Na lange en intensieve onderhandelingen hebben de EU en het VK een akkoord bereikt over de samenwerking na de overgangsperiode van de Brexit. Deze periode is op 31 december 2020 verlopen en vanaf 1 januari 2021 gelden er andere regels binnen de relatie tussen de EU en het VK. Wat zijn de gemaakte afspraken?
Wat staat er in het akkoord?
De handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het VK bestaat uit drie hoofdpijlers: een vrijhandelsovereenkomst, een partnerschap voor de veiligheid van burgers en een set afspraken over de governance van de EU-VK samenwerking.
Vrijhandelsovereenkomst
De overeenkomst voorziet in nultarieven en -quota voor alle goederen die voldoen aan de oorsprongsregels. Goederen voldoen aan deze oorsprongsregels als ze geheel in de EU of het VK verkregen zijn of daar tenminste toereikend zijn bewerkt of verwerkt. Daarnaast worde de douaneprocedures vereenvoudigd door bijvoorbeeld elkaars programma’s voor trusted traders (geautoriseerde marktdeelnemers) te erkennen. Wel zullen douanecontroles van toepassing zijn op alle verhandelde goederen.
In de vrijhandelsovereenkomst is ook afgesproken een gelijk speelveld tussen het VK en de EU voor mededinging te waarborgen. Zo zijn er gezamenlijke normen opgesteld voor de bescherming van sociale en arbeidsrechten, de strijd tegen klimaatverandering en oneerlijke concurrentie. De overeenkomst bevat ook afspraken over staatssteun om te voorkomen dat het VK en de EU handelsverstorende subsidies verlenen.
Verder zijn er in de vrijhandelsovereenkomst afspraken gemaakt over onderwerpen als (personen)vervoer, energie, VK-deelname aan EU-programma’s, fiscale transparantie, sociale zekerheid en onderzoek en innovatie. Voor de onderwerpen kernenergie en gegevensbescherming zijn aparte overeenkomsten opgesteld. EU-vissersvaartuigen zullen de komende 5,5 jaar toegang blijven houden tot de wateren van het VK. Er is afgesproken om de komende vijf jaar geleidelijk 25% van de EU-visquota in VK-wateren aan het VK over te dragen.
Een justitiële samenwerking voor het waarborgen van de veiligheid van burgers
De EU en het VK willen een nauwe samenwerking tussen de nationale politiële en gerechtelijke instanties. Daarom is de overeenkomst voorzien van een nieuw kader voor rechtshandhaving en justitiële samenwerking. Hierbij moeten de rechten van de mens beschermd blijven zoals uiteengezet in het Europees Verdrag voor de rechten van de mens.
Overeenkomst inzake governance van het EU-VK partnerschap
Gezien de omvang en complexiteit van de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het VK is er een kader gecreëerd waarbinnen de overeenkomst kan worden toegepast en gecontroleerd. Zo wordt er een gezamenlijke partnerschapsraad opgericht, bestaande uit vertegenwoordigers van de EU en het VK, die ervoor zorgt dat de overeenkomst correct wordt toegepast. Binnen deze raad zullen onenigheden worden besproken. Als er geen oplossing gevonden kan worden, kan er een onafhankelijke arbitragecommissie worden opgericht om de zaak door middel van een bindende uitspraak te beslechten.
Bindende handhavings- en geschillenbeslechtingsmechanismen zullen er daarnaast voor zorgen dat bedrijven en organisaties in de EU en het VK onder gelijke voorwaarden concurreren. Als een partij zich niet aan de afspraken houdt mag de andere partij sector-overschrijdende vergeldingsmaatregelen nemen.
Hoe nu verder?
Het akkoord is via voorlopige inwerkingtreding ingegaan op 1 januari 2021. Op 29 december 2020 stemden de EU-lidstaten in met het akkoord en hebben daarmee toestemming verleend voor de ondertekening en voorlopige toepassing van de overeenkomst met ingang van 1 januari 2021. Tijdens de plenaire zitting in maart 2021 zal het Europees Parlement over de overeenkomst stemmen.
Gevolgen voor decentrale overheden
Wat betekent het nieuwe EU-VK partnerschap voor decentrale overheden? De Brexit Impact Scan voor overheden is volledig geactualiseerd. Met behulp van de geactualiseerde scan inventariseert u of uw overheidsorganisatie al rekening houdt met de nieuwe afspraken tussen het VK en de EU en de eventuele gevolgen.
Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen ten aanzien van het EU-VK partnerschap? Schrijf u dan nu in voor de Brexit-update nieuwsbrief van Kenniscentrum Europa Decentraal.
Bron:
EU-UK Trade and Cooperation Agreement, de Europese Commissie
EU-UK Trade and Cooperation Agreement: Overview of consequences and benefits, de Europese Commissie
EU-UK Trade and Cooperation Agreement: Brochure, de Europese Commissie
EU-UK Trade and Cooperation Agreement: Checklist, de Europese Commissie
Brexit – EU-VK akkoord: stand van zaken, Rijksoverheid
Meer informatie
Brexit Impact Scan, Kenniscentrum Europa Decentraal
Brexit-loket, Kenniscentrum Europa Decentraal
