Onze provincie is druk in de weer met het implementeren van de Single Digital Gateway-Verordening (de SDG-verordening) en de uitvoeringsverordeningen die daarop zijn gebaseerd. Uit deze regelgeving volgt de verplichting om gebruikers de mogelijkheid te geven om feedback te geven op webpagina’s die in de digitale toegangspoort worden opgenomen. Moeten onze websites hier ook aan voldoen of is het mogelijk om door te verwijzen naar een webpagina van het Rijk?
Kort antwoord
Ook decentrale overheden moeten gebruikers de mogelijkheid geven om feedback te geven op webpagina’s die opgenomen worden in de digitale toegangspoort. Deze webpagina’s verstrekken informatie over de rechten van burgers en bedrijven die voortkomen uit de interne markt, informatie over en links naar procedures om deze rechten uit te oefenen en ondersteunende diensten om hulp te krijgen bij deze procedures.
De Single Digital Gateway-verordening zorgt er voor dat deze webpagina’s vindbaar zijn en aan bepaalde kwaliteiten voldoen. Om inzicht te krijgen of gebruikers tevreden zijn over de vindbaarheid en kwaliteit, wil de Commissie hun feedback verzamelen. Daarom moeten alle webpagina’s een feedbacktool opnemen. De Commissie heeft hier een tool voor ontwikkeld, maar webpagina’s mogen ook een eigen feedbacktool gebruiken zolang deze maar aan dezelfde kwalitatieve eisen voldoet.
Wat is de Single Digital Gateway-verordening?
De Single Digitale Gateway-verordening (2018/1724, hierna “SDGV”) verplicht de Europese Commissie en de lidstaten van de Europese Unie tot het opzetten van een online ‘toegangspoort’ (oftewel, de ‘digital gateway’) waarlangs alle burgers en bedrijven binnen de EU informatie, procedures en ondersteunende diensten rondom de rechten gebaseerd op de open interne markt gemakkelijk kunnen vinden. Dit is bepaald in artikel 1, lid 1, sub a van de SDGV. Het gaat hierbij dus om rechten die van pas zijn bij een de uitvoering van activiteiten met een grensoverstijgend karakter.
Aan wat voor activiteiten met een grens overstijgend karakter moeten we denken? Alle Europese burgers en bedrijven hebben bepaalde rechten die voortkomen uit het principe van vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal binnen de Europese interne markt. Hierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk voor bedrijven om producten te importeren vanuit EU-landen zonder importkosten en is het makkelijker gemaakt om te verhuizen tussen lidstaten. Maar zij kunnen daarbij op barrières stuiten, zoals vergunningplichten, meldplichten of het voldoen van heffingen en belastingen. Het is de bedoeling van de SDGV om informatie daarover elektronisch beschikbaar te laten maken door betrokken organisaties, waaronder overheidsorganisaties.
Your Europe
Om hun rechten uit te oefenen, is het van belang dat burgers en bedrijven de juiste informatie hebben over hun rechten en hoe zij deze kunnen uitoefenen, dat zij de juiste procedures doorlopen en toegang hebben tot hulp als zij tegen problemen aanlopen.
Om deze informatie, procedures en diensteverlening ook betrouwbaar en toegankelijk online beschikbaar te maken is de digitale toegangspoort opgezet. Deze toegangspoort heeft vorm gekregen in een gemeenschappelijk onlineportaal genaamd Your Europe. Dit portaal is in 2018 live gegaan.
Doelen en aanpak SDGV
De SDGV heeft drie doelen volgens overweging 6 van de Verordening. Deze luiden als volgt:
- De administratieve lasten van burgers en bedrijven beperken bij het uitoefenen of willen uitoefenen van hun rechten met betrekking tot de Europees interne markt.
- Discriminatie ten nadele van partijen uit andere EU-lidstaten wegnemen.
- De werking van de interne markt verzekeren met betrekking tot informatieverstrekking, het aanbieden van procedures en probleemoplossende en ondersteunende diensten.
De Commissie wil deze doelen verwezenlijken door middel van één centrale digitale toegangspoort. Deze wordt opgericht op grond van artikel 2 SDGV. Lid 2 van die bepaling schrijft voor dat de toegangspoort alle webpagina’s samenpakt waarmee gebruikers toegang krijgen tot drie zogenoemde ‘informatiegebieden’:
- Informatie over de rechten en verplichtingen voor burgers en bedrijven die volgen uit de Europese interne markt. Deze rechten hebben dat ook altijd een grensoverstijgend karakter. Dit is bijvoorbeeld informatie over hoe lang je als Europees burger in een andere lidstaat mag verblijven zonder verblijfsvergunning.
- Informatie over online- en offlineprocedures en links naar onlineprocedures waar een gebruiker hun recht rechten kan uitoefenen en verplichtingen en regels kan naleven. Het is belangrijk dat deze informatie en diensten online beschikbaar zijn, om grensoverstijgende activiteiten te stimuleren en te versimpelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een link naar de website om je in te schrijven bij een gemeente.
- Informatie over en links naar ondersteunende en probleemoplossende diensten die worden aangeboden door de Commissie, andere EU-instanties of de bevoegde instanties van de lidstaten. Zo kunnen burgers die hulp krijgen waar zij dat nodig hebben. Dit kan bijvoorbeeld het vermelden van een telefoonnummer van een helpdesk zijn.
Per informatiegebied is er bij de SDGV een bijlage opgesteld met een lijst over de te verstrekken informatie en diensten. Deze lijsten zijn expliciet niet-volledig en het kan zijn dat er meer informatie is die binnen het toepassingsgebied van artikel 2, lid 2, past, die niet in de bijlage is opgenomen. De tools die de SDGV introduceert zouden ook ingezet kunnen worden voor de informatie die de bijlages niet vermelden, maar die wel aansluit bij de geest van de SDGV.
Moeten decentrale overheden informatie verstrekken?
Hierboven wordt duidelijk dat, naast de Europese Commissie en de andere EU-instanties, ook de lidstaten bepaalde informatie moeten verstrekken op grond van de SDGV. Dit wordt nationaal gedaan door de zogenaamde ‘bevoegde instanties’.
Artikel 3, lid 3, SDGV, definieert dit als ‘een instantie of orgaan van een lidstaat waaraan op nationaal, regionaal of lokaal niveau specifieke verantwoordelijkheden zijn toegewezen in verband met de onder deze verordening vallende informatie, procedures of diensten voor ondersteuning en probleemoplossing’. Hiermee vallen dus ook gemeenten, provincies en waterschappen onder de SDGV.
In Nederland zullen decentrale overheden onder andere een rol spelen bij het uitvoeren van de procedurele verantwoordelijkheden van de SDGV. Zo noemt bijlage II bijvoorbeeld het aanvragen van een bewijs van verblijfplaats als een procedurele aanvraag die via de toegangspoort online geregeld moet kunnen worden. De verantwoordelijk voor het verstrekken van zulke bewijzen ligt in Nederland bij gemeenten.
Kwaliteit
De Commissie, EU-instanties en lidstaten kunnen niet zo maar informatie verstrekken. Het is belangrijk dat zowel de informatie als de verstrekking aan bepaalde kwaliteitseisen voldoet. Deze zijn uitgezet in artikel 9 SDGV. De websites moet bijvoorbeeld vindbaar en gebruiksvriendelijk zijn. Daarnaast moet de informatie accuraat en volledig zijn. Ook het toevoegen van een publicatiedatum of een datum waarop een pagina voor het laatst is bijgewerkt kan hierbij natuurlijk nuttig zijn.
Naast de kwaliteit van de websites zelf, is het ook belangrijk dat de informatie daarop toegankelijk is. Hierom moet alle informatie beschikbaar zijn in toegankelijk taalgebruik. Ook is het belangrijk dat de informatie beschikbaar is in ‘een officiële taal van de Unie die door een zo groot mogelijk aantal grensoverschrijdende gebruikers grotendeels wordt begrepen’, aldus artikel 9, lid 2 van de SDVG. In de praktijk betekent dit dat de informatie bijvoorbeeld ook in het Engels beschikbaar moet zijn.
Kwaliteitscontrole
Om te controleren of de informatie en de verstrekking daarvan aan deze eisen voldoet, wil de Commissie vaststellen of gebruikers tevreden zijn over de toegangspoort en bijbehorende diensten en de verstrekte informatie. Om dit te realiseren, roept de SDGV twee hulpmiddelen om reacties van gebruikers te verzamelen in het leven. Artikel 21 SDGV maakt de Commissie hiervoor verantwoordelijk, maar geeft aan dat zij de daarvoor te gebruiken ICT-toepassingen samen met de lidstaten zal moeten ontwikkelen.
Artikel 25 lid 1 SDGV verplicht de Commissie om het hulpmiddel voor gebruikersreacties te realiseren, met in lid 5 de mogelijkheid om hierover nader normen te stellen bij uitvoeringsverordening (dat is Uitvoeringsverordening 2020/1121, hierna ‘UV 2020/1121’). Artikel 25, lid 2 van de SDGV verplicht de bevoegde instanties en de Commissie om het hulpmiddel op ‘alle webpagina’s die deel uitmaken van de toegangspoort’ toe te voegen.
Hulpmiddel voor gebruikersreacties
Dienstverleners (degenen die de informatie beschikbaar stellen) moeten gebruikers ook in staat stellen om anoniem feedback te geven over alle aan de SDG verbonden webpagina’s. Hiermee wordt de tevredenheid van gebruikers over de websites en de informatie daarop gemeten. De feedback moet specifiek betrekking hebben op de toegankelijkheid, volledigheid en kwaliteit van de verstrekte informatie en diensten. De reacties moeten worden verzameld door de Commissie, EU-instanties en bevoegde instanties.
Om bij het verzamelen te helpen, te garanderen dat de vragen doeltreffend zijn en het implementeren van de Verordening makkelijker te maken voor alle relevante instanties, verplicht de SDGV in artikel 25, lid 1, de Commissie om een ‘gebruikersvriendelijk hulpmiddel oor gebruikersreacties’ op te zetten. Deze kan vervolgens opgenomen worden op de webpagina’s die terug te vinden zijn in de toegangspoort.
Deze tool voldoet logischerwijs aan alle eisen van de SDGV. Het is echter niet verplicht om specifiek deze tool te gebruiken. Artikel 25, lid 4, SDGV legt uit dat een webpagina ook gebruik mag maken van een eigen hulpmiddel, indien deze dezelfde functionaliteiten heeft als de door de Commissie opgezette tool.
Antwoord
Zoals hierboven beschreven, is het verplicht om gebruikers de mogelijkheid te geven om feedback te geven over de aangeboden dienst of informatie. Het is dus niet voldoende om een gebruiker door te verwijzen naar een algemene website. Aanbieders van informatie en diensten zijn echter niet verplicht om het hulpmiddel van de Commissie te gebruiken, zolang zij maar de mogelijkheid tot feedback geven aanbieden en deze mogelijkheid voldoet aan de eisen van de SDGV. Gemeenten, waterschappen en provincies mogen daarvoor dus ook hu eigen tool ontwikkelen.
