De Data Governance Verordening (DGA) introduceert rechten en plichten voor het veilig delen van data. Door regels in gegevensbeheer op te stellen, hoopt de Commissie dat data op een optimale en betrouwbare manier in de EU benut kan worden en er een vrije en veilige stroom van gegevens plaats kan vinden. De verordening is onderdeel van een beleidsplan om de EU concurrentievoordeel te geven en tegelijkertijd welvaart en welzijn in de EU te vergroten.
De DGA bevat voorwaarden voor het hergebruik van deze informatie zoals een verbod op exclusieve overeenkomsten, waardoor decentrale overheden geen exclusief recht tot hergebruik van informatie mogen toekennen aan een partij. De voorwaarden voor hergebruik dienen verder o.a. transparant, niet-discriminerend, evenredig en objectief gerechtvaardigd te zijn. Decentrale overheden mogen ook een vergoeding vragen voor het verlenen van het recht tot hergebruik van de informatie.
De DGA bevat ook voorwaarden die betrekking hebben op het delen van dergelijke informatie met derde landen: hier zijn strenge eisen aan verbonden. Indien er vanuit een derde land middels bijvoorbeeld een rechterlijke beslissing een verzoek aan bijvoorbeeld een decentrale overheid wordt gedaan niet-persoonsgebonden gegevens met dit derde land te delen, dient dit verzoek alleen gehonoreerd te worden als dit verzoek gebaseerd is op een internationale overeenkomst.
Impact op decentrale overheden
Kenniscentrum Europa Decentraal heeft onderzoek gedaan naar de impact van de Data Governance Verordening op decentrale overheden. Dit onderzoek wijst uit dat de impact geringer zal zijn dan in eerste instantie werd verwacht.
De Data Governance Verordening biedt een raamwerk voor het hergebruik van specifieke categorieën van gegevens. De huidige versie van de DGA brengt een klein aantal verplichtingen met zich mee, waarvan er slechts een beperkt aantal van toepassing zijn op decentrale overheden. De redenen voor de beperkte impact kunnen in de volgende drie punten worden samengevat:
- De DGA is van toepassing op een relatief beperkt aantal gegevenscategorieën.
- De verplichtingen en mogelijkheden gaan uit van nationale grondslagen en kunnen zonder deze grondslagen niet uitgevoerd en benut worden. Het aantal grondslagen blijkt binnen het Nederlandse stelsel minimaal te zijn, waardoor de DGA momenteel slechts in beperkte mate kan worden toegepast.
- De verplichtingen in de DGA richten zich niet direct tot decentrale overheden.
De Data Governance Verordening Impact Analyse is hier te vinden.
Samenhang met andere wetgeving
De Data Governance Verordening en de Open Data Richtlijn zijn sterk aan elkaar gerelateerd. Beide omvatten grondslagen voor het hergebruik van enigszins soortgelijke categorieën van gegevens. Hierdoor kan onduidelijkheid ontstaan over de toepassing van beide wetten. Toch zijn er belangrijke verschillen. De DGA kan op sommige vlakken namelijk worden gezien als een aanvulling op de Open Data Richtlijn.
Ook de Algemene Verordening Gegevensbescherming is van toepassing op verschillende gegevenscategorieën, specifiek op zeer gevoelige (persoons)gegevens en omvat strenge regels ten behoeve van het hergebruik van deze gegevens. De DGA zit tussen beide wetten in. Zo is de DGA van toepassing op bijvoorbeeld gegevens die beschermd zijn op grond van handelsgeheim en/of statistisch geheim. Dit betreft data die gevoelig zijn, maar het zijn geen persoonsgegevens die onder de AVG vallen. Omdat het wel vertrouwelijke data betreffen, vallen de gegevens ook niet onder de Open Data Richtlijn. De DGA omvat regels die van toepassing zijn op gegevens die niet onder het open data beleid van de Open Data Richtlijn kunnen worden geschaard. Ook gaat het om regels die niet noodzakelijk ondergebracht dienen te worden onder het zeer gesloten beleid van de AVG maar mogelijk wel hergebruikt kunnen worden. De DGA vult daarmee het gat tussen de Open Data Richtlijn en de Algemene Verordening Gegevensbescherming.
Stand van zaken
Op 3 juni 2022 is de definitieve versie van de Data Governance Verordening in het Publicatieblad van de EU gepubliceerd. Volgens de tekst in de verordening zijn de regels van de DGA met ingang van 24 september 2023 van toepassing in alle lidstaten. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat werkt in samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Uitvoeringswet voor de Data Governance Verordening.
