Aanleiding voor een Quick Scan

Een evaluatie van de Urban Agenda door de Europese Commissie in 2019 vestigde de aandacht op de uitdagingen en zwakke punten in de pijler ‘’Betere Regelgeving’’ van de Urban Agenda. Slechts een beperkt aantal acties van de thematische partnerschappen is gericht op betere regelgeving. Uit de evaluatie blijkt dat betere regelgeving door de deelnemers van de partnerschappen vaak wordt gezien als ingewikkeld. Daarnaast is er sprake van gebrek aan juridische en procedurele deskundigheid en een suboptimale timing, waardoor de mogelijke impact van deze acties wordt beperkt.

Als mede-initiator en groot voorstander van de UAEU en het Pact van Amsterdam vindt Nederland het belangrijk dat de pijler ’’Betere Regelgeving’’ van de Urban Agenda wordt versterkt. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft daarom een aanzet gedaan voor het Betere Regelgeving Initiatief (BRI), met als doel de ‘’Betere Regelgeving’’ pijler te versterken. Kenniscentrum Europa decentraal heeft nu de eerste stap van dit initiatief afgerond: een Quick Scan-analyse van alle Betere Regelgevingsacties van de thematische partnerschappen.

Doel en resultaten van de Quick Scan

Het doel van de Quick Scan is na te gaan welke betere regelgevingsacties van de partnerschappen de grootste kans op slagen hebben wanneer de acties een extra follow-up krijgen. Hierbij wordt gekeken of de acties een duidelijk Europeesrechtelijk knelpunt aansnijden, wat de status is van de onderliggende wetgeving en of er mogelijk interessante inputmomenten of consultaties bij de Europese Commissie zijn. Op basis van deze analyse zijn 7 Acties geselecteerd die de grootste kans van slagen hebben om EU-regelgeving te beïnvloeden.

De complete Quick Scan is te lezen op de BRIGHT website van Kenniscentrum Europa Decentraal.

Bron:

Better Regulation Initiative: Quick Scan for the Urban Agenda, Kenniscentrum Europa Decentraal

Meer informatie:

Betere regelgeving, Kenniscentrum Europa Decentraal
Europese Agenda Stad, Rijksoverheid
Better Regulation Insight Tool (BRIGHT)
Betere regelgeving: waarom en hoe, Europese Commissie

Cruciale rol steden in implementatie coronamaatregelen

Hoewel in de meeste Europese landen op nationaal niveau maatregelen werden afgekondigd nadat het COVID-19-virus begin maart in Europa bleek rond te waren, spelen steden een cruciale rol bij het implementeren en uitwerken van die maatregelen. Steden staan immers het dichtst bij hun inwoners. Daarnaast werd van steden gevraagd om ook te handelen toen er nog geen richtlijnen waren voorgeschreven, om de leefbaarheid voor inwoners te garanderen. Steden binnen Europa hebben verschillend gehandeld, onder meer door factoren als geografische ligging, demografie, mate van coronabesmettingen, culturele aspecten, en bestuurlijke- en stedelijke inrichting.

Inventarisatie maatregelen door Europese steden

Omdat zowel effectieve als ineffectieve stedelijke maatregelen als reactie op het uitbreken van de crisis in andere landen leerzaam zijn voor Nederlandse steden, is op initiatief van het ministerie van BZK een inventarisatie gemaakt van deze maatregelen uit verschillende landen.
Voor dit COVID-19-dossier zijn openbare informatiebronnen doorzocht op voorbeelden van Europese stedelijke reacties op COVID-19, zowel beleidsmatig als anderszins. Daarbij is niet alleen gekeken naar kortetermijnreacties maar ook naar mogelijke beleidsimplicaties op de lange termijn. Tevens is informatie vergaard over de financiële reactie vanuit de Europese Commissie om de negatieve effecten van de pandemie te beheersen.
Het overzichtsdocument biedt een actueel overzicht van de Europese stedelijke reactie op de coronapandemie. Decentrale overheden kunnen het gebruiken als een bron van informatie, evaluatie en inspiratie voor hun eigen (post-)pandemie maatregelen.

Meer informatie:

Covid-19-dossier: Europese reacties op stedelijk vlak, Ministerie van BZK

Informeren MKB

Ondernemers lopen het risico dat zij na 31 oktober 2019 problemen ervaren bij het zakendoen met het VK als er géén overgangsperiode komt en zij niet de juiste voorbereidingen treffen. De Brexit kan vooral voor het mkb tot ernstige financiële consequenties leiden. Ruim 5.000 ondernemers, vooral mkb’ers, komen door de Brexit voor het eerst in aanraking met de douane, omdat ze exporteren uit of importeren naar de EU. Het is belangrijk dat deze bedrijven de benodigde voorbereidingen treffen, waaronder het aanvragen van een EORI-nummer dat noodzakelijk is voor handel met landen buiten de EU.
Voor decentrale overheden is het op verschillende manieren mogelijk om het bedrijfsleven te informeren over de mogelijke gevolgen van de Brexit. Naast het beschikbaar stellen van voldoende en up-to-date informatie op een (online) vindplaats voor ondernemers, kan de organisatie het mkb in de regio actief benaderen. Dat kan bijvoorbeeld door informatiebijeenkomsten te organiseren.
Het mkb in de regio kan worden aangespoord om de Brexit Impact Scan voor bedrijven in te vullen. Op die manier kan men eventuele onverwachte gevolgen ontdekken en zich voorbereiden op de Brexit. Daarnaast biedt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Brexit-vouchers aan voor subsidie om een externe adviseur in te huren.
Ook heeft de Rijksoverheid op 26 september nieuwe tools voor ondernemers op haar Brexit-loket gelanceerd.  ‘Door bedrijven bewust te maken van de mogelijke blinde vlekken in hun voorbereiding op Brexit, kan ‘Brexit-moeheid’ tegengegaan worden,’ aldus het nieuwsbericht van het Rijk.  Bedrijven kunnen nu een interactieve Track & Trace-tool gebruiken om obstakels te ontdekken in het ondernemen van een virtueel transport van Nederland naar het VK. Daarnaast brengt het Rijk een speciaal Brexit-magazine uit met praktische informatie, en zet het haar podcastreeks voort waarin experts en ondernemers uit verschillende branches hun ervaringen delen en tips geven.

Overleg met grote bedrijven of brancheorganisaties

Decentrale overheden kunnen overwegen om contact op te nemen met grote bedrijven en (regionale) brancheorganisaties. Dat kan nuttig zijn om informatie op te halen over de mogelijk nadelige gevolgen van de Brexit voor de lokale en regionale economie. Bedrijven en brancheorganisaties hebben namelijk gedegen kennis van specifieke sectoren en kunnen relevante ontwikkelingen daarom vroegtijdig duiden. Daarnaast kunnen zij ook een rol spelen in de informatieverstrekking vanuit decentrale overheden richting het bedrijfsleven.

Vragen bedrijfsleven

Momenteel krijgt uw organisatie wellicht nog geen vragen binnen over de gevolgen van Brexit. Dat kan echter veranderen naarmate het vertrek van het VK dichterbij komt en er duidelijkheid is over de wijze waarop de Brexit zal plaatsvinden. Veel bedrijven wachten namelijk voorlopig af wat er gaat gebeuren. Als de mogelijk nadelige gevolgen concreter worden, kan het zijn dat bedrijven bij decentrale overheden gaan aankloppen met vragen. Daarom is het verstandig om te zorgen dat er voldoende informatie beschikbaar is op een (online) loket voor ondernemers. Daarbij is het van belang dat de eigen medewerkers op de hoogte zijn van de mogelijk (directe) nadelige gevolgen van de Brexit voor bedrijven in de regio en bij vragen eventueel kunnen doorverwijzen.

Samenwerking met ander overheden en organisaties

Het is mogelijk dat bedrijven in de regio indirect worden geraakt door nadelige gevolgen van de Brexit voor nabijgelegen bedrijven. Denk bijvoorbeeld aan lokale bedrijven die als toeleveranciers afhankelijk zijn van grote regionale ondernemingen die exporteren naar het VK, die het volume van die handel zien afnemen.
Indien uw organisatie op het gebied van de regionale economie nog niet samenwerkt met andere decentrale overheden, overheidsorganisaties of het Rijk, kan uw organisatie overwegen om eventueel nadelige gevolgen van de Brexit in nieuw te vormen gremia te bespreken, informatie en ervaringen te delen en een gezamenlijke aanpak af te stemmen. Daarnaast kan contact opgenomen worden met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO), en het UWV.
In de module Inschatting impact op lokale en regionale economie van de Brexit Impact Scan voor overheden leest u meer over hoe u als decentrale overheid zelf de gevolgen van de Brexit op de lokale en regionale economie kunt inschatten.

Brexit Impact Scan voor overheden

De Brexit Impact Scan voor overheden biedt inzicht in de mogelijke gevolgen van de Brexit, zowel bij een deal- als no deal-scenario, en hoe hierop kan worden voorbereid. Een ingevulde Impact Scan voor overheden geeft meer informatie over de mogelijke impact van de Brexit op het gebied van:

• interne bedrijfsvoering;
• burgers;
• regionale en lokale economie;
• internationale samenwerking.

Bron

Brexit Impact Scan voor overheden, Kenniscentrum Europa Decentraal
Extra hulp tegen Brexit-moeheid, persbericht Rijksoverheid

Meer informatie

Uitgelicht: Hoe kan een decentrale overheid beginnen met voorbereiden op de Brexit?, Kenniscentrum Europa Decentraal
Uitgelicht: Werkgevers en de Brexit – Wat moeten overheidsorganisaties met (toekomstige) werknemers uit het VK weten?, Kenniscentrum Europa Decentraal
 
 

The Future of Cities

Dit rapport is opgesteld door het Joint Research Centre (JRC), het onderzoeksbureau van de Europese Commissie. Het JRC benadrukt dat de uitkomsten van het rapport niets zeggen over eventuele standpunten van de Commissie zelf. Het doel van het rapport is om een bijdrage te leveren aan de discussie over hoe de toekomst van steden in Europa eruit kan en moet zien. Het rapport bespreekt een aantal belangrijke toekomstige trends en uitdagingen voor stedelijk beleid, onder meer op de volgende thema’s:

• Bevolkingsgroei: veel steden zullen snel groeien in de toekomst. Dit zorgt voor uitdagingen op het gebied van de ruimtelijke ordening en infrastructuur. Beter openbaar vervoer, deelauto’s en flexibele werktijden zijn voorbeelden van oplossingen;
• Vergrijzing: de Europese bevolking wordt ouder. Kosten voor gezondheidszorg, pensioenen en sociale zekerheid zullen daardoor stijgen. Steden zullen hun dienstverlening op het gebied van zorg en mobiliteit verder moeten intensiveren. Kansen liggen onder meer in het aanpassen van werkpatronen zodat ouderen langer door kunnen werken, het promoten van een gezonde levensstijl en het investeren in publieke infrastructuur, zoals zitgelegenheden en openbaar sanitair;
• Klimaat: steden nemen een groot deel van de uitstoot van broeikasgassen voor hun rekening en zijn tegelijkertijd erg vatbaar voor de negatieve effecten daarvan. Hoewel steden over het algemeen steeds meer ambitie tonen om aan klimaatdoelstellingen te werken hebben zij hierbij wel de steun nodig van hogere overheden, bedrijven, de wetenschap en het maatschappelijk middenveld. Kansen liggen in het investeren in duurzame energie, en de promotie van het lokaal opwekken ervan.

Andere uitdagingen liggen volgens het JRC op het gebied van huisvesting, het bevorderen van inclusiviteit en het voorkomen van segregatie. Samenwerking tussen EU-instellingen en Europese steden biedt de mogelijkheid om kansen en uitdagingen te identificeren en gezamenlijk oplossingen te creëren. Met name de expertise op het gebied van beleid, wetenschap
Lees hier het hele rapport of de samenvatting.

Urban Agenda for the EU

Dit rapport van de Europese Commissie bespreekt de stand van zaken van de EU Urban Agenda aan de hand van concrete acties die in het kader van dit programma ondernomen zijn. Met het sluiten van het Pact van Amsterdam in 2016 kwam de Urban Agenda tot stand. Dit programma biedt steden en regio’s binnen de EU de mogelijkheid om samen te werken op Europese beleidsterreinen. Dit gebeurt binnen veertien thematische partnerschappen, bijvoorbeeld op het gebied van aanbestedingen, stedelijke mobiliteit en circulaire economie. Op dit moment hebben 12 van de 14 partnerschappen reeds een concreet actieplan gelanceerd. Uit deze plannen worden 114 acties momenteel concreet uitgevoerd.
Het rapport brengt verschillende plannen en acties in kaart. Voorbeelden van acties zijn het uitwisselen van kennis over het garanderen van betaalbare huisvesting in steden, het identificeren van tekortkomingen in het luchtkwaliteitsbeleid en het ontwikkelen van aanbevelingen om armoede in steden te bestrijden. De acties richten zich zowel op Europese instellingen (bijvoorbeeld het verbeteren van regelgeving) als op lokale overheden (bijvoorbeeld onderlinge kennisdeling).
Volgens het rapport ligt de kracht van de Urban Agenda in de geïntegreerde aanpak van stedelijke ontwikkeling. Dit betekent dat belangrijke kwesties niet individueel worden benaderd, maar altijd in samenhang met andere thema’s. Zo hangt luchtkwaliteit altijd samen met mobiliteit en energie. Naast deze geïntegreerde aanpak is ook brede publieke participatie een belangrijke pijler van de Urban Agenda. Ook in de toekomst moet het programma een breed veld aan relevante stakeholders blijven betrekken bij het ontwikkelen van stedelijk beleid.
Lees hier het hele rapport.

Meer informatie

Betere regelgeving, Kenniscentrum Europa Decentraal
Better Regulation Insight Tool, Kenniscentrum Europa Decentraal
Lidstaten benadrukken rol van lokale overheden bij Europese beleidsprocessen in Boekarest-verklaring, Kenniscentrum Europa Decentraal

Fitness check van het ‘State Aid Modernisation’-pakket

Eerder dit jaar kondigde de Commissie aan dat zij het SAM-pakket van Europese staatssteunregels zal verlengen. Dat betekent dat de looptijd van deze per 31 december 2020 vervallende staatssteunregels verlengd is tot 31 december 2022. Het SAM-pakket van Europese staatssteunregels is met name bedoeld om het voor lidstaten eenvoudiger te maken om voor bepaalde doeleinden geoorloofd steun te verlenen. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV). Gelijktijdig met de aangekondigde verlenging heeft de Commissie een zogenaamde Fitness check van het SAM-pakket aangekondigd om vast te stellen of dit pakket in de toekomst nogmaals zouden moeten worden verlengd of eventueel zou moeten worden herzien.

[su_box title=”Fitness checks” box_color=”#c0d4f4″ title_color=”#ffffff”]Fitness checks zijn een instrument van de Europese Commissie om Europese wet- en regelgeving te evalueren en te beoordelen op hun effectiviteit en efficiëntie. Bijvoorbeeld door het identificeren van onnodige administratieve lasten, inconsistenties en overlap met andere EU-wet- en regelgeving. Fitness checks verschillen van reguliere evaluaties van Europese wet- en regelgeving, omdat deze beogen een hele set van wet- en regelgeving binnen een bepaald beleidsterrein gelijktijdig en als geheel te evalueren. [/su_box]

De Commissie heeft de precieze uitvoering van de aangekondigde Fitness check bekendgemaakt aan de hand van een zogenaamde evaluatieroutekaart. Eén onderdeel van de Fitness check is een openbare consultatie die nu open staat voor reacties tot en met 10 juli 2019. De consultatie bestaat uit een vragenlijst, maar het is ook mogelijk om binnen de vragenlijst ondersteunende documenten op te sturen voor een specifiekere individuele reactie. De Commissie is onder andere geïnteresseerd in de ervaringen van lokale en regionale overheden die betrokken zijn bij het verlenen van staatssteun. Naast een openbare consultatie benadert de Commissie ook de lidstaten om hun ervaringen ten aanzien van de toepassing van de staatssteunregels te delen met de Commissie.

Impact Assessment van de landbouwsteunregels

Het regelgevingskader voor landbouwsteun betreft een aparte set Europese regels voor de landbouw- en bosbouwsector. Het bestaat uit de de-minimisverordening landbouw, de richtsnoeren landbouwsteun en de Landbouwvrijstellingsverordening (LVV). Eerder dit jaar rondde de Europese Commissie het besluitvormingstraject ten aanzien van de herziening van de landbouw de-minimisverordening af. De LVV- en landbouwrichtsnoeren zijn nog in werking tot eind 2020. Om deze reden heeft de Commissie aangekondigd een zogenaamde Impact Assessment uit te willen voeren ter voorbereiding op de mogelijke verlengingen of herziening van de LVV- en landbouwrichtsnoeren.
[su_box title=”Impact Assessments” box_color=”#c0d4f4″ title_color=”#ffffff”]Impact Assessments zijn een instrument van de Europese Commissie om na te gaan of nieuwe EU-maatregelen nodig zijn en wat het potentiële effect daarvan zou kunnen zijn. Impact Assessments worden uitgevoerd in de voorbereidende beleidsvormingsfase, voorafgaand aan een nieuw Commissievoorstel. Het uitvoeren van een Impact Assessment is verplicht bij nieuwe Commissie-initiatieven waarvan is te verwachten dat zij aanzienlijke economische, sociale of milieugevolgen zullen hebben.[/su_box]
De Commissie heeft de geplande uitvoering van de aangekondigde Impact Assessment nader uitgewerkt in een aanvangseffectbeoordeling. Eén onderdeel van de Impact Assessment is een openbare consultatie die nu open staat voor reacties tot en met 19 juli 2019. Ook deze consultatie bestaat uit een vragenlijst en ook hier is het mogelijk om binnen de vragenlijst ondersteunende documenten op te sturen voor een specifiekere individuele reactie. De Commissie is onder andere geïnteresseerd in de ervaringen van lokale en regionale overheden die betrokken zijn bij het verlenen van staatssteun in de landbouwsector.

Meer informatie:

Staatssteun, Kenniscentrum Europa Decentraal
Landbouw en Staatssteun, Kenniscentrum Europa Decentraal
Betere regelgeving, Kenniscentrum Europa Decentraal