Standaard verwerkersovereenkomst

De verwerkersovereenkomst is een handige manier om te voldoen aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). In de verwerkersovereenkomst moet onder andere worden vastgelegd wat het doel, de aard en duur van een verwerking is. Hiermee wordt voorkomen dat de persoonsgegevens voor andere doeleinden zullen worden gebruikt dan waarvoor zij worden verstrekt.

De standaard verwerkersovereenkomst die door de Commissie is gepubliceerd voldoet aan alle vereisten van artikel 28 lid 3 en lid 4 AVG. Door deze standaardovereenkomst te gebruiken zullen betrokken partijen automatisch AVG-compliant zijn. In de standaard verwerkersovereenkomst is onder andere opgenomen dat partijen achteraf op een makkelijke manier kunnen toetreden tot de overeenkomst. Ook moeten de verwerking en de verwerkte persoonsgegevens in de bijlage worden gespecificeerd.

Decentrale overheden kunnen ook gebruik maken van de standaard verwerkersovereenkomst, bijvoorbeeld als zij een bedrijf inhuren om persoonsgegevens voor hen te verwerken. Denk hierbij aan het uitbesteden van de salarisadministratie. Het is dan, op grond van artikel 28 AVG, noodzakelijk om een overeenkomst op te stellen tussen de verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker. Om na te gaan wanneer een verwerkersovereenkomst moet worden afgesloten, kunt u deze praktijkvraag raadplegen.

Nieuwe modelcontracten internationale doorgifte van persoonsgegevens

Hoe kan de AVG als een Europese verordening effect hebben op verwerkingen van persoonsgegevens buiten de Europese Unie (EU)? Dit komt doordat de AVG de verwerking van persoonsgegevens van Europese burgers beschermt, zelfs bij verwerkingen die buiten de EU plaatsvinden, zogenoemde gegevensuitwisseling met derde landen. Een kenmerk van data en een gedigitaliseerde samenleving is namelijk dat gegevensstromen niet zomaar ophouden bij de grenzen van de EU. De Commissie heeft nu dit modelcontract gepubliceerd, om de veilige internationale doorgifte van persoonsgegevens te verzekeren. Dit modelcontract regelt de aansprakelijkheden van partijen en verzekert dat de waarborgen uit de AVG en Schrems II gelden.

Het nieuwe modelcontract bestaat uit vier modules:

• Doorgifte van gegevens van verantwoordelijke naar verantwoordelijke;
• Doorgifte van gegevens van verantwoordelijke naar verwerker;
• Doorgifte van gegevens van (sub)verwerker naar (sub)verwerker;
• Doorgifte van gegevens van (sub)verwerker naar verantwoordelijke.

Daarnaast bevat het modelcontract een ‘toolbox’ waarmee het makkelijker wordt om te voldoen aan de vereisten uit Schrems II. Denk hierbij aan een stappenplan waarmee organisaties kunnen voldoen aan Schrems II en voorbeelden van aanvullende maatregelen om de doorgifte van persoonsgegevens een hoger niveau van bescherming te bieden. Decentrale overheden hebben 18 maanden de tijd om over te stappen naar dit nieuwe contract.

Bron

Europese Commissie publiceert nieuwe instrumenten voor veilige uitwisseling van persoonsgegevens, Europese Commissie

Meer informatie

Algemene Verordening Gegevensbescherming, Kenniscentrum Europa Decentraal

Met welke partijen moet een gemeente die deelneemt in een gemeenschappelijke regeling een verwerkersovereenkomst sluiten?, Kenniscentrum Europa Decentraal

Wanneer moet er een verwerkersovereenkomst afgesloten worden?, Kenniscentrum Europa Decentraal

Vernieuwing modelcontracten voor doorgifte van gegevens aan derde landen, Kenniscentrum Europa Decentraal

Wat is digitale identiteit?

Digitale identiteit is een persoonlijke digitale portemonnee, waarmee burgers zich digitaal kunnen identificeren. Ze kunnen er hun identiteitsgegevens en officiële documenten elektronisch mee opslaan en beheren. Het kan bijvoorbeeld gaan om een paspoort, medische gegevens of diploma’s.

Verordening voor een Europese digitale identiteit

Met de voorgestelde verordening omtrent een Europese digitale identiteit kunnen burgers door middel van een Europese portemonnee gebruik maken van digitale diensten. De Europese portemonnee voor de digitale identiteit is inzetbaar voor verschillende doeleinden. Het dient als een identificatiemiddel en het is mogelijk om documenten te leveren waarmee er gebruik kan worden gemaakt van digitale diensten in de gehele Europese Unie.

De portemonnee en het gebruik daarvan wordt op grond van de verordening niet verplicht voor burgers. De digitale identiteit is op een vrijwillige basis en maakt het mogelijk voor individuen om controle te hebben over hun persoonsgegevens. Burgers houden zo zeggenschap over hun data en kunnen kiezen welke delen van hun identiteit, data en certificaten gedeeld worden.

Wat zijn voorbeelden van de toepassing van de Europese portemonnee? Denk aan de toegang tot een bankrekening, de aanvraag van een lening, de indiening van een belastingaangifte, de inschrijving aan een onderwijsinstelling in binnen- of buitenland en talloze andere zaken waarvoor nu papieren identificatiemiddelen gebruikt worden.

Handvatten voor implementatie

De Commissie publiceerde naast de verordening een aanbeveling. De aanbeveling ondersteunt lidstaten bij het ontwikkelen van een digitale ‘toolbox’, waarin kennis wordt gedeeld over technische specificaties van elektronische identificatie en ‘best practices’. Dit moet zorgen voor een eenduidige aanpak, waarmee de juiste implementatie van de verordening omtrent de digitale identiteit moet worden gewaarborgd.

De eIDAS-verordening

De nieuwe verordening bouwt voort op de eIDAS-verordening. Volgens de eIDAS-verordening moeten publieke organisaties sinds 29 september 2018 alle EU-burgers en -bedrijven identificeren aan de hand van een nationaal inlogmiddel. In Nederland is hierom DigiD voor burgers en eHerkenning voor bedrijven ingevoerd. Uit de evaluatie van de eIDAS-verordening bleek echter dat het niet bij alle lidstaten goed geregeld is. In de praktijk bestaan er namelijk nog belangrijke tekortkomingen. Ten eerste gaat het om tekortkomingen die te maken hebben met de invoering van de eIDAS-verordening. Sinds de invoering van de eIDAS-verordening hebben slechts veertien lidstaten een digitaal inlogmiddel geïmplementeerd.

Ten tweede bleek dat het gaat om gebreken in de praktijk na de invoering van de eIDAS-verordening. Met name in de publieke sector verliep de introductie moeizaam. Daarnaast kon met de eIDAS-verordening niet op een toereikende manier op nieuwe marktveranderingen worden gereageerd. Meer informatie over de eIDAS-verordening kunt u lezen op onze website.

Bron

Voorstel Commissie: betrouwbare en veilige digitale identiteit voor alle Europeanen, Europese Commissie

Meer informatie

Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal

eIDAS-verordening, Kenniscentrum Europa Decentraal

Valt onze stichting onder de Open Data Richtlijn?, Kenniscentrum Europa Decentraal

Achtergrond informatie Jaaroverzicht

In het jaaroverzicht 2020 geeft het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: Hof) een beknopte overzicht van haar werkzaamheden. Het jaaroverzicht is een samenvatting van het jaarverslag dat bestaat uit de Gerechtelijke werkzaamheden en het Verslag over het beheer. In het jaaroverzicht wordt er een beschrijving gegeven van belangrijke gebeurtenissen, zoals de eerste zitting van het Hof via videoconferentie eind mei en het vertrek van de Verenigde Koninkrijk uit de Europese Unie nog vóór het begin van de pandemie. Befaamde uitspraken worden uitgelegd en samengevat.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie in coronatijd

Alhoewel het Hof tussen medio maart en eind mei zijn deuren had moeten sluiten, zijn de aantal rechtszaken ten opzichte van 2018 en 2017 niet drastisch achteruit gegaan. Dit was mede het gevolg van een aanpassing van de behandeling van zaken aan de gegeven omstandigheden: schriftelijk genomen beslissingen, schriftelijke vragen aan de partijen, slechts één dag per week zittingen waarop de arresten werden uitgesproken en de conclusies werden gelezen, en aanpassing van de voorwaarden voor het aanmaken van een e-Curia-account (applicatie die het mogelijk maakt om processtukken langs elektronische weg in te dienen en te betekenen). Thuiswerken werd dus ook de norm voor het Hof.

Terugblik op de belangrijkste evenementen

Het jaaroverzicht bevat een terugblik op de belangrijkste gebeurtenissen in het jaar 2020 waaronder het vertrek van het VK uit de Europese Unie en verschillende belangwekkende arresten.

Verenigd Koninkrijk verlaat de EU

Naast de coronacrisis stond het jaar 2020 ook in het teken van een andere belangrijke gebeurtenis: 47 jaar na zijn toetreding tot de Europese Unie vertrok het Verenigd Koninkrijk op 31 januari om middernacht uit de Unie. Dit betekende echter niet, dat het Hof van Justitie en het Verenigd Koninkrijk onmiddellijk gescheiden wegen gingen. Het Hof bleef bevoegd om uitspraak te doen in alle procedures die vóór het verstrijken van de overgangsperiode – eind 2020 – door of tegen het Verenigd Koninkrijk zijn aangespannen. Verder bleven de Europese rechters bevoegd om bij wijze van prejudiciële beslissing uitspraak te doen naar aanleiding van verzoeken die rechters van het Verenigd Koninkrijk vóór het verstrijken van de overgangsperiode hebben ingediend.

Terugblik op arresten van het jaar

Ondanks het feit dat er wegens de gezondheidscrisis gedeeltelijk geen zittingen –en voor een korte tijd maar één zitting per week–  hebben plaatsgevonden, heeft het Hof ook in het jaar 2020 continuïteit van haar rechtspraak kunnen garanderen. Enkele van de gewezen uitspraken heeft Kenniscentrum Europa decentraal door middel van een EUrrest onder de aandacht van (decentrale) overheden kunnen brengen.

Cali Apartments

In de zaak Cali Apartments over gemeubileerde woningen die via de website Airbnb te huur worden aangeboden, geeft het Hof duidelijkheid over het toepassingsbereik van de Dienstenrichtlijn, het hanteren van een vergunningstelsel en welke eisen de Richtlijn stelt aan dit vergunningstelsel. In deze uitspraak bepaalde het Hof van Justitie dat een vergunningsplicht voor herhaalde kortstondige verhuur aan incidentele klanten die daar niet hun woonplaats kiezen in overeenstemming is met de Dienstenrichtlijn. Zo bevestigt het Hof onder andere dat het terugdringen van het woningtekort een dwingende reden van algemeen belang is en dat het hanteren van een vergunningstelsel hierdoor gerechtvaardigd is.

Schrems

In 2020 heeft het Hof zich meerdere malen uitgesproken over de verantwoordelijkheden die voortvloeien uit het verzamelen en verwerken van persoonsgegevens door met name nationale autoriteiten, waaronder inlichtingendiensten. In de zaak Schrems, aangespannen door een Ierse rechter, verduidelijkt het Hof van Justitie dat de doorgifte van persoonsgegevens door bijvoorbeeld decentrale overheden naar de Verenigde Staten op grond van het Privacy Shield niet meer mogelijk is. Doorgifte van persoonsgegevens is nog steeds mogelijk wanneer hiervoor een andere grondslag wordt gebruikt.

Bron

Jaaroverzicht 2020, Hof van Justitie van de Europese Unie

Meer informatie

Europees recht en beleid, Kenniscentrum Europa Decentraal

EUrrest, Kenniscentrum Europa Decentraal

Brexit, Kenniscentrum Europa Decentraal

Grensoverschrijdende gezondheidszorg – evaluatie van de rechten van patiënten

Iedere EU-burger heeft recht op gezondheidszorg, ongeacht in welke lidstaat deze zorg verleend wordt. De Europese Patiëntenrichtlijn 2011/24/EU regelt het recht om geplande gezondheidszorg in een ander EU-land aan te vragen. Tevens maakt deze richtlijn het mogelijk voor patiënten om een terugbetaling van de gemaakte kosten bij hun nationale zorgstelsel of zorgverzekeraar te declareren. Om de toegankelijkheid en kwaliteit van grensoverschrijdende zorg te waarborgen is het van belang om nationale zorgstelsels zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Meer informatie over de stand van zaken op het gebied van grensoverschrijdende zorg is te vinden in deze praktijkvraag.

In de consultatie over grensoverschrijdende gezondheidszorg poogt de Commissie informatie te vergaren omtrent de werking van deze richtlijn in de praktijk. Dit wordt gedaan aan de hand van een aantal kernvragen:

• In hoeverre is de richtlijn relevant voor het voorzien in de behoeften van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg?
• Hoe doeltreffend en doelmatig werkt de richtlijn in de praktijk?
• Welke administratieve lasten en belemmeringen bestaan er nog voor patiënten wanneer zij gebruik willen maken van gezondheidszorg in een andere lidstaat en hoe verloopt de vergoeding daarvan?

Hierbij gaat speciale aandacht uit naar de toegang van patiënten tot veilige en hoogwaardige gezondheidszorg in een ander EU-land en de bevordering van de samenwerking tussen nationale zorgaanbieders, ook op het gebied van zeldzame ziekten en Europese referentienetwerken.

Feedback

Alle belanghebbenden, waaronder decentrale overheden, nationale contactpunten en zorgaanbieders, worden gevraagd om hun mening te geven over de implementatie van de Patiëntenrichtlijn. De consultatie bestaat uit een online vragenlijst die open staat tot 27 juli 2021. De vragenlijst is te vinden via deze link. Uw bijdrage kan belangrijke informatie en inzichten opleveren over de effecten en resultaten van deze richtlijn en over eventuele problemen bij de uitvoering of toepassing hiervan.

De Europese dataruimte voor gezondheidsgegevens

De Europese Commissie heeft in 2020 de mededeling inzake een Europese datastrategie gepubliceerd. In deze mededeling werd een Europese dataruimte voor gezondheidsgegevens voorgesteld, waarin de nadruk werd gelegd op het delen van gezondheidsgegevens van patiënten op een veilige manier. Dit voorstel heeft ook als doel om burgers meer controle te geven over hun gezondheidsgegevens. Burgers hebben namelijk het recht om hun gezondheidsgegevens te controleren en te delen, maar dit recht is nu niet in elke lidstaat op dezelfde manier uit te oefenen. In de mededeling wordt de datastrategie voor de komende vijf jaar beschreven en het belang van het gebruik van data op meerdere vlakken verduidelijkt. De Commissie moedigt innovatie en onderzoek in de gezondheidszorg aan. Hierbij kan gedacht worden aan het gebruik van Artificial Intelligence om de gezondheidszorg te verbeteren en voor te bereiden op de toekomst. Deze Europese dataruimte zorgt dus voor betere gezondheidszorg, maar ook voor beter gezondheidsonderzoek en beleidsvorming.

Feedback

De Commissie vraagt om de reactie van belanghebbenden, en met name van decentrale overheden die te maken hebben met de gezondheidssector. Gemeenten krijgen op meerdere manieren te maken met de gezondheidszorg. Naast hun taken op grond van de Wet publieke gezondheid zijn gemeenten sinds januari 2015 namelijk ook verantwoordelijk voor jeugdzorg en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Meedoen aan de consultatie kan tot 26 juli 2021.

Bron

Consultatie over de grensoverschrijdende gezondheidszorg, Europese Commissie
Consultatie over de Europese ruimte voor gezondheidsgegevens, Europese Commissie

Meer informatie

Grensoverschrijdende samenwerking, Kenniscentrum Europa Decentraal
Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal
Commissie publiceert richtsnoeren voor grensoverschrijdende zorg, Kenniscentrum Europa Decentraal
Welke mogelijkheden biedt e-health decentrale overheden?, Kenniscentrum Europa Decentraal
Wat is de stand van zaken op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking in de zorg?, Kenniscentrum Europa Decentraal

INSPIRE-richtlijn

De INSPIRE-richtlijn bevat voorschriften ter bescherming van de waterkwaliteit en duurzame beschikbaarheid van water. De richtlijn verplicht overheidsinstanties om ruimtelijke gegevens over het milieu te verzamelen en te delen. Deze gegevens kunnen worden gedeeld op het INSPIRE Geoportaal. Het gebruik van het INSPIRE Geoportaal maakt het uitwisselen van informatie over onder andere grondwater, transportnetwerken en landgebruik makkelijker. Decentrale overheden kunnen op deze manier sneller een geïnformeerde beslissing nemen over grote milieuvraagstukken met een grensoverschrijdend karakter.

Feedback

De evaluatie ziet op het verzamelen van ervaringen en ideeën omtrent de uitvoering van de INSPIRE-richtlijn. Dit wordt gedaan door middel van een vragenlijst. De consultatie staat open voor alle belanghebbenden die tijdens hun werkzaamheden te maken hebben met de INSPIRE-richtlijn. Er zal voornamelijk beoordeeld worden of het wettelijke kader bijdraagt aan de doelstellingen van de richtlijn, zoals het makkelijker delen van gegevens. De consultatie staat nog open tot 12 juli 2021.

Bron

Consultatie voor de evaluatie van de INSPIRE-richtlijn, Europese Commissie

Meer informatie

Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal
Milieu-informatie, Kenniscentrum Europa Decentraal

Staat van de Europese Unie

De Staat van de Europese Unie is een jaarlijkse nota van het kabinet waarin de recente ontwikkelingen van de Europese Unie (EU) worden besproken en daarbij dus ook de prioriteiten van Nederland. Deze bespreking gebeurt aan de hand van het werkprogramma van de Europese Commissie. De Staat van de Europese Unie 2021 volgt dan ook dezelfde structuur als het werkprogramma 2021. Het is ingedeeld op basis van de zes kernambities van de Commissie, namelijk:

• een Europese ‘Green Deal’;
• een economie die werkt voor de mensen;
• een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk;
• het beschermen van de Europese levenswijze;
• een sterk Europa in de wereld;
• een nieuw impuls voor de Europese democratie.

Dit jaar ligt de nadruk op de beheersing van de coronacrisis en de versterking van de Europese veerkracht op de lange termijn. Er gaat gewerkt worden aan een klimaatneutraal, welvarend en digitaal Europa.

De Europese Green Deal

De Europese Green Deal is een veelomvattend programma met vele beleidsinitiatieven op het gebied van klimaat en milieu. Het kerndoel is om Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken. Er is dan ook een EU-brede consensus dat de initiatieven van de Green Deal geen vertraging mogen oplopen door de coronacrisis. Het herstel van de economie moet in lijn zijn met de principes van de Green Deal. Het kabinet sluit zich hierbij aan. Bovendien zet het kabinet erop in dat de EU de ambities uit de Green Deal toepast om mondiaal leiderschap op het gebied van klimaat te verkrijgen. In dit kader heeft de Europese Raad, mede dankzij de actieve lobby van Nederland, in december 2020 besloten om het Europese broeikasgasreductiedoel voor 2030 te verscherpen naar ten minste 55%. Het kabinet werkt nu aan een aanscherping van het emissiehandelssysteem en een sterker bronbeleid. Daarnaast heeft de Commissie met de strategie voor duurzame en slimme mobiliteit een routekaart opgesteld voor de ontwikkeling van de Europese transportsector. Het kabinet steunt deze inzet en onderschrijft ook het belang van de digitalisering van mobiliteit en infrastructuur.

De Commissie heeft de ambitie om een schoner en concurrerender Europa te bereiken via de transitie naar een circulaire economie. Het kabinet zal zich daarom inzetten voor een uitwerking van de verschillende voorstellen uit het Europese Circulaire Actieplan. De financiële sector speelt ook een belangrijke rol in de duurzame transitie. De Commissie heeft daarom een actieplan voor duurzame financieringen voorgesteld. Daarnaast heeft de Commissie andere financiële initiatieven voorgesteld, zoals het beter beschikbaar maken van duurzaamheidsinformatie door zowel financiële als niet-financiële bedrijven. Het kabinet verwelkomt deze ambities en zal het nieuwe actieplan actief ondersteunen.

Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

Door de coronacrisis is duidelijk geworden dat digitalisering essentieel is voor de EU. Dit blijft dus ook in 2021 een belangrijke focus in de Europese beleidsagenda. Er wordt op korte termijn diverse wetgeving op het digitaliseringsvlak verwacht. Het kabinet sluit zich aan bij de ambitie om de digitale soevereiniteit van Europa ter versterken, zo lang dit samen gaat met het behoud van een open economie en internationale samenwerking. Daarnaast hecht het kabinet veel waarde aan het bieden van vertrouwen aan burgers en bedrijven. Hiervoor is het belangrijk om oplossingen te baseren op Europese normen maar tegelijkertijd ruimte te bieden aan technologische innovatie zoals Artificial Intelligence (AI). Het kabinet zet zich in voor het stimuleren van de ontwikkeling van AI in de EU en kijkt uit naar de Commissievoorstellen voor wetgeving.

Op het gebied van data zijn er ook vele mogelijkheden. Het kabinet verwelkomt het voorstel voor de Data Governance Act als uitwerking van de Europese datastrategie. Met het oog op de toegenomen digitalisering is het van belang om beschermd te zijn en te blijven tegen digitale aanvallen. Ook voor decentrale overheden is het noodzakelijk om hun netwerk op een juiste manier te beveiligen. Daarom zet het kabinet zich in om de digitale veiligheid en weerbaarheid van essentiële diensten te verbeteren. De Cybersecurity Strategie en de herziening van de richtlijn netwerk- en informatiebeveiliging zullen in dit kader heel nuttig blijken.

Een nieuwe impuls voor de Europese democratie

Ook het functioneren van de EU-instellingen en de lidstaten, en daarmee de Europese democratie als zodanig, heeft te lijden onder de coronacrisis. Lidstaten worstelen met het vinden van een balans tussen de rechtsstatelijkheid en het nemen van (nood)maatregelen om corona in te perken. Volgens het kabinet is het versterken van de rechtstaat een belangrijk thema. De EU heeft inmiddels verschillende stappen genomen om de rechtsstaat te beschermen en versterken, bijvoorbeeld door een Rechtsstaatrapport te publiceren. Dit rapport brengt mogelijke rechtsstatelijke problemen in kaart. Toch ziet het kabinet nog genoeg ruimte voor verbetering. Mede dankzij de actieve inzet van Nederland is er een overeenkomst bereikt over het verbeteren van de transparantie van de EU-besluitvorming. Dit is van belang, omdat transparantie in de wetgevingsprocedure een positieve bijdrage levert aan een sterker democratische draagvlak. Het kabinet zal zich ook inzetten voor een herziening van de Eurowob dat in overeenstemming is met het Verdrag van Lissabon. Deze herziening zal ook consequenties hebben op decentraal beleid.

Het kabinet steunt bovendien de Conferentie over de Toekomst van Europa. Deze conferentie is vooral bedoeld om de burgerparticipatie in de EU te vergroten. Burgerparticipatie stimuleert de democratische legitimiteit in de EU en versterkt het draagvlak voor Europees beleid.

Decentrale overheden moeten Europees beleid en regelgeving zo effectief mogelijk uitvoeren. Om dit proces te ondersteunen is het Leipzig Charter vernieuwd. Dit programma draagt bij aan de ontwikkeling van inclusievere en duurzamere steden. Meer informatie over het Leipzig Charter lees u in dit nieuwsbericht.

Bron

Staat van de Europese Unie 2021, Ministerie van Buitenlandse Zaken

Meer informatie

Europees recht en beleid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Green Deal, Kenniscentrum Europa Decentraal
Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal

EU strategie voor de rechten van het kind

De nieuwe EU strategie voor de rechten van het kind beoogt de bescherming, bevordering en handhaving van kinderrechten te verbeteren. Krachtens het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie hebben kinderen recht op onderwijs, participatie in de maatschappij en bescherming & zorg die nodig is voor hun welzijn. De Commissie stelt dat deze rechten niet voor alle kinderen een realiteit zijn. In de strategie formuleert de Commissie Europese maatregelen die betrekking hebben op zes thema’s, waaronder de deelname van kinderen aan het democratische leven, het recht om gevrijwaard te blijven van geweld en het recht van kinderen om hun volle potentie te ontplooien, ongeacht hun sociaaleconomische omstandigheden.

Twee onderdelen van de strategie hebben direct betrekking op de werkzaamheden van decentrale overheden: de rol van kinderen in de democratie en sociaaleconomische ongelijkheid. Participatie van kinderen in democratische processen begint vaak op lokaal en regionaal niveau. Daarnaast dragen Nederlandse gemeenten bestuurlijke verantwoordelijkheid voor veel zaken in het sociaal domein waaronder de geestelijke jeugdzorg en jeugdreclassering. Ook voeren gemeenten hun eigen armoedebeleid. De Commissie signaleert nu de volgende pijnpunten in haar strategie:

• Kinderen voelen zich niet gehoord in democratische processen;
• Armoede en sociale uitsluiting zorgen voor ongelijke kansen voor kinderen;
• Kinderen met lager opgeleide ouders lopen een groter risico op sociale uitsluiting en armoede;
• De coronacrisis heeft bestaande ongelijkheid doen toenemen;
• Niet ieder kind heeft toegang tot adequate en betaalbare fysieke en mentale gezondheidszorg terwijl dit cruciaal is voor hun ontwikkeling;
• Geweldpleging tegen kinderen is wijdverspreid en is onzichtbaarder geworden door de coronacrisis.

Om kinderen beter te betrekken bij het democratisch proces gaat de Commissie onder andere een participatieplatform voor kinderen opzetten en kindvriendelijke versies van belangrijke EU documenten ontwikkelen. Lidstaten worden uitgenodigd om mee te denken over methoden die kinderen meer betrekken bij lokale en nationale democratische processen. Daarnaast neemt de Commissie verschillende initiatieven om gelijke kansen voor kinderen te bewerkstelligen en hun rechten te beschermen, waaronder:

• Het invoeren van een Europese kindergarantie;
• Het aanbieden van gezond en duurzaam voedsel op scholen;
• Het bevorderen van uitwisseling van informatie en best practices wat betreft geestelijke gezondheidszorg voor kinderen via het Best Practice Portal en het Health Policy Platform;
• Het bevorderen van geïntegreerde systemen voor kinderbescherming waar het kind centraal staat.

Aan lidstaten wordt gevraagd om kinderen een prioriteit te maken in hun strategie voor geestelijke gezondheid en om netwerken op te zetten met gezinnen, scholen en geestelijke gezondheidsorganisaties. De strategie sluit aan op het actieplan voor implementatie van de Europese pijler van sociale rechten en eerdere EU initiatieven voor de rechten van kinderen. Het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) kunnen door de lidstaten worden aangewend voor investeringen ten behoeve van armoedebestrijding en verbeterde toegang tot maatschappelijke diensten als kinderopvang en gezondheidszorg.

Voorstel tot invoering van Europese kindergarantie

Als onderdeel van de strategie voor de rechten van het kind heeft de Commissie ook een voorstel gedaan voor een aanbeveling van de Raad tot invoering van een Europese kindergarantie. Het doel van de kindergarantie is om gelijke kansen voor kinderen te bemoedigen door de toegang tot essentiële diensten voor kinderen in nood te vergemakkelijken. Lidstaten worden gestimuleerd om diensten zoals het onderwijs voor en opvang van jonge kinderen en gezondheidszorg gratis en ongecompliceerd te maken. Dit is relevant voor Nederlandse gemeenten omdat ze verplicht zijn jeugdigen te adviseren over geschikte en daadwerkelijk beschikbare hulp volgens de jeugdhulpplicht. Meer informatie over de jeugdhulpplicht voor gemeenten kunt u hier lezen.

Kinderen in nood horen toegang te hebben tot gezonde voeding en adequate huisvesting. Dit betekent dat gezonde maaltijden en huisvesting ook buiten schooltijden aanwezig moeten zijn. Er moet rekening worden gehouden met de specifieke behoeften van kinderen in nood bij het opstellen van maatregelen. Hierbij kan gedacht worden aan kinderen met een beperking, dakloze kinderen, kinderen die behoren tot een etnische minderheid en kinderen in de alternatieve zorg.

Volgende stappen

De Commissie vraagt de Raad het voorstel voor de Europese kindergarantie zo spoedig mogelijk aan te nemen. Daarnaast worden nationale overheden uitgenodigd eigen initiatieven op te stellen om gelijke kansen voor kinderen te bewerkstelligen.

Bron

EU strategie voor de rechten van het kind, Europese Commissie
Voorstel voor een Aanbeveling van de Raad tot invoering van een Europese kindergarantie, Europese Commissie

Meer informatie

Questions and Answers: Comprehensive Strategy on the Rights of the Child and European Child Guarantee, Europese Commissie
Sociaal Domein, Kenniscentrum Europa Decentraal
Europees Sociaal Fonds Plus, Kenniscentrum Europa Decentraal
Europese pijler van sociale rechten, Kenniscentrum Europa Decentraal

Slimme steden en Samenlevingen

De Europese Unie hecht op alle vlakken veel waarde aan een sterke interoperabiliteit. De Europese Commissie is daarom samen met Deloitte en de KU Leuven bezig om een voorstel voor een Europees Interoperabiliteitskader voor Slimme Steden en Samenlevingen (EIF4SCC) op te stellen. Het interoperabiliteitskader zal decentrale overheden ondersteunen bij het gebruik van interoperabiliteitsinstrumenten.

Steden en samenlevingen worden geconfronteerd met complexe uitdagingen zoals klimaatveranderingen, huisvestingskwaliteit en stedelijke mobiliteit. Om deze confrontaties wordt er steeds meer gebruik gemaakt van technologische ontwikkelingen en digitale oplossingen. Hiermee transformeren ze in Slimme steden en samenlevingen. Voor decentrale overheden is interoperabiliteit van groot belang. Bij een gebrek aan interoperabiliteit tussen decentrale overheden zullen er mogelijk verschillende oplossingen worden aangeboden voor hetzelfde probleem. Het interoperabiliteitskader wil dit tegengaan door lokale bestuurders te voorzien van definities, principes, aanbevelingen en praktische gebruiksscenario’s. Ook zal er een gemeenschappelijk model ontwikkeld worden dat openbare dienstverlening tussen steden, regio’s en grenzen mogelijk maakt.

Feedback

Alle belanghebbenden zijn uitgenodigd om inbreng te leveren aan deze consultatie. De consultatie bestaat uit een online vragenlijst die beschikbaar is tot 12 april 2021.

Bron

Consultatie Europees interoperabiliteitskader voor Slimme steden en samenlevingen, Europese Commissie

Meer informatie

Europees recht en beleid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Geef uw mening omtrent de interoperabiliteit in de overheidssector, Kenniscentrum Europa Decentraal

Cybersecuritystrategie

De Europese Commissie heeft in 2020 een strategie over cybersecurity gepresenteerd. De strategie geeft handvatten voor acties op Europees niveau. De strategie beoogt om burgers en bedrijven in de Europese Unie (EU) te beschermen tegen cybercriminaliteit en de weerbaarheid tegen cyberbedreigingen te vergroten. Cybercriminaliteit is criminaliteit met internet en ICT als middel én doel, zoals bijvoorbeeld malware, hacking of phishing mails. Decentrale overheden verwerken veel persoonsgegevens, waarbij ook zij het doelwit kunnen worden van cybercriminaliteit. Het is daarom belangrijk voor decentrale overheden om hun netwerk op een juiste manier te beveiligen. Meer informatie over cybersecurity en de impact voor decentrale overheden kunt u in deze praktijkvraag lezen. Daarnaast wordt de ontwikkeling van een open, globale en vrije cyberspace aangemoedigd. In de conclusies over de cybersecuritystrategie geeft de Raad aan dat cybersecurity essentieel is voor het vormen van een veerkrachtig, groen en digitaal Europa.

Belangrijkste actiepunten in de conclusie

In de conclusies worden een aantal actiepunten voor de komende jaren genoemd. De belangrijkste punten zijn:

• Plannen maken voor het oprichten van een netwerk van veiligheidsoperatiecentra in de EU om aanvallen op netwerken te volgen en hierop te anticiperen;
• Het benadrukken van het belang van een gezamenlijke inspanning om de internet beveiligingsstandaarden te verhogen. Veel decentrale overheden bieden diensten digitaal aan. Een hoge beveiligingsstadaard zal de kans op cybercriminaliteit verminderen. Dit is cruciaal om het niveau van internetbeveiliging te bevorderen en tegelijkertijd het concurrentievermogen van de EU te verbeteren;
• Het ontwikkelen van een krachtige versleuteling (encryption), om op deze manier de grondrechten en digitale veiligheid te beschermen;
• Het versterken van de samenwerking met internationale organisaties en partnerlanden om het gedeelde begrip van cyberbedreigingen te bevorderen, zodat de EU en partnerstaten op dezelfde lijn zitten wat betreft de aanpak van cybersecurity.

De Raad moedigt de Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger aan om een gedetailleerd uitvoeringsplan op te stellen om de ontwikkeling, uitvoering en monitoring van de voorstellen in de cybersecuritystrategie te waarborgen. Verder geeft de Raad aan dat ze de implementatie van de conclusies zal bijhouden middels een actieplan.

Bron

Conclusie over de cybersecuritystrategie voor de digital decade, Europese Raad

Meer informatie

Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal
Wat is het EU-beleid omtrent cybercriminaliteit en cyberveiligheid?, Kenniscentrum Europa Decentraal
Wat kan de EU voor onze overheidsorganisatie betekenen op het gebied van cyberveiligheid?, Kenniscentrum Europa Decentraal

Werkprogramma

Het werkprogramma van de EDPB is gebaseerd op de prioriteiten van de 2021-2023 strategie. De 2021-2023 strategie bevat vier pijlers waar de EDPB de komende twee jaar aan zal werken. Hierbij ligt de nadruk op het promoten van Europese waarborgen op een mondiaal niveau. Dit draagt bij aan een effectieve bescherming van persoonsgegevens binnen de Europese Unie (EU). Deze bescherming is vooral bij internationale data transfers van belang. Hieronder zullen de meest relevante pijlers voor decentrale overheden uiteen worden gezet.

Pijlers

De eerste pijler van het werkprogramma is gericht op het bevorderen van de harmonisatie en naleving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Om dit te realiseren zal de EDPB praktische en toegankelijke begeleiding bieden, en daarnaast hulpmiddelen ontwikkelen om gegevensbescherming makkelijker in de praktijk te implementeren. De EDPB zal hiervoor onder andere doorgaan met het publiceren van richtlijnen over onderwerpen waar behoefte is aan extra informatie. Met deze en andere hulpmiddelen moeten de mogelijke verschillen in de toepassing van de AVG worden verkleind en de consistentie worden bevorderd. Daarnaast zal de EDPB de Raad van de EU en het Europese Parlement adviseren over belangrijke onderwerpen die gerelateerd zijn aan de bescherming van persoonsgegevens, zoals de ePrivacy-verordening. De EDPB is ook bezig met het ontwikkelen van instrumenten voor gemeenschappelijke bewustwording over de AVG bij een groter publiek. Hierbij kan gedacht worden aan tools die zijn afgestemd op niet-deskundige professionals, zoals mkb’ers en andere betrokkenen. Dit is relevant voor decentrale overheden, omdat dit hen kan helpen om mkb’ers beter te ondersteunen bij de juiste omgang met persoonsgegevens.

In de derde pijler van het werkprogramma wordt beschreven dat nieuwe technologieën op een grondrechtelijke manier worden benaderd. Hiermee bedoelt de EDPB dat zij toezicht zal houden op nieuwe technologieën en hun potentiële impact op de fundamentele rechten, en het dagelijkse leven van individuen in kaart zal brengen. Eerder heeft de EDPB bijvoorbeeld al richtlijnen voor de notificatie van datalekken gepubliceerd. In het werkprogramma staat dat er ook richtlijnen zullen volgen over onder andere Artificial Intelligence en digitale identiteit. Deze richtlijnen kunnen decentrale overheden helpen bij het nemen van passende maatregelen.

De tweede pijler zal de effectieve handhaving en samenwerking tussen nationale toezichthoudende autoriteiten ondersteunen. De vierde pijler ziet toe op de toepassing van het Europese databeschermingsmodel als een globaal model om effectieve bescherming van persoonlijke data buiten de grenzen van de EU te verzekeren.

Bron

Werkprogramma 2021-2022, European Data Protection Board

Meer informatie

Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal
Privacy: Algemene Verordening Gegevensbescherming, Kenniscentrum Europa Decentraal