Onze gemeente stelt als eis voor de afgifte van een taxivergunning dat de aanvrager in de gemeente woonachtig moet zijn. Een Nederlandse taxichauffeur stelt nu dat hier sprake is van strijd met de vrij verkeersregels dan wel met de Dienstenrichtlijn. Kan hij zich daarop beroepen terwijl er sprake is van een zuiver interne situatie?
Antwoord
Nee. Vervoersdiensten zijn uitgesloten van de Dienstenrichtlijn waardoor hij slechts een beroep zou kunnen doen op de vrijheid van vestiging en de vrijheid van dienstverlening. In een zuiver interne situatie is een beroep op de vrij verkeersregels echter niet mogelijk.
Dienstenrichtlijn niet van toepassing op vervoersdiensten
Artikel 2 lid 2 aanhef en sub d Dienstenrichtlijn sluit diensten op het gebied van vervoer uit van de reikwijdte van de richtlijn. Onder deze uitzondering vallen echter niet vervoersdiensten die geen vervoersdiensten als zodanig zijn, zoals rijscholen, verhuisbedrijven of begrafenisondernemingen. Dit staat in het handboek implementatie van de Dienstenrichtlijn van de Europese Commissie. Bij taxidiensten gaat het wél om vervoersdiensten als zodanig waardoor de richtlijn niet van toepassing is.
Het begrip ‘vervoersdienst’ heeft het Europese Hof van Justitie in de zaak Trijber en Harmsen (ECLI:EU:C:2015:641) nader vormgegeven. Om onder dit begrip te kunnen vallen, moet er beoordeeld worden wat de hoofdzaak van de verstrekkende activiteit is. In de casus van Trijber waren Amsterdamse rondvaartboten volgens het Hof geen vorm van vervoer omdat de vaardienst in dit geval meer leek op een feestelijke bijeenkomst dan op het verschaffen van vervoer van de ene naar de andere plaats. In een zaak uit 2018 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State dat fietstaxi’s daarentegen wel onder een vervoersdienst geschaard moeten worden, omdat het in hoofdzaak om het verstrekken van vervoer gaat.
Vrij verkeer van diensten en vestiging
Omdat het hier dus een ‘echte’ vervoersdienst betreft kan de taxichauffeur zich niet op de Dienstenrichtlijn beroepen. In dit geval gelden de vrij verkeersregels uit het verdrag: het vrij verkeer van diensten (art. 56 VWEU) en het vrij verkeer van vestiging (artikel 49 VWEU).
Grensoverschrijdende situaties
Echter, de Verdragsregels van vrij verkeer hebben alleen betrekking op grensoverschrijdende situaties. Dat betekent dat in Nederland wonende Nederlanders geen beroep kunnen doen op de Verdragsbepalingen tegenover een Nederlandse gemeente.
Anders is dat met betrekking tot de Dienstenrichtlijn. In de Dienstenwet is expliciet bepaald dat ook eigen onderdanen een beroep kunnen doen op de voordelen van die richtlijn. Daarbij oordeelde het Europese Hof van Justitie in de zaak Visser Vastgoed Beleggingen (ECLI:EU:C:2018:44) dat de Dienstenrichtlijn ook van toepassing is een situatie waarvan alle aspecten zich binnen één EU-lidstaat afspelen (een zogeheten ‘zuiver interne situatie’).
Ander voorbeeld
Zou het dus niet gaan om een taxivergunning maar bijvoorbeeld een vergunning om auto’s te verhuren dan zou het, omdat het in het laatste geval niet gaat om een vervoersdienst als zodanig, wel vallen onder de Dienstenrichtlijn. In dat geval van autoverhuur kan dan dus wel, dus ook in een zuiver interne situatie, een beroep gedaan worden op de Dienstenrichtlijn.
Kan de bepaling dan in stand blijven?
Hoewel de Nederlandse taxichauffeur zich niet met succes op de vrij verkeersbepalingen kan beroepen, kan een chauffeur uit een andere lidstaat dat wel. De bepaling is in strijd met de vrij verkeersregels en kan daarom niet in stand blijven. Afwachten totdat een buitenlandse chauffeur de eis ter discussie stelt is dan ook af te raden.
Daarnaast kan de Commissie ook een inbreukprocedure tegen de gemeente starten omdat het woonplaatsvereiste een feitelijke discriminatie kan opleveren die in strijd is met de vrijheid van vestiging en diensten.
Meer informatie
Vrij verkeer, Kenniscentrum Europa Decentraal
Dienstenrichtlijn, Kenniscentrum Europa Decentraal
Handboek implementatie Dienstenrichtlijn, Europese Commissie
EUrrest februari 2018, Kenniscentrum Europa Decentraal
