Onze gemeente wil onder toepassing van het Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) Vrijstellingsbesluit steun verlenen aan een zorgcentrum voor mensen met een geestelijke beperking. Aangezien de gemeente continuïteit van zorg erg belangrijk vindt, willen wij graag dat de betrokken onderneming de DAEB voor langere tijd gaat uitvoeren. In dat kader vragen wij ons af of er bepalingen zijn voor wat betreft de periode waarvoor een onderneming met de uitvoering van een DAEB kan worden belast.
Antwoord in het kort
Ja, indien de gemeente een onderneming met het beheer van een DAEB belast, zal zij rekening moeten houden met de bepalingen omtrent de duur van deze belasting. Als de gemeente de steunmaatregel ‘staatssteunproof’ inricht op basis van het DAEB-Vrijstellingsbesluit, dan mag de onderneming in beginsel maximaal tien jaar met de uitvoering van een DAEB worden belast. Enkel als door de onderneming aanzienlijke investeringen zijn gedaan en bijvoorbeeld een langere periode nodig is om deze af te schrijven, kan een langere periode zijn gerechtvaardigd.
Toepassing DAEB-Vrijstellingsbesluit
Alvorens in te gaan op de periode waarvoor een onderneming met het beheer van een DAEB kan worden belast, moet worden nagegaan of de steunmaatregel überhaupt binnen het toepassingsbesluit van het DAEB-Vrijstellingsbesluit valt. Dit houdt in dat de gemeente moet kunnen aantonen dat de dienst het algemeen belang dient en dat de betrokken onderneming de dienst zonder de steun niet (of niet onder dezelfde voorwaarden wat betreft kwaliteit, veiligheid, betaalbaarheid, gelijke behandeling of algemene toegang) had verricht. Daarnaast zal uiteraard ook aan alle procedurele vereisten uit het DAEB-Vrijstellingsbesluit moeten worden voldaan. Zo moet de betrokken onderneming op de juiste wijze met de DAEB worden belast (art. 4) en moet overcompensatie worden voorkomen (art. 5 en 6).
Zorgcentrum met diensten voor mensen met een geestelijke beperking een DAEB?
Compensatie voor het verrichten van DAEB waarmee wordt voldaan aan sociale behoeften in de zorg kan binnen het toepassingsbereik van het DAEB-Vrijstellingsbesluit vallen (artikel 2, lid 1, sub c). De gemeente zou mogelijk kunnen beargumenteren dat er sprake is van een DAEB, aangezien het zorgcentrum diensten aanbiedt die van belang zijn om mensen met een geestelijke beperking van zorg te voorzien en een plek in de samenleving te geven. Zoals hierboven is uiteengezet, is ook van belang dat de gemeente nagaat of er sprake is van een zogeheten ‘marktfalen’ (dus dat de markt uit zichzelf de diensten of niet op voldoende wijze aanbiedt).
Voorschriften aangaande duur van de DAEB
Vervolgens komt de hoofdvraag van de gemeente aan de orde: wat is de periode waarvoor een onderneming met het beheer van een DAEB kan worden belast? Zoals aangegeven wil de gemeente, om de continuïteit van zorg te verzekeren, de betrokken onderneming voor langere periode met de uitvoering van de DAEB belasten. Uit artikel 2, lid 2, van het DAEB-Vrijstellingsbesluit volgt echter dat de gemeente de onderneming in beginsel maximaal voor een periode van tien jaar met het beheer van een DAEB mag belasten.
Uitzondering: aanzienlijke investeringen
Op grond van het DAEB-Vrijstellingsbesluit is de enige situatie waarin een onderneming DAEB-Vrijstellingsbesluit voor een periode langer dan tien jaar met het beheer van de DAEB mag worden belast, is als de onderneming aanzienlijke investeringen heeft gedaan om de uitvoering van de DAEB mogelijk te maken. Ook moet een langere periode noodzakelijk is om deze af te schrijven. Uiteraard rijst de vraag wanneer een investering als “aanzienlijk” kan worden aangemerkt. Volgens de Commissie hangt dit af ‘van zowel de absolute als de relatieve waarde van de investering die over een periode van meer dan 10 jaar moet worden afgeschreven, ten opzichte van de waarde(n) van andere activa die nodig zijn voor het verrichten van de dienst’. De Commissie geeft de sociale huisvestingssector als voorbeeld van een sector waarin een langere duur gerechtvaardigd kan zijn vanwege aanzienlijke investeringen.
Onbegrensde duur niet mogelijk
De periode waarvoor een onderneming op grond van het DAEB-Vrijstellingsbesluit met het beheer van de DAEB wordt belast, mag echter niet onbegrensd zijn. De duur van de DAEB moet namelijk altijd verband houden met een periode die nodig is om de “aanzienlijke investeringen” af te schrijven. Dit neemt niet weg dat na afloop van de periode waarvoor de onderneming met het beheer van de DAEB is belast, dezelfde onderneming opnieuw met het beheer van de betrokken DAEB kan worden belast. Uiteraard zal wel weer opnieuw dienen te worden getoetst of aan alle voorwaarden uit het DAEB-Vrijstellingsbesluit wordt voldaan.
Alternatief: aanmelding bij de Commissie
Indien de voorgenomen steunmaatregel niet binnen het toepassingsbereik van het DAEB-Vrijstellingsbesluit valt, kan de gemeente de maatregel aanmelden bij de Commissie. De Commissie zal dan, onder toepassing van het bepaalde in de DAEB-Kaderregeling, nagaan of de steun met de interne markt verenigbaar is. Echter, een onbegrensde duur is ook op grond van de DAEB-Kaderregeling niet mogelijk aangezien de duur van de belasting altijd moet kunnen worden verantwoord op basis van objectieve criteria (par. 2.4). Is dit niet mogelijk, dan kunnen volgens de Commissie ernstige concurrentieverstoringen ontstaan.
Samenvattend
Indien de gemeente onder toepassing van het DAEB-Vrijstellingsbesluit steun verleent aan het zorgcentrum, zal er voor wat betreft de duur van de DAEB rekening moeten worden gehouden dat de betrokken onderneming in beginsel maximaal tien jaar met de uitvoering van de DAEB mag worden belast. Enkel indien deze onderneming “aanzienlijke investeringen” heeft gedaan, kan een langere periode gerechtvaardigd zijn. Een in tijd onbegrensde belasting behoort in ieder geval niet tot de mogelijkheden, ook niet als de steunmaatregel (onder toepassing van de DAEB-Kaderregeling) ter goedkeuring wordt aangemeld bij de Commissie.
Bronnen:
DAEB-Vrijstellingsbesluit, Europese Commissie
DAEB-Kaderregeling, Europese Commissie
DAEB Gids 2013, Europese Commissie
Meer informatie:
Diensten van algemeen belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
DAEB algemeen, Diensten van algemeen belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
DAEB en staatssteun, Diensten van algemeen belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
