekraïne heeft grote vluchtelingenstromen teweeg gebracht waar ook Nederlandse overheden mee te maken krijgen. In de FAQs over migratie en Oekraïense vluchtelingen vindt u informatie hierover bekeken van het oogpunt van Europese regels voor migratie en asiel.

FAQs VLUCHTELINGEN UIT OEKRAÏNE

Veelgestelde vragen staaatssteun, duurzaamheid, digitalisering en fondsen

Ten slotte geven de FAQs over staatssteun, duurzaamheid, digitalisering en fondsen antwoorden op vragen die voortkomen uit de oorlog in Oekraïne op enkele andere dossiers.

FAQs OEKRAÏNE OVER STAATSSTEUN, DUURZAAMHEID, DIGITALISERING EN FONDSEN

Tijdelijke versoepeling geldigheid Oekraïense rijbewijs Lees meer

Verduidelijking maatregelen vijfde sanctiepakket tegen Rusland Lees meer

Gevolgen verbod deelname Russische entiteiten aan overheidsopdrachten Lees meer

Europese Commissie wil legale arbeidsmigratie versoepelen Lees meer

Ondersteuning van economie door invloed Russische invasie: Commissie stelt tijdelijk staatssteuncrisiskader vast Lees meer

Nieuw sanctiepakket tegen Rusland: uitsluiting van Rusland van overheidsopdrachten Lees meer

Raad akkoord met tijdelijke bescherming Oekraïners Lees meer

FAQ Vluchtelingen uit Oekraïne Lees meer

Digitale impact van de oorlog in Oekraïne Lees meer

Korte terugblik

Veel decentrale overheden hadden een contract met een Russische leverancier. Dit was voornamelijk voor de levering van gas, maar ging ook vaak over ICT of papier. Sinds de aankondiging van het vijfde sanctiepakket tegen Rusland is duidelijk dat alle (nieuwe) aanbestedingen en lopende contracten van overheidsopdrachten boven de Europese drempelbedragen moeten worden beëindigd. Dit geldt niet voor nationale aanbestedingen en contracten, zoals de meervoudige onderhandse procedure of het open house-model. Wanneer het niet lukt om een alternatieve leverancier te vinden konden decentrale overheden een ontheffing aanvragen voor hun contract. Hiervoor is op 23 juni een beleidsregel gepubliceerd.

Stappenplan

Hoewel de tijd dringt is het nog niet te laat om aan de sancties te voldoen. Voor een praktische uitleg over hoe decentrale overheden om moeten gaan met het verbod op deelname van Russische entiteiten aan overheidsopdrachten in de EU raden we u aan om ons Stappenplan te raadplegen.

Wat als?

Als het contract niet wordt beëindigd en de termijn van 10 oktober wordt overschreden is er sprake van een economisch delict. In dat geval is het mogelijk dat het Openbaar Ministerie na onderzoek overgaat tot strafrechtelijke vervolging. Laat het niet zover komen en zet nu nog de benodigde stappen!

Meer informatie

Oekraïne-dossier, Kenniscentrum Europa Decentraal

Ontheffing voor gascontracten SEFE Energy verlengd tot 1 januari 2023, Kenniscentrum Europa Decentraal

Stappenplan contracten met Russische leveranciers, Kenniscentrum Europa Decentraal