De Autoriteit Consument en Markt (ACM) treedt op als toezichthouder voor de naleving van de Europese Zeehavenverordening. Op grond van de verordening kunnen zeehavenbeheerders minimumeisen of beperkingen stellen aan aanbieders van havendiensten en wordt de transparantie van overheidsbijdragen aan zeehavenbeheerders gereguleerd. De ACM houdt toezicht op de naleving van deze bepalingen en behandelt klachten van belanghebbenden. Eerder was er in Nederland formeel geen toezichthouder.
Europese Zeehavenverordening
De Europese Zeehavenverordening is in werking getreden in 2019. De verordening heeft rechtstreekse werking en is van toepassing op alle zeehavens die deel uitmaken van het trans-Europees vervoersnetwerk. Zij geldt ook voor de volgende twaalf Nederlandse zeehavens: Amsterdam, Beverwijk, Delfzijl/Eemshaven, Den Helder, Dordrecht, Harlingen, Moerdijk, Rotterdam, Terneuzen, Velsen/IJmuiden, Vlaardingen en Vlissingen.
De verordening geeft zeehavenbeheerders de mogelijkheid om bepaalde havendiensten te reguleren door minimumeisen te stellen aan het verrichten van havendiensten en door het aantal aanbieders van havendiensten te beperken. Denk bij minimumeisen aan het naleven van milieueisen door afvaldiensten, minimale beroepskwalificaties voor bijvoorbeeld sleepdiensten en veiligheidseisen aan de uitrusting van werknemers. Minimumeisen moeten transparant, objectief, niet-discriminerend, evenredig en relevant zijn voor de categorie en aard van de betrokken havendiensten. Daarnaast bestaat de mogelijkheid aanbieders openbare dienstverplichtingen op te leggen, zoals loods- en sleepdiensten.
De meeste Nederlandse zeehavenbeheerbedrijven zijn, direct of indirect, in handen van decentrale overheden. De Zeehavenverordening stelt transparantie-eisen aan de financiële relatie tussen overheden en zeehavenbeheerders. Zo moet de toekenning en besteding van publieke middelen transparant in de boekhouding worden opgenomen. Met deze transparantie-eisen wordt bevoordeling van met name ‘zittende exploitanten’ van havendiensten zoveel mogelijk voorkomen. Daarnaast dienen zeehavenbeheerders die havengelden heffen, periodiek te overleggen met havengebruikers.
Toezicht door ACM
De recente Uitvoeringswet EU-Zeehavenverordening bepaalt dat de ACM toezicht houdt op de naleving van de Zeehavenverordening. Havengebruikers en andere belanghebbenden kunnen een klachtenprocedure starten bij de ACM tegen zeehavenbeheerders. Klachten over werknemersrechten en opleiding van personeel vallen buiten de bevoegdheden van de ACM en zijn opgedragen aan de Inspectie Leefomgeving en Transport en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In geval van overtreding van de Zeehavenverordening kan de ACM aan zeehavenbeheerders een last onder dwangsom opleggen of een bestuurlijke boete van ten hoogste € 900.000,- of, indien dat meer is, 10% van de omzet van de overtreder.
Bron
Zeehavenverordening (EU) 2017/352, Publicatieblad van de Europese Unie
Uitvoeringswet EU-Zeehavenverordening, Rijksoverheid
Meer informatie
De ACM houdt toezicht op Europese Zeehavenverordening, ACM
Europese verordening voor zeehavens, ACM
