Onze gemeente heeft onlangs het (jaarlijkse) verzoek ontvangen om informatie aan te leveren voor de staatssteunrapportage met daarbij dit jaar ook het verzoek te rapporteren over Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB). Wat valt hier precies onder en moet de gemeente ook economische activiteiten rapporteren die zij zelf heeft uitgevoerd in de zin van de Wet Markt en Overheid (Wet M&O)?
Antwoord in het kort
Nee, economische activiteiten die door de gemeente zelf (of door haar overheidsbedrijf) worden verricht, en waarvoor een algemeen belangvaststellingbesluit in de zin van de Wet M&O is genomen, vallen buiten de tweejaarlijkse DAEB-rapportageplicht. De Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB)-rapportage gaat alleen over staatssteun die is verleend aan onder toepassing van het DAEB-vrijstellingsbesluit. Ook wanneer de gemeente een DAEB heeft aangewezen conform de Altmark criteria of onder toepassing van de DAEB de-minimisverordening hoeft er niet te worden gerapporteerd.
Uitvraag DAEB-rapportage
Op grond van artikel 9 van het DAEB-vrijstellingsbesluit dient de gemeente periodiek (om de twee jaar) aan de Europese Commissie te rapporteren over de uitvoering van dit vrijstellingsbesluit. Voor de periode 2016 en 2017 hebben gemeenten begin maart 2018 via een brief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het verzoek ontvangen om informatie aan te leveren. De Europese Commissie heeft hiervoor een format opgesteld die voor deze rapportage als uitgangspunt dient. De rapportagevelden die voor gemeenten niet van toepassing zijn vooraf al ingevuld door het Coordinatiepunt Staatssteun van Europa decentraal om zo verwarring en onnodige administratieve lasten te voorkomen. Meer informatie over de huidige jaarlijkse en tweejaarlijkse DAEB- rapportagecyclus is terug te vinden op onze website.
Hoe activiteiten op grond van het DAEB-vrijstellingsbesluit rapporteren?
Onder toepassing van het DAEB-vrijstellingsbesluit kan een decentrale overheid (in dit geval de gemeente), onder bepaalde voorwaarden, geoorloofd staatssteun verlenen aan ondernemingen die zijn belast met het uitvoeren van een DAEB. Voordat een onderneming via dit besluit met de uitvoering van een DAEB kan worden belast, dient de gemeente een zogeheten toewijzingsbesluit te nemen. Dit is nodig om de verplichtingen van de onderneming en de gemeente rondom uitvoering van de DAEB vast te leggen. In dit besluit wordt onder meer aangegeven wat precies de publieke (DAEB) taak is, wat de precieze omvang ervan is en onder welke algemene voorwaarden de betrokken DAEB functioneert (artikel 4 DAEB-vrijstellingsbesluit).
Hoe activiteiten onder de Wet Markt en Overheid rapporteren?
Economische activiteiten van de gemeente, en waarvoor een algemeen belangvaststelling in de zin van de Wet M&O is genomen, hoeven niet te worden gerapporteerd bij de tweejaarlijkse DAEB rapportage. Wanneer een gemeente zelf of via haar overheidsbedrijf economische activiteiten verricht, moet zij in beginsel de gedragsregels uit de Wet M&O in acht nemen. De Wet M&O is echter niet van toepassing op economische activiteiten en bevoordelingen van overheidsbedrijven die plaatsvinden in het algemeen belang (zie artikel 25h, vijfde lid, Wet M&O). Op pagina 25 van de Handreiking Wet Markt en Overheid staan een aantal voorbeelden opgesomd van activiteiten die hieronder zouden kunnen worden geschaard.
Verschillen algemeen belang besluit Wet M&O en toewijzing DAEB
Een algemeen belang vaststelling in de zin van de Wet M&O is enigszins vergelijkbaar met de aanwijzing van een DAEB onder het DAEB-vrijstellingsbesluit. In beide gevallen gaat het er om dat om redenen van algemeen belang bepaalde economische activiteiten kunnen worden verricht zonder dat de mededingingsregels toegepast hoeven te worden. Toch is er een belangrijk verschil tussen het DAEB-vrijstellingsbesluit en de Wet M&O.
Het DAEB-vrijstellingsbesluit (Europese regelgeving) is van toepassing als de gemeente een onderneming (in theorie kan dit overigens ook een andere overheid zijn die economische activiteiten verricht) met beheer van een DAEB belast. De Wet M&O (nationale wet) is van toepassing als de economische activiteiten worden verricht door de gemeente zelf of via haar overheidsbedrijf. Alleen in het uitzonderlijke geval dat een overheidsbedrijf door de gemeente wordt belast met het uitvoeren van een DAEB op basis van het DAEB-vrijstellingsbesluit (en waar een toewijzingsbesluit voor is genomen) dient er te worden gerapporteerd.
Conclusie: enkel rapporteren over DAEB-vrijstellingsbesluit
De DAEB-rapportage gaat enkel over rapportageverplichtingen aangaande de uitvoering van het DAEB-vrijstellingsbesluit. De gemeente hoeft dus alleen de informatie aan te leveren over staatssteun die wordt verleend aan ondernemingen die, met inachtneming van alle toepasselijke voorwaarden uit het DAEB-vrijstellingsbesluit, zijn belast met de uitvoering van een DAEB. De gemeente hoeft in de DAEB-rapportage niet te rapporteren over activiteiten waarvoor eveneens of louter en alleen een algemeen belangvaststellingsbesluit in de zin van artikel 25h, vijfde lid, Wet M&O is genomen.
Meer informatie
Aankondiging jaarlijkse staatssteunrapportage, Kenniscentrum Europa Decentraal
Diensten van Algemeen Belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
Handreiking Diensten van Algemeen Economisch Belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
DAEB-vrijstellingsbesluit, Europese Commissie
Handreiking Wet Markt en Overheid, Ministerie van Economische Zaken
