Op 3 juni vond de formele Telecomraad bij de Raad van de Europese Unie plaats. Hier werden onder meer vier belangrijke wetsvoorstellen voor de digitale transitie van de EU behandeld, zodat de volgende stap in het wetgevingsproces kan worden gezet. Voorafgaand aan de Telecomraad gingen binnen de commissie voor Digitale Zaken verschillende Kamerleden, de minister van Economische Zaken en Klimaat en de staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering met elkaar in debat. In dit nieuwsbericht kunt u lezen wat de stand van zaken van deze wetsvoorstellen is en wat de standpunten van de Kamerleden zijn.
Artificial Intelligence
Stand van zaken
Artificial Intelligence (AI) is te omschrijven als systemen of machines die met data, algoritmen en rekenkracht onze intelligentie nabootsen, om taken uit te voeren en op den duur zelfstandig beslissingen te nemen. Om dit te reguleren is er in april 2021 door de Europese Commissie een voorstel gedaan voor een AI-verordening. De verordening heeft een op risico gebaseerde aanpak: hoe meer risico de technologie met zich meebrengt, hoe strikter de regels die ervoor gelden. Het vermoeden is dat de verordening eind 2023 in werking zal treden.
Standpunten bij Commissiedebat
De Kamerleden stelden verschillende vragen over de verordening. Zo waren er zorgen over de bescherming van persoonsgegevens en het opnemen van gezichtsherkenning. Ook is een motie ingediend rondom de mensenrechtentoets. De staatssecretaris benadrukte hoe belangrijk het is dat er een AI-verordening komt. Hiermee kunnen de risico’s die AI met zich meebrengt worden ingedeeld, waardoor de juiste waarborgen kunnen worden ingebouwd. Hier wordt vervolgens toezicht op gehouden door een Europese toezichthouder. De staatssecretaris gaf aan dat het nuttig zou zijn om in de onderhandelingen bij de Telecomraad nog in te gaan op de precieze werkzaamheden van deze toezichthouder.
Europese digitale identiteit
Stand van zaken
In juni 2021 heeft de Commissie een verordening voor een Europese digitale identiteit voorgesteld. Met deze verordening kunnen burgers door middel van een Europese portemonnee gebruik maken van digitale diensten. De Europese portemonnee voor de digitale identiteit zal inzetbaar worden voor verschillende doeleinden. Het dient als een identificatiemiddel en maakt het mogelijk om documenten te leveren waarmee gebruik kan worden gemaakt van digitale diensten in de gehele Europese Unie. Het is nog onduidelijk wanneer de verordening voor een Europese digitale identiteit in werking zal treden, aangezien belanghebbenden veelal hun zorgen over de bescherming van persoonsgegevens hebben geuit.
Standpunten bij Commissiedebat
De Kamerleden zijn nog vrij kritisch over de verordening voor een Europese digitale identiteit. Ze zijn allen voor het stellen van grenzen, voornamelijk bij het opslaan van de data. De Kamerleden willen niet dat dit centraal gaat gebeuren maar juist decentraal, om zo de bescherming van persoonsgegevens beter in de hand te houden. De staatssecretaris is het eens met dit standpunt. Ze geeft echter wel aan dat er nogmaals moet worden gekeken naar het bijhouden van de inloggegevens. Op dit moment wordt er bijvoorbeeld door Logius bijgehouden hoe vaak ergens wordt ingelogd. Van belang hierbij is dat dit gebruikt wordt als bewijs dat er een bepaalde activiteit heeft plaatsgevonden. Daarnaast hebben de Kamerleden aangegeven dat zij een gezamenlijk identificatienummer erg onwenselijk vinden. De staatssecretaris neemt dit standpunt mee in de Europese discussies.
Data Act
Stand van zaken
De Data Act is een voorstel voor een verordening met regels over de toegang tot en het gebruik van data die in alle economische sectoren van de Europese Unie gegenereerd worden. De verordening is eind februari 2022 door de Commissie voorgesteld. Met de Data Act wil de Commissie het delen van data makkelijker en veiliger te maken terwijl tegelijkertijd de volledige controle over deze data wordt behouden. De Commissie wil hiermee obstakels voor de toegang tot data wegnemen. Het zal nog wel even duren voordat de Data Act in werking zal treden; vermoedelijk halverwege 2024.
Standpunten bij Commissiedebat
De Kamerleden verwijzen naar een gezamenlijk advies van begin mei waarin de European Data Protection Board en de European Data Protection Supervisor hebben aangegeven dat de Data Act geen afbreuk moet doen aan de bescherming van persoonsgegevens. In het advies wordt verder gesteld dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming boven de Data Act staat. De minister volgt dit standpunt en geeft bovendien aan dat het advies van deze toezichthouders en de Autoriteit Persoonsgegevens wordt meegenomen om zo nog meer bescherming te waarborgen.
Verklaring over Europese digitale rechten en beginselen
Stand van zaken
Om ervoor te zorgen dat er niet alleen gekeken wordt naar de kansen die de digitale transformatie met zich mee brengt maar ook naar de risico’s, is begin 2022 een Verklaring over Europese digitale rechten en beginselen voorgesteld. Hierin worden zes digitale rechten en plichten onderstreept: het centraal stellen van de mens, solidariteit & inclusie, keuzevrijheid, deelname aan de digitale openbare ruimte, veiligheid, beveiliging & empowerment en duurzaamheid. De verwachting is dat de ontwerpverklaring tegen de zomer van 2022 door het Europees Parlement, de Raad en de Commissie wordt ondertekend.
Standpunten bij Commissiedebat
De Kamerleden verwelkomen de verklaring over Europese digitale rechten en beginselen, maar ze zijn wel van mening dat er nog een aantal cruciale zaken missen in de verklaring. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om duurzaamheid, the right to disconnect (het recht om de online verbinding met werk te verbreken) en het gebruik van polariserende algoritmen (waardoor bepaalde tegenstellingen door het algoritme worden versterkt). De staatssecretaris beaamde het belang van deze thema’s en beloofde deze mee te nemen in de Telecomraad.
Telecomraad
Tijdens de Telecomraad bespraken de ministers van de lidstaten de verschillende doelstellingen die verband houden met bovenstaande voorstellen. Ook bespraken ze de voortgang van deze voorstellen en keurden, indien van toepassing, de voortgangsverslagen goed. Daarnaast hebben de ministers een oriënterend debat gevoerd over de digitale en groene transitie. Het ging hierbij onder meer over de mogelijkheid om op Europees niveau methoden in te voeren om de ecologische voetafdruk van digitale technologie te meten.
Onder het Tsjechische voorzitterschap zal verder worden gewerkt aan bovenstaande voorstellen. Europa Decentraal zal de voortgang van deze voorstellen met u delen. Mocht u vragen hebben over één van deze wetsvoorstellen, of andere onderwerpen binnen het dossier Digitale Overheid, dan kunt u deze stellen via onze helpdesk.
Bron
Commissiedebat Digitale Zaken, Tweede Kamer
Meer informatie
Digitale Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Artificial Intelligence, Kenniscentrum Europa Decentraal
Elektronische identiteit, Kenniscentrum Europa Decentraal
Kamerbrief geannoteerde agenda van de formele Telecomraad, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Telecomraad 3 juni 2022, Raad van de EU
