HvJ-EU, 22 oktober 2015. Zaak C-552/13. Deze zaak gaat over een aanbesteding voor ondersteunende chirurgische ingrepen en bepaalde administratieve voorwaarden die daarvoor gelden. Zo zijn er in deze casus geografische voorwaarden gesteld aan de aanbesteding die in strijd zijn met de algemene beginselen van de Europese aanbestedingsregels.
Feiten
In Spanje worden gezondheidsdiensten verstrekt op basis van een territoriaal georganiseerd stelsel. Om de openbare ziekenhuizen te ontlasten hebben de bevoegde autoriteiten Departemento de Sanidad del Gobierno Vasco, (hierna Vasco) een samenwerking opgezet met particuliere gezondheidscentra. Als bijzondere administratieve voorwaarde is daarin gesteld dat de betreffende dienst in Bilbao moet worden verricht. Een eigenaar van een ziekenhuis in een naburige gemeente (Grupo Hospitalario Quiron, hierna Quiron) loopt door deze geografische vereisten de aanbesteding mis en wil dat de procedure nietig wordt verklaard. Vasco verweert zich door te stellen dat de voorwaarde dat de opdracht op het grondgebied van de stad Bilbao wordt uitgevoerd bepalend is voor de dienstverlening en aangezien de voorwaarde niets van doen heeft met de persoon van de inschrijver, geen beperking van de mededinging betreft.
Daartegenover stelt Quiron dat deze voorwaarde in strijd is met het gelijkheidsbeginsel, de vrije toegang tot aanbestedingsprocedures en de vrije mededinging. De verwijzende rechter komt tot de conclusie dat artikel 23 ld 2 van richtlijn 2004/18/EG wordt geschonden en verzocht het Europese Hof van Justitie vervolgens om een prejudiciële beslissing.
Prejudiciële vraag
De verwijzende echter legt het Hof de volgende vraag voor: “Is de voorwaarde in overheidsopdrachten voor het beheer van openbare gezondheidszorgdiensten dat de in dergelijke opdrachten aan de orde zijnde gezondheidsdienst uitsluitend in een welbepaalde gemeente wordt verricht waarin de patiënten niet noodzakelijk hun woonplaats hebben, verenigbaar met het recht van de Europese Unie?”
Hof
Allereerst merkt het Hof op dat het doel van deze aanbesteding (goede bereikbare zorg) niet kan worden bereikt zonder dat inbreuk wordt gemaakt op het voorschrift dat alle inschrijvers gelijke en niet-discriminerende toegang tot die opdrachten wordt geboden. Hierbij wordt echter wel opgemerkt dat veel patiënten die gebruik maken van de dienstverlening ook buiten de gestelde geografische grenzen woonachtig zijn. Het door het ziekenhuis opgestelde vereiste waarborgt zodoende geen gelijke en niet-discriminerende toegang voor alle inschrijvers die een voldoende dichtbij en goed bereikbaar ondersteunend particulier ziekenhuis ter beschikking kunnen stellen.
Het Hof oordeelt dat artikel 23 lid 2 van richtlijn 2004/18/EG zich verzet tegen een vereiste als wat er in dit geding aan de orde is. Het automatisch uitsluiten van inschrijvers die niet kunnen voldoen aan de geografische bepalingen terwijl de patiënten ook niet aan diezelfde vereisten voldoen is dus strijdig met de Europese aanbestedingsrichtlijn.
Conclusie
Het is mogelijk om bepaalde geografische eisen te stellen aan inschrijvers van opdrachten die te maken hebben met gezondheidsdienst voor zover dit in de praktijk ook aantoonbaar is. Het opnemen van het vereiste om dienstverleners uit een aangrenzende gemeente uit te sluiten van deelname is echter niet doelmatig. Zo kunnen inschrijvingen worden uitgesloten die in werkelijkheid dichterbij de patiënten zijn gelegen dan andere mogelijke inschrijvingen die zich aan de andere kant van de gemeente bevinden.
