Op 23 april 2022 hebben de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement een akkoord bereikt over de wettekst van de Digital Services Act (DSA). Het hoofdprincipe van de DSA is dat offline en online dezelfde regels moeten gelden. De DSA moet de digitale ruimte beschermen tegen de verspreiding van illegale content en de fundamentele rechten van gebruikers waarborgen. Ook beperkt de wet digitale advertentiemogelijkheden. De DSA zal betrekking hebben op alle aanbieders van online diensten in de EU. De DSA treedt naar verwachting in 2024 in werking.
Digitale diensten pakket
De DSA is in december 2020 gepresenteerd door de Europese Commissie als onderdeel van een digitale diensten pakket. De Digital Markets Act (DMA), waarover op 24 maart 2022 overeenstemming werd bereikt, behoort ook tot dit pakket. Samen moeten de DSA en de DMA consumenten online beter beschermen en de marktmacht van grote techbedrijven beperken. Daarnaast moet het pakket innovatie binnen de Europese digitale economie bevorderen.
Nieuwe regels
De DSA bevat een breed scala aan nieuwe regels voor online diensten en platforms. De belangrijkste regels die gaan gelden zijn:
- Zorgplicht voor online marktplaatsen. Online marktplaatsen worden verplicht om product- en dienstinformatie te verzamelen en aan consumenten te tonen. Zo moeten consumenten beter geïnformeerd worden. Bijvoorbeeld over waarom bepaalde informatie is verwijderd. Reden hiervoor is dat online marktplaatsen een belangrijke rol spelen in het dagelijks leven van veel consumenten in Europa;
- Transparantere aanbevelingssystemen. Aanbevelingssystemen helpen online gebruikers om snel relevante content te vinden, de algoritmes die hiervoor gebruikt worden zijn echter vaak onduidelijk. Grote online platforms en zoekmachines worden verplicht om gebruikers een aanbevelingssysteem aan te bieden dat niet gebaseerd is op hun profiel en zoekgedrag. Ook het tonen van advertenties op basis van bijvoorbeeld de politieke opvattingen of religie van gebruikers wordt verboden;
- Beschermingsmaatregelen voor minderjarigen. Platforms die toegankelijk zijn voor minderjarigen moeten speciale regels invoeren om de online veiligheid van deze groep te waarborgen. Zo is het niet meer toegestaan om advertenties te tonen die speciaal gericht zijn op minderjarige gebruikers.
Introductie Digital Service Coördinators
De DSA introduceert een onafhankelijke nationale Digital Service Coördinator (DSC) die verantwoordelijk is voor de toepassing en de handhaving van de DSA. Het is een toezichthouder met vergaande bevoegdheden. De DSC kan bijvoorbeeld onderzoek doen naar de toepassing van algoritmes door platforms. Eventuele overtredingen van de DSA hebben mogelijk tot gevolg dat de DSC een boete van tot wel 6% van de jaarlijkse omzet kan uitdelen aan bedrijven. Herhaaldelijke overtredingen door bedrijven kunnen leiden tot een verbod op zaken doen binnen de EU.
Reikwijdte van de DSA
Hoewel de DSA betrekking zal hebben op alle aanbieders van online diensten in de EU, zullen de verplichtingen uit de DSA naar verhouding gaan gelden. Grote online platforms en zoekmachines moeten zich dus aan strengere regels houden dan kleinere platforms. Om startups de kans te geven zich te ontwikkelen binnen de interne markt, vallen kleine ondernemingen niet onder bepaalde verplichtingen. De bovengrens die de DSA stelt voor deze kleine ondernemingen is 45 miljoen maandelijkse gebruikers.
Decentrale relevantie
De DSA is relevant voor decentrale overheden omdat zij ook online diensten aanbieden. Zij doen hierbij online zaken met bedrijven of consumenten. Bovendien wordt van decentrale overheden verwacht dat zij de regie voeren over samenwerking en informatie-uitwisseling. Dit betekent dat decentrale overheden bedrijven en burgers over de nieuwe regels moeten informeren.
De Raad van de EU en het Europees Parlement moeten nog instemmen met het principeakkoord. Daarna zal de aannameprocedure van start gaan. De DSA treedt naar verwachting in 2024 in werking.
Bron
Principeakkoord Digital Services Act, Raad van de Europese Unie
Meer informatie
E-commerce, Kenniscentrum Europa Decentraal
Digitale Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Voorstel Europese Commissie DSA, Europese Commissie
