Achtergrond

Als een aanbestedende dienst een overheidsopdracht wil uitzetten is deze verplicht de opdracht aan te kondigen. Op deze manier kunnen alle geïnteresseerde ondernemingen zich inschrijven.

Op basis van Verordening (EU) 2019/1780 moet de aanbestedende dienst een standaard digitaal formulier invullen voor het bekendmaken van een aankondiging van een overheidsopdracht. Dit e-formulier is EU-breed gestandaardiseerd om onder andere taalbarrières te voorkomen en daarmee ondernemingen uit de gehele EU een gelijke kans te geven om zich in te schrijven voor de opdracht. Het standaardformulier moet regelmatig worden aangepast in het licht van de behoeften van de aanbestedende diensten en nieuwe technologieën op het gebied van aanbestedingsgegevens. Het ontwerp van dit formulier is vastgelegd in het ontwerpbesluit. Deze wordt door de Commissie opgesteld en moet worden goedgekeurd door een comité bestaande uit vertegenwoordigers van alle lidstaten.

Feedback

Er kan feedback ingezonden worden voor het ontwerpbesluit. De feedback wordt meegenomen in het definitieve Commissie-initiatief. Feedback kan tot en met 17 oktober 2023 worden ingezonden.

Bron

Overheidsopdrachten — digitale standaardformulieren (e-formulieren) voor de bekendmaking van aankondigingen (wijziging) – Europese Commissie

Meer informatie:

Van aankondiging tot gunning – Kenniscentrum Europa Decentraal

Achtergrond

Het initiatief is ooit genomen om de diversiteit, rijkdom en gemeenschappelijke kenmerken van Europese culturen te laten zien. Sinds 1985 worden elk jaar twee à drie Europese steden verkozen tot culturele hoofdstad; tot nu toe viel deze eer te beurt aan meer dan zestig steden. De gekozen steden mogen zich een jaar lang culturele hoofdstad van Europa noemen. De culturele hoofdsteden van 2023 zijn:

• Elefsina (Griekenland)
• Veszprém (Hongarije)
• Timisoara (Roemenië)

Als deze steden een bijzondere prestatie hebben neergezet, kunnen zij hiervoor beloond worden door de Commissie. De Culturele hoofdsteden van 2013, Marseille en Kosice, ontvingen in het najaar van 2012 een prijs van 1,5 miljoen euro voor het culturele programma dat ze hadden neergezet.

Procedure

De culturele hoofdsteden van Europa worden vier jaar van tevoren aangekondigd. De nationale overheden selecteren de stad of steden die zij willen voordragen, maar de beslissing valt op Europees niveau. De Commissie stelt elk jaar een jury samen die verslag uitbrengt over de voorgedragen steden. Het Europees Parlement geeft na ontvangst advies over de voorgedragen steden. Op basis van de aanbevelingen van de Commissie en het Parlement wijst de Europese Raad de culturele hoofdstad aan voor het komende jaar. Elke culturele hoofdstad stelt een programma op dat bestaat uit evenementen die het culturele en historische erfgoed van de stad benadrukken.

Decentrale relevantie

In 1987, 2001 en 2018 leverde Nederland met Amsterdam, Rotterdam en Leeuwarden een culturele hoofdstad. Dit brengt meerdere voordelen met zich mee. Zo krijg het toerisme een boost en wordt de stad ook internationaal op de kaart gezet. Nederland kan in 2033 weer een culturele hoofdstad aanwijzen.

Raadpleging

Het doel van de raadpleging is om informatie, meningen en expertise van alle belanghebbenden te verzamelen om met een gewogen oordeel te komen over de prestaties van het programma. U kunt tot 13 juni 2023 meedoen aan de raadpleging.

Bronnen

Culturele Hoofdstad van Europa – tussentijdse evaluatie voor 2024, Europese Commissie

Culturele Hoofdsteden van Europa, Europese Commissie

• Digitaal vaardige burgers en hooggekwalificeerde digitale professionals;

• Beveiligde, goed presterende en duurzame digitale infrastructuurvoorzieningen;

• Digitale transformatie van bedrijven;

• Digitalisering van overheidsdiensten.

Key Performance IndicatorsConsultatie over het Digital Decade 2030 programma geopend

Het beleidsprogramma, welke in maart 2021 voor het eerst werd gepresenteerd door de Europese Commissie, wordt op dit moment gefinaliseerd met onder andere de toevoeging van zogeheten key performance indicators (KPI’s). Dit betreffen de indicatoren waarmee gemeten kan worden hoever een lidstaat is wat betreft de doelen die worden gesteld in het Digital Decade beleidsprogramma. Deze KPI’s hebben dus direct betrekking op deze doelstellingen en zien bijvoorbeeld toe op het percentage burgers dat digitale vaardigheden beheerst en de mate waarin 5G beschikbaar gesteld wordt in een lidstaat. Aan de hand van deze indicatoren kan vervolgens  worden bepaald welke progressie de lidstaat in kwestie precies gemaakt heeft.

Internetconsultatie

De Europese Commissie heeft een voorlopige versie van de KPI’s opgesteld en ontvangt hierop graag feedback. U kunt via deze link tot en met 13 maart 2023 feedback geven.

Milieuaansprakelijkheid

De Richtlijn milieuaansprakelijkheid heeft als voornaamste doel om een grondslag te geven voor aansprakelijkheid voor milieuschade, gebaseerd op het beginsel ‘de vervuiler betaalt’, om milieuschade te voorkomen en te verhelpen. Op grond van de Richtlijn hebben exploitanten (partijen die potentieel schadelijke activiteiten uitvoeren) de verantwoordelijkheid om schade te voorkomen en om schade die door hun activiteiten wordt veroorzaakt, te herstellen. Te denken is aan industriële activiteiten, de productie van afvalwater of het onttrekken van bodem- en oppervlaktewater.
Schade kan worden veroorzaakt door ongelukken, incidenten of tekort schietende maatregelen en beheer. Het kan ook voortkomen uit illegale activiteiten zoals stort, illegale kap of illegale winning van bodemstoffen. Het herstellen van schade omvat maatregelen zoals herstel van leefomgevingen (habitats) in de zin van de Habitatrichtlijn. Door exploitanten aansprakelijk te maken voor het voorkomen van milieuschade en hen verantwoordelijk te houden voor herstel, worden zij ertoe aangezet om ervoor te zorgen dat hun activiteiten zo min mogelijk milieuschade veroorzaken.
Decentrale overheden krijgen nu de kans om hun ervaringen, meningen en ideeën over de Richtlijn te delen met de Commissie.

Raadpleging

Met deze consultatie nodigt de Commissie partijen uit om hun mening te geven over de implementatie van het huidige wettelijk kader. De input zal worden gebruikt in het verdere evaluatieproces van de Richtlijn, dat naar verwachting ongeveer een jaar in beslag zal nemen. De evaluatie van de Richtlijn is een wettelijke verplichting en draagt bij aan het ‘zero pollution action plan’ van de Europese Commissie. Doel daarvan is om de naleving op nationaal niveau van Europese wetgeving tegen milieuvervuiling te verbeteren.
De Commissie vraagt momenteel om feedback voor het opstellen van de nieuwe Richtlijn. Belanghebbenden, waaronder decentrale overheden, kunnen tot 4 augustus via deze link hun feedback geven.

Bron:

Making the polluter pay: Commission seeks views on EU environmental liability laws, Europese Commissie

Meer informatie:

Milieubeheer, Kenniscentrum Europa Decentraal

Nieuw voorstel legale migratie

De Commissie is onlangs met een reeks voorstellen gekomen inzake ”vaardigheden en talenten” om zowel de huidige als toekomstige demografische en migratie-uitdagingen in goede banen te leiden. Tot op heden bestaan er nog altijd vele tekorten op de arbeidsmarkt, ondanks dat veel posities inmiddels door gemigreerde werknemers van buiten de EU zijn vervuld. Met de voorstellen moeten het hardnekkige tekort op de arbeidsmarkt evenals de obstakels van de groene en digitale transitie van de economie beter worden aangepakt. Het belang van vereenvoudigde wetgeving op het gebied van migratie is hoog, aangezien er jaarlijks ongeveer tussen de 2,25 tot 3 miljoen onderdanen uit derde landen via legale kanalen naar de EU komen.
Om het Europees migratiebeleid te verbeteren en tegelijkertijd recht te doen aan de verzoeken van het Europees Parlement en de lidstaten, is de mededeling opgedeeld in drie pijlers:

• Een wetgevingspijler: binnen deze eerste pijler wordt de wetgeving inzake de migratie van derdelanders herzien. Het betreft hier zowel de richtlijn de richtlijn gecombineerde vergunningen (2011/98) als de richtlijn langdurig ingezetenen (2003/109).
• Een operationele pijler: de tweede pijler richt zich op het verbeteren van de koppeling van internationaal talent aan werkgevers binnen de EU. Dit moet gestimuleerd worden door middel van een EU-talentenpool.
• Een toekomstgerichte pijler: de derde en tevens laatste pijler van het voorstel ziet op speciale actiegebieden binnen het EU-migratiebeheer, waaronder zorg, jongeren en innovatie.

Hieronder zal nader worden ingegaan op de verschillende pijlers en wat dit betekent voor de decentrale praktijk.

Richtlijn gecombineerde vergunningen

De Richtlijn gecombineerde vergunningen heeft als voornaamste doelstelling het instellen van één enkele aanvraagprocedure voor een gecombineerde vergunning voor werk en verblijf. Ook heeft het als doel het waarborgen van een gemeenschappelijk pakket aan rechten voor migranten die binnen de toepassing van de Richtlijn vallen. Het gaat hierbij om rechten zoals gelijke behandeling tussen derdelanders en onderdanen van de lidstaat die de vergunning verleend. Dit moet ertoe leiden dat derdelanders beschermd worden tegen uitbuiting op de werkvloer. Om dit te bewerkstelligen en de aanvraagprocedure efficiënter en eenvoudiger te maken, heeft de Commissie de Richtlijn gecombineerde vergunningen herzien. De belangrijkste wijzigingen zijn:

• Aanvragen voor een gecombineerde vergunning voor werk en verblijf mogen zowel in het land van herkomst als in de lidstaat waar de derdelander momenteel legaal verblijft worden ingediend;
• Lidstaten moeten binnen vier maanden een beslissing op de aanvraag nemen. Deze vier maanden zijn inclusief een arbeidsmarkttoets en indien van toepassing het afgeven van een inreisvisum;
• Lidstaten kunnen aanvragen buiten behandeling laten op grond van het volume van toelating van onderdanen uit derde landen;
• Houders van een gecombineerde verblijfsvergunning moeten worden toegestaan om van werkgever te veranderen. Lidstaten mogen echter wel eisen dat een dergelijke wijzing aan de bevoegde autoriteiten wordt gecommuniceerd en dat het onderworpen kan zijn aan een arbeidsmarkttoets.

Richtlijn langdurig ingezetenen

De tweede herziening ziet op de richtlijn inzake langdurig ingezetenen en voorziet in regelgeving voor derdelanders die langere tijd op het grondgebied van de EU verblijven. Het stelt de voorwaarden vast waaronder onderdanen van derde landen die ten minste vijf jaar legaal en ononderbroken in een lidstaat hebben verbleven, de “status van langdurig ingezetene van de EU” kunnen verkrijgen. In de huidige richtlijn (2003/109) worden nog te veel barrières opgeworpen voor het verkrijgen van de status van langdurig ingezetene en belemmert hiermee de integratie van nieuwkomers. Het voorstel moet deze inconsistenties wegnemen en de weg vrij maken voor een doeltreffender en meer coherent systeem, waarbij het verkrijgen van een status als ”langdurig ingezetene” eenvoudiger wordt. Dit moet de integratie van onderdanen van derde landen die zich legaal en langdurig in de EU hebben gevestigd bevorderen. De belangrijkste wijzigingen zijn:

• De vereiste verblijfsduur van vijf jaar kan in verschillende lidstaten worden opgebouwd, waarbij verblijfsperioden in het kader van een tijdelijke en nationale bescherming evenals de tijd als student worden meegerekend;
• De lidstaten moeten controlemechanismen invoeren om toezicht te houden op de werkelijke verblijfplaats van onderdanen die een verblijfsvergunning hebben op basis van een investering in een lidstaat. Dit moet misbruik van de status als ”langdurig ingezetene” voorkomen;
• Het recht op gezinshereniging wordt voortaan niet langer aan integratievoorwaarden onderworpen. Gezinsleden krijgen volledige toegang tot werk en in de EU geboren kinderen van langdurig ingezetenen kunnen de status onmiddellijk verkrijgen;
• Mobiliteit voor onderdanen van derde landen moet makkelijker worden.

Operationele voorstellen

De Europese arbeidsmarkt kampt al enige tijd met grote tekorten in onder andere de zorg. Om de krapte op de arbeidsmarkt en de economie te herstellen heeft de Commissie een aantal voorstellen ingediend. Het doel van deze voorstellen is om de samenwerking tussen de lidstaten onderling en tussen de lidstaten en derde landen te vergroten.

EU-talentenpool

Om meer talent aan te trekken stelt de Commissie voor om een talentenpool op te zetten. Geschoolde onderdanen van derde landen worden op basis van specifieke vaardigheden of andere criteria toegelaten tot de EU-talentenpool. Zij kunnen zich dan via een webplatform registeren.

Proefproject EU-talentenpool

Omdat er na de Russische inval in Oekraïne al meer dan 5 miljoen mensen naar de EU zijn gevlucht en op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming toegang hebben tot de arbeidsmarkt, wil de Commissie uiterlijk in de zomer al beginnen met een proefproject inzake de talentenpool. Het doel van het proefproject is om vluchtelingen uit Oekraïne die als tijdelijke beschermden kunnen worden aangemerkt in contact te brengen met potentiële werkgevers in het gastland of een andere lidstaat. Ook gelden er dan geen toelatingscriteria.

Talentpartnerschappen

De Commissie stelt verder voor om talentpartnerschappen te lanceren met bepaalde derde landen. Talentpartnerschappen kunnen betrekking hebben op alle talenten in verschillende sectoren. Eind dit jaar worden de eerste partnerschappen met een aantal Noord-Afrikaanse landen gelanceerd.

Zorg, jeugd en innovatie

De Commissie streeft ernaar om in de sectoren waar de meeste tekorten zijn laag- en midden opgeleid personeel uit derde landen aan te trekken. Het is volgens de Commissie belangrijk om voor die sectoren mogelijkheden te creëren voor jongeren en innovatie te bevorderen. Omdat de behoefte aan personeel per lidstaat verschilt stelt de Commissie voor om te beginnen met de sector langdurige zorg. Voor de meeste lidstaten is het namelijk lastig om zorgpersoneel te vinden en te behouden. De Commissie is aan het onderzoeken hoe lidstaten personeel uit derde landen kunnen werven.

Decentrale relevantie

De voorstellen van de Commissie om meer talent naar de EU te krijgen hebben invloed op de decentrale praktijk. Zo kan het zijn dat personeel dat in een bepaalde gemeente werkzaam is, in die gemeente moeten worden gehuisvest. Daarnaast kan het proefproject EU-talentenpool tot gevolg hebben dat vluchtelingen uit Oekraïne die onder het toepassingsbereik van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming vallen sneller kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt en dus niet meer in aanmerking komen voor leefgeld.

Bron

Legale migratie: aantrekken van vaardigheden en talent naar de EU, Europese Commissie

Meer informatie

Vragen en antwoorden – Aantrekken van vaardigheden en talent naar de EU, Europese Commissie
Europees immigratiebeleid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Migratie, Kenniscentrum Europa Decentraal

Evaluatie RIE-richtlijn

Uit de evaluatie van de RIE-richtlijn in 2020 blijkt dat de richtlijn belangrijk was in het verminderen van emissies in de lucht, maar er zijn ook enkele verbeterpunten uitgekomen. Zo blijkt de richtlijn minder effectief te zijn in het verminderen van vervuilende uitstoot, vooral in water, en in het bijdragen aan verminderen van broeikasgasuitstoot. Verder kan het (her)gebruik van materialen efficiënter gebeuren. Deze verbeterpunten van de RIE-richtlijn worden verwerkt in het nieuwe voorstel. Dit moet leiden tot betere resultaten in het voorkomen en verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast streeft de Commissie in de nieuwe richtlijn naar meer betrokkenheid van burgers en meer transparantie. Ten slotte moet de nieuwe richtlijn de regelgeving versimpelen.

Herziene richtlijn

De bestaande regels op het gebied van industriële emissies zullen uitgebreid worden. De belangrijkste wijzigingen worden hieronder genoemd:

1. Effectievere vergunningen voor installaties. Bij het verlenen van vergunningen wordt nu in het merendeel van de gevallen de minst veeleisende grenswaarde van de best beschikbare technieken (BBT) toegepast. In de toekomst moet ook worden nagegaan of het gebruik van de meest milieuvriendelijke technieken haalbaar is. Daarnaast komen er strengere regels voor het toestaan van afwijkingen door de vereiste beoordelingen te harmoniseren. Deze regels worden regelmatig herzien. Verder wil de Commissie ervoor zorgen dat lozingen door installaties zo min mogelijk leiden tot een verhoogd gehalte van verontreinigende stoffen in het water. Zo zullen lozingen in rioolwater een rol gaan spelen in het vergunningsproces. Er zal dan gekeken worden naar de impact en capaciteit van rioolwaterzuiveringsinstallaties, zodat benedenstroomse waterzuiveringsinstallaties deze stoffen voldoende kunnen verwijderen.
2. Meer ondersteuning van innovatie-koplopers in de EU. Om de zojuist genoemde milieuvriendelijke technieken te testen en ontwikkelen, zullen er flexibelere vergunningsprocedures komen voor de innovatie van deze technieken. Ook komt er een innovatiecentrum voor industriële transformatie en emissies (INCITE), om zo oplossingen te vinden voor het beheersen van verontreiniging.
3. Ondersteuning van investeringen in de circulaire economie. Het gebruik van giftige chemische stoffen door de industrie moet verminderd worden door het bestaande milieusysteem te moderniseren. Daarnaast denkt de Commissie aan het introduceren van bindende prestatieniveaus voor het gebruik van hulpbronnen.
4. Afstemming tussen het terugdringen van verontreiniging en het koolstofvrij maken van de economie. Energie-efficiëntie zal een integraal onderdeel vormen van vergunningsprocedures. Bij het vaststellen van nieuwe best beschikbare technieken wordt gekeken naar technologieën die bijdragen aan het terugdringen van verontreiniging en broeikasgassen.

Landbouwbedrijven

Geleidelijk zullen meer grootschalige intensieve veehouderijen onder de herziene verordening gaan vallen. Voor landbouwbedrijven zullen specifieke vergunningsprocedures gaan gelden. De Commissie heeft een concrete reeks elementen voorgesteld waar vergunningverleners ten minste naar moeten kijken. Deze elementen zijn de grootte, de activiteiten, de gehouden diersoort, de bron van emissies binnen het bedrijf en de voorzienbare emissies van veehouderijen. Ook wordt er rekening gehouden met veehouderijsystemen die gebaseerd zijn op grasland en waar dieren maar een deel van het jaar binnen worden gehouden, zoals het Weidemelk keurmerk. Deze specifieke vergunningsprocedures moeten het mogelijk maken om evenredige eisen te stellen voor verschillende landbouwpraktijken; intensief, extensief of biologisch. Het voorstel moet daarnaast de lasten voor de sector en het bevoegd gezag zo laag mogelijk houden. Ten slotte heeft het voorstel als doel om het vergunningsproces transparanter en open voor inspraak van het publiek te maken. De nieuwe richtlijn moet betrokkenheid van burgers en belangengroepen waarborgen door hen betere toegang tot informatie, een grotere rol bij de besluitvorming en toegang tot rechtsgang te bieden. Zo moeten vergunningen en inspectierapporten openbaar te raadplegen zijn.

Industriële installaties

Daarnaast stelt de verordening voor dat de nieuwe regels gelden voor meer installaties, waaronder de winning van industriële mineralen en metalen en grootschalige productie van batterijen. Gezien de verwachting dat deze activiteiten worden uitgebreid in Europa om de groene en digitale transitie mogelijk te maken, is het gebruik van best beschikbare technieken volgens de Commissie vereist. Deze technieken moeten ervoor zorgen dat productieprocessen zo efficiënt mogelijk verlopen en zo de gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu sterk beperken.

Decentrale relevantie

Decentrale overheden zullen te maken krijgen met de herziene regels voor vergunningsprocedures, bijvoorbeeld voor landbouwbedrijven. Zo worden decentrale overheden verplicht om op basis van best beschikbare technieken alleen de laagst mogelijke emissiewaarden voor installaties toe te staan voor vergunningen. Ook moet energie-efficiëntie meegewogen worden in het vergunningsproces. Daarnaast zullen decentrale overheden meer bevoegdheid krijgen om emissievergunningen (tijdelijk) in te trekken bij schending.

Vervolgstappen

Het voorstel moet definitief aangenomen worden door het Europees Parlement en de Raad. Lidstaten zullen volgens het voorstel 18 maanden de tijd krijgen om de herziene richtlijn in nationale wetgeving om te zetten. Verder zullen de best beschikbare technieken worden ontwikkeld. De landbouwsector zal vervolgens drie jaar de tijd krijgen om aan de eisen te voldoen. Voor de industriesector zal deze tijd vier jaar bedragen.

Raadpleging EU-portaal voor industriële emissies

De Commissie vraagt momenteel ook om feedback op een voorstel voor een verordening voor de rapportage over milieudata door industriële installaties in het kader van transparantie. Met dit voorstel wil de Commissie de regels voor het Europees register (E-PRTR) van uitstoot en overbrenging van verontreinigende stoffen herzien. Het register houdt de uitstoot van verontreinigde stoffen door industriële installaties bij in Europa. De Commissie wil dit register omvormen tot een EU-portaal voor industriële emissies, om zo de publieke toegang tot milieugegevens te verbeteren en bij te dragen aan de doelstellingen van de Green Deal. Decentrale overheden en andere belanghebbenden kunnen tot 20 juni 2022 reageren op dit voorstel. Na deze periode zal de feedback voorgelegd worden aan het Europees Parlement en de Europese Raad.

Bron

Proposal for a Revision of the Industrial Emissions Directive, Europese Commissie
Industriële vervuiling – Europees register inzake de uitstoot en overbrenging van verontreinigende stoffen (bijgewerkte regels), Europese Commissie

Meer informatie

Industriële emissies, Kenniscentrum Europa Decentraal
CO2 en luchtkwaliteit, Kenniscentrum Europa Decentraal
Europese Green Deal: de weg naar klimaatneutraliteit, Kenniscentrum Europa Decentraal

Waarom een actieplan voor beheer van nutriënten?

Het nieuwe actieplan moet ertoe leiden dat de hoeveelheid nutriënten die in de omgeving terechtkomt met ten minste 50% vermindert, een doel dat de Commissie al eerder had aangekondigd. Nutriënten komen vooral vrij door landbouw en het gebruik van meststoffen en zijn een belangrijke oorzaak van de verontreiniging van water, bodem en lucht. Nutriënten veroorzaken bijvoorbeeld nitraatverontreiniging van drinkwater, fijnstofdeeltjes in de lucht en eutrofiëring (als water rijker aan nutriënten wordt, bijvoorbeeld door overbemesting, ontstaat een explosieve groei van algen en kroos die andere planten verstikken). De negatieve effecten op de volksgezondheid zijn significant.

Bouwstenen van het actieplan

Het nieuwe actieplan moet de lacunes in het huidige nutriëntenbeleid verhelpen door een meer samenhangende aanpak. Ook zal er aandacht zijn voor een betere en meer uniformer monitoring. Onderwerpen die aan de orde zullen komen, zijn bijvoorbeeld een duurzamere toepassing van nutriënten, het bij de bron aanpakken van verontreiniging door nutriënten en verduurzaming van de landbouw en andere sectoren.

Nederland is één van de landen die voor de grootste uitdaging staan bij het aanpakken van vervuiling door nutriënten uit de landbouw zoals stikstof en fosfor, volgens een eerder verslag van de Commissie.

Reageren?

Reageren op dit verzoek om input, de zogenaamde ‘call for evidence’, is mogelijk tot 26 april 2022 via deze link. Daarna zal er nog een openbare raadpleging volgen. Het actieplan zelf wordt verwacht in het vierde kwartaal van 2022.

Bron

Nutriënten – actieplan voor beter beheer, Europese Commissie

Meer informatie

Uitvoering van de nitraatrichtlijn laat volgens de Europese Commissie te wensen over, zeker in Nederland, Europa Decentraal
Meststoffen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Waterbeheer, Kenniscentrum Europa Decentraal

Achtergrond: Green Deal en Actieplan Circulaire Economie

Het pakket voorstellen voor een circulaire economie is nauw verbonden met de Green Deal. Het zal uiteindelijk bijdragen aan het behalen van de Europese doelstelling van klimaatneutraliteit zoals vastgelegd in de Europese Klimaatwet. De nieuwe regels van het pakket werden eerder al aangekondigd in het Actieplan Circulaire Economie. Het actieplan omvat initiatieven om te vergroenen, bij het ontwerp en het samenstellen van producten, maar ook bij het (her)gebruiken en het recyclen van producten en grondstoffen. De initiatieven zijn met name gericht op sectoren die veel grondstoffen gebruiken, zoals elektronica en ICT, verpakkingen, kunststoffen, voertuigen, gebouwen en levensmiddelen. In het pakket voor een circulaire economie zijn de initiatieven uitgewerkt tot concrete voorstellen.

Uit welke voorstellen bestaat het pakket?

De vier voorstellen waar de Europese Commissie zich in het eerste deel van het pakket op richt zijn de volgende:

• Regels voor duurzamere goederen op de Europese markt;
• Een strategie voor duurzaam en circulair textiel. Met een nieuwe strategie wil de Commissie textielproducten die in de EU verkocht worden duurzamer en gemakkelijker herstelbaar, herbruikbaar en recyclebaar maken voor het jaar 2030. De strategie zou moeten leiden tot minder snelle mode, textielafval en vernietiging van onverkocht textiel. Zo wil de Commissie bijdragen aan textielproductie waarbij sociale rechten en het milieu volledig worden gerespecteerd;
• Herziening van de bouwproductenverordening;
• Versterken van de positie van de consument bij de groene transitie. De voorgestelde wijzigingen van de Richtlijn Consumentenrechten en de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken moeten de positie van consumenten versterken binnen de groene transitie. Zo moeten de nieuwe regels consumenten helpen om geïnformeerde en milieuvriendelijke keuzes te maken bij het kopen van producten. Daarnaast komen er strengere regels om consumenten te beschermen tegen valse milieuclaims, ook wel ‘greenwashing’ genoemd. Tot slot wordt de zogenoemde “zwarte lijst” uitgebreid met nieuwe handelspraktijken die verboden en oneerlijk zijn, bijvoorbeeld het vermelden van een generieke, vage milieuclaim.

Hieronder wordt nader ingegaan op de voorstellen van de Commissie waar decentrale overheden in de praktijk mogelijk mee te maken zullen krijgen. Hier werd eerder al aandacht aan besteed in de volgende praktijkvraag.

Milieuvriendelijkere en circulaire goederen op de EU-markt

De nieuwe regels bestaan allereerst uit een voorstel voor een verordening betreffende ecologisch ontwerp voor duurzame producten. Met het voorstel voor een verordening wordt de strekking van het bestaande kader omtrent ecodesign uitgebreid. Het voorstel bouwt voort op de effectiviteit van de Ecodesignrichtlijn voor energiegerelateerde producten (Richtlijn 2009/125/EG) en zal deze bestaande Richtlijn vervangen. In het voorstel voor een verordening worden minimumeisen gesteld aan ecodesign en informatievoorziening voor bijna alle categorieën van producten op de EU-markt (voedsel uitgezonderd). De eisen van ecodesign zullen verband houden met de betreffende eigenschappen van de productgroepen. De eisen worden vastgelegd in de verordening en zullen betrekking hebben op onder andere de betrouwbaarheid, herbruikbaarheid, mogelijkheid tot onderhoud en renovatie en energie- en hulpbronnenefficiëntie van de producten. Alle producten die onder de verordening vallen, krijgen een digitaal productpaspoort. De informatie-eisen die in de verordening gesteld worden en gerelateerd zijn aan het productpaspoort zal de Commissie moeten specificeren. Met betrekking tot dit voorstel voor een verordening staat nu een consultatie open. Feedback op het voorstel kan hier worden gegeven.

In de verordening zijn ook een aantal maatregelen vastgelegd die lidstaten en de Commissie moeten nemen om het mkb te helpen bij de algemene uitvoering van de verordening en de toekomstige gedelegeerde handelingen. Deze maatregelen zien op richtlijnen, financiële steun en trainingen.

Daarnaast heeft de Commissie een werkplan opgesteld voor ecologisch ontwerp en energielabels voor 2022-2024. Dit werkplan dient als overgangsmaatregel tot de nieuwe verordening in werking treedt. Het document richt zich op energie gerelateerde producten. Het plan bouwt voort op de Ecodesingrichtlijn en de vorige werkplannen, maar ook op de Verordening tot een kader voor energie-etikettering (2017/1369). Om de juiste prioriteiten te stellen, op een transparante manier, zal de Commissie nog met een openbare raadpleging komen over de productcategorieën die geselecteerd worden onder het eerste ecodesign-werkplan tegen het einde van 2022.

Herziening bouwproductenverordening

De Commissie erkent dat de bouwproductensector grote economische en maatschappelijke waarde heeft in Europa. Ook in de praktijk van decentrale overheden speelt de gebouwde omgeving en de bouwsector een rol. Denk hierbij aan de herziening van de Richtlijn voor energieprestaties van gebouwen (EPBD) waar overheden mee te maken krijgen. Maar ook in aanbestedingsprocedures voor de bouw wordt al meer aandacht besteed aan circulariteit.

Met het voorstel voor een herziening van de bouwproductenverordening wil de Commissie de interne markt voor bouwproducten versterken. De herziening moet het opstellen van gemeenschappelijke Europese normen vergemakkelijken en administratieve lasten, met name voor het mkb, verlagen. Een digitaal productpaspoort kan hierbij helpen. Daarnaast zorgt de herziening voor een geschikt regelgevingskader met het oog op de Green Deal. Zo zal de bebouwde omgeving in lijn zijn met de Europese doelstellingen op het gebied van duurzaamheid en klimaat. Ook creëert de herziene verordening een geharmoniseerd kader om milieu- en klimaatprestaties van bouwproducten te beoordelen. De verordening stelt eisen aan bouwwerken zoals in de huidige bouwproductenverordening ook is gedaan, maar ook eisen voor nieuwe elementen worden meegenomen: functionering en prestatie van producten, productinformatie en veiligheid van het product. Op het goedgekeurde besluit van de Commissie voor de herziening van de verordening kan nu feedback worden gegeven, zie hier.

Vervolgproces

De Raad en het Europees Parlement zullen de voorstellen van de Commissie bespreken. Als de voorstellen van de Commissie zijn goedgekeurd, dient een aantal voorstellen te worden omgezet in nationale wetgeving.

Het tweede pakket maatregelen in het kader van de circulaire economie staat gepland voor 20 juli 2022. Dit pakket zal nieuwe regels voorstellen op het gebied van afbreekbaar plastic, verpakkingen en stedelijk afvalwater. Daarnaast zal dit pakket een voorstel bevatten voor milieuclaims (“green claims”).

Bron

Green Deal: nieuwe voorstellen om van duurzame producten de norm te maken en Europa minder afhankelijk te maken op het gebied van hulpbronnen, persbericht Europese Commissie

Circulaire economie: Commissie stelt nieuwe consumentenrechten en een verbod op greenwashing voor, persbericht Europese Commissie

Meer informatie

• Milieubeleid, Kenniscentrum Europa Decentraal
• Circulaire economie, Kenniscentrum Europa Decentraal
• Green Deal, Kenniscentrum Europa Decentraal
• Wat zijn de Europese voorstellen voor circulaire economie?, praktijkvraag Kenniscentrum Europa Decentraal

Cyberweerbaarheid

Deze verordening, de zogeheten cyberweerbaarheidswet, zal beveiligingsregels bevatten die voor digitale producten en diensten op de Europese markt zullen gelden. De cyberweerbaarheidswet werd al in september 2021 aangekondigd door Commissievoorzitter Von der Leyen en is een aanvulling op een bestaand pakket van wetgeving, waaronder de cyber security wet.

Decentrale overheden krijgen nu de kans om hun mening en ideeën over cyberweerbaarheid in te sturen. Daarnaast vraagt de Commissie om concrete voorbeelden van problemen die organisaties ervaren op het gebied van cyberveiligheid.

Raadpleging

De Commissie vraagt momenteel om feedback voor het opstellen van deze nieuwe verordening. Belanghebbenden, waaronder decentrale overheden, kunnen tot 25 mei via deze link feedback geven.

De resultaten van deze consultatie zullen worden verwerkt in het voorstel voor de cyberweerbaarheidswet van de Commissie, dat de tweede helft van dit jaar wordt verwacht.

Bron

Commissie nodigt burgers en organisaties uit om hun visie op de Europese Cyberweerbaarheidswet te delen, Europese Commissie

Input gevraagd voor nieuwe wet cyberweerbaarheid, Digitale Overheid

Meer informatie

Cybersecurity, Kenniscentrum Europa Decentraal

Digitale Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal

Om welke verordeningen gaat het?

De Data Act

Data komt tegenwoordig overal terug: van slimme huishoudelijke apparaten tot grote landbouwmachines. Het is dus nuttig dat meerdere sectoren toegang krijgen tot die data. Om dit te bereiken kwam de Commissie met het voorstel voor de Data Act: een verordening met regels over de toegang tot en het gebruik van data. Dit moet leiden tot nieuwe innovatieve diensten en scherpere prijzen.

De Chips Act

Sinds eind 2020 was er wereldwijd een tekort aan chips. Dit is ernstig, aangezien chips essentiële bouwstenen zijn voor digitale producten. De Commissie ziet ze dan ook als een belangrijk onderdeel van de digitale transformatie van Europa. Daarom heeft de Commissie de Chips Act voorgesteld, een pakket maatregelen om de tekorten aan computerchips aan te pakken. Zo kunnen EU-lidstaten een voorsprong krijgen bij de productie van chips.

Raadpleging

Nu vraagt de Commissie om feedback op de voorgestelde verordeningen. Belanghebbenden, waaronder decentrale overheden, kunnen tot 10 mei via deze link feedback geven op de Data Act. Op de Chips Act kan tot 9 mei feedback worden gegeven. Hiervoor kunt u terecht op deze link.

Bron

Consultatie Data Act Pakket, Europese Commissie

Consultatie Chips Act Pakket, Europese Commissie

Meer informatie

Digitale Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal

Europese Commissie stelt nieuwe Data Act voor, Kenniscentrum Europa Decentraal

Europese Commissie stelt Europese Chips Act voor, Kenniscentrum Europa Decentraal