Afgelopen woensdag, 2 oktober, heeft het Verenigd Koninkrijk een nieuw voorstel gedaan in de Brexit-onderhandelingen. De Brexit, die twee keer is uitgesteld, staat nu gepland voor 31 oktober 2019. Als er tegen die tijd geen akkoord is gesloten, verlaat het VK de EU in principe zonder afspraken. Dit zal negatieve gevolgen hebben voor Nederlandse bedrijven en overheden.
Nieuwe voorstel van het VK
De EU en het VK hebben vorig jaar op regeringsniveau een terugtrekkingsakkoord gesloten. Dit akkoord moet nog wel worden geratificeerd door het Britse Lagerhuis en het Europees Parlement. Het Britse Lagerhuis heeft dit akkoord tot dusver driemaal verworpen. Als gevolg hiervan is de Britse Premier May deze zomer opgestapt en is zij door Boris Johnson opgevolgd. Johnson stelt nu in brief aan Commissievoorzitter Juncker voor om de backstop, of het voorkomen van een harde Ierse grens door middel van waarborging van de integriteit van de Interne Markt in Noord-Ierland, uit het terugtrekkingsakkoord te halen. Dit betreft ook een tekst met een concrete juridische uitwerking. Deze is echter niet publiek gemaakt, alleen de toelichting en de begeleidende brief zijn gepubliceerd.
Het nieuwe voorstel van het VK, dat ‘twee grenzen voor vier jaar’ is genoemd, gaat uit van een transitieperiode tot 31 december 2020. Daarna zou EU-regelgeving niet meer van toepassing zijn op het VK. Noord-Ierland zou na die periode geen deel meer uitmaken van de douane-unie van de EU, maar nog wel gecommitteerd zijn aan de EU-regelgevingsstandaarden op het gebied van goederen. Elke vier jaar zou het parlement van Noord-Ierland vervolgens mogen kiezen of het zich nog kan vinden in deze regeling.
Dit zou betekenen dat er een douanegrens komt tussen Ierland en Noord-Ierland, waarbij de douanecontroles op ‘gedecentraliseerde wijze’ moet plaatsvinden, met een beperkt aantal checks en de inzet van non-fysieke grenscontroles met nieuwe technologie. Doordat in Noord-Ierland zal worden gecommitteerd aan de EU-regelgevingsstandaarden op het gebied van goederen, zal er een grens in de Ierse Zee ontstaan voor goederenhandel.
Voorafgaand aan de bekendmaking van het voorstel van Johnson heeft het Britse parlement op 6 september een wet over uitstel van Brexit aangenomen. Deze wet verplicht de Britse regering om uitstel aan te vragen als er op 19 oktober 2019 nog geen akkoord is bereikt tussen de EU en het VK. De Europese regeringsleiders zullen op 17 en 18 oktober 2019 tijdens de Europese Raad de stand van zaken bespreken.
Reactie EU op het nieuwe voorstel van het VK
Zowel Ierland, EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier, als de Europese Commissie hebben inmiddels gereageerd op het voorstel van het VK. In een recente uitspraak tegenover het Europees Parlement concludeerde EU-hoofdonderhandelaar Barnier dat dit voorstel niet de basis kan vormen voor een akkoord. Dit hangt vooral samen met de bezwaren tegen het schaden van de Ierse all-Island economie, het gebrek aan juridische operationaliteit, en een zwakke Noord-Ierse vertegenwoordiging.
Verder sprak Barnier zich uit over het voorstel van het VK en een aanpassing van de eerder onderhandelde Politieke Verklaring, die de toekomstige relatie tussen het VK en de EU op verschillende vlakken beschrijft. Barnier bekritiseerd het feit dat het voorstel van het VK alleen de optie voor een minder diepgaande vrijhandelsovereenkomst openlaat in de toekomstige economische verhouding tussen de EU en het VK.
Ook vraagt het voorstel van het VK om de verwijzing naar een gelijk speelveld uit de Politieke Verklaring te halen. Het gelijke speelveld bestaat uit basisregels over wetgeving en standaarden op het gebied van belastingen, staatssteun, milieu- en consumentenbescherming die verzekeren dat bedrijven in zowel de EU als in het VK in een nagenoeg vergelijkbare omgeving opereren. Vanwege de geografische nabijheid en de onderlinge afhankelijkheid van de EU27 en het VK, wordt bij de afwezigheid van een gelijk speelveld tussen de EU en het VK gevreesd voor een concurrentievoordeel voor het VK door bijvoorbeeld verhoogde staatssteun, en verlaagde belastingen en sociale- en milieustandaarden in het VK.
Commissievoorzitter Juncker kwam, na overleg met de Ierse premier Varadkar, met de reactie dat er een aantal problematische punten zaten in het voorstel van het VK. Hij benadrukte dat het bestuur van de backstop stabiel en voorspelbaar moest zijn. Bovendien zou een nieuw voorstel wel moeten voldoen aan de voorwaarden van de EU voor de backstop:
- het voorkomen van een harde grens op Ierland;
- het in stand houden van de integriteit van de Europese interne markt;
- het beschermen van de Noord-Zuid samenwerking en ’all-Island Economy’ die essentieel zijn voor stabiliteit in Ierland.
Daarnaast bevestigde Juncker zijn steun voor Ierland en roept hij samen met Varadkar op tot het publiceren van het gehele voorstel van het VK.
Brexit Impact Scan voor overheden
De Brexit Impact Scan voor overheden biedt inzicht in de mogelijke gevolgen van de Brexit, zowel bij een deal– als no deal-scenario – en hoe hierop kan worden voorbereid.
Vul de impactscan in en krijg informatie over de mogelijke impact van de Brexit op het gebied van:
- interne bedrijfsvoering;
- burgers;
- regionale en lokale economie;
- internationale samenwerking.
Dit bericht is geactualiseerd op 10 oktober 2019.
Bron
Policy paper: UK proposals for a new Protocol on Ireland/Northern Ireland, Regering Verenigd Koninkrijk
Meer lezen
Commissie publiceert nieuwe mededeling over status Brexit-noodmaatregelen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Commissie publiceert mededeling over stand van zaken Brexit-noodmaatregelen, Kenniscentrum Europa Decentraal
