De Europese Commissie heeft de ambitie om de komende vijf jaar het potentieel van het digitale tijdperk volledig te benutten. ‘Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk’ is een van de zes hoofdprioriteiten van de Europese Commissie. Deze prioriteit zal in twee thema’s besproken worden: Digitale markt en Interne markt. In dit artikel wordt de Digitale markt besproken. Voor meer informatie over het eerste thema kunt u het artikel over de Interne markt raadplegen.
De hoofdprioriteit wordt vormgegeven onder leiding van Executive Vice-president Margrethe Vestager. Zij is voorzitter van de Commissarissengroep ‘A Europe fit for the digital age’, waarin ook vier Eurocommissarissen zitting hebben die gezamenlijk deze prioriteit gaan verwezenlijken. De Commissie heeft verschillende nieuwe voorstellen en herzieningen van bestaande voorstellen in het nieuwe werkprogramma opgenomen.
Nieuwe plannen en voorstellen
In het Commissiewerkprogramma worden nieuwe plannen aangekondigd, waarvan er een aantal relevant zijn voor decentrale overheden.
European Data Strategy
De Commissie wil dat Europese burgers, bedrijven en organisaties meer mogelijkheden hebben om niet-persoonsgebonden data te gebruiken. Dit soort data heeft door zijn toenemende hoeveelheid en mogelijkheden tot hergebruik een grote waarde voor de Europese digitale economie. Op het gebied van niet-persoonsgebonden data gelden nu al Europese regels die ook decentrale overheden raken, zoals de verordening vrij verkeer niet-persoonsgebonden gegevens en de richtlijn hergebruik overheidsinformatie.
In de nieuwe Europese Data Strategie zal waarschijnlijk onder andere worden ingegaan op ethisch datagebruik, zoals al eerder besproken in de Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie op 3 december. Daarnaast werd er gesproken over de noodzaak voor toegang tot data, interoperabiliteit van data en het waarborgen van kwaliteit van data. Op 19 februari 2020 zal de Commissie haar Europese Data Strategie publiceren.
Artificial Intelligence
De Commissie heeft gesignaleerd dat er steeds meer gebruik wordt gemaakt van Artificial Intelligence (AI) en dat de EU een rol moet spelen in zowel het ondersteunen van deze ontwikkeling, als het zorg dragen dat dit gebeurt in lijn met de Europese waarden en fundamentele rechten. Door het gebruik van AI kan efficiënter worden gewerkt en kan naar nieuwe oplossingen worden gezocht voor verschillende problemen. Ook decentrale overheden kunnen steeds meer gebruikmaken van de toepassingen van AI, bijvoorbeeld bij de inrichting van smart cities, toezicht en handhavingstaken.
In november nam Commissievoorzitter Von der Leyen zich al voor om AI-wetgeving te ontwikkelen die aansluit bij de Europese bepalingen omtrent privacy en gegevensbescherming. In het werkprogramma staan twee acties omtrent AI.
- In het eerste kwartaal van 2020 publiceert de Commissie een Whitepaper over AI; welke als basis dient voor:
- Verdere wetgevingsvoorstellen in het kader van veiligheid, aansprakelijkheid, fundamentele rechten en data. Deze concrete wetgevingsvoorstellen worden eind 2020 verwacht.
Herziening NIS-richtlijn
De richtlijn netwerk- en informatiesystemen in de EU (NIS-richtlijn) is in augustus 2016 in werking getreden en in Nederland geïmplementeerd in de Wet beveiliging netwerk- en informatiesystemen. De richtlijn verbetert de cybersecurity in het algemeen en de veerkracht van netwerk- en informatiesystemen van de lidstaten van de EU in het bijzonder. Met de herziening beoogt de Commissie het niveau van cyberbeveiliging verder te vergroten.
Decentrale overheden maken voor verschillende toepassingen gebruik van netwerk- en informatiesystemen, bijvoorbeeld bij het verwerken van persoonsgegevens. Meer informatie over de NIS-richtlijn vindt u in deze praktijkvraag.
Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)
In het tweede kwartaal van 2020 zal de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad een verslag indienen over de toepassing van de AGV. In de verordening is opgenomen dat de Commissie periodiek de toepassing en werking van de AVG evalueert. In het bijzonder wordt gekeken naar de bepalingen over de doorgifte van persoonsgegevens aan derde landen of internationale organisaties en de bepalingen betreffende samenwerking van de instellingen en autoriteiten in Europa. Het eerste verslag moet voor 25 mei 2020 zijn ingediend. Tevens wordt dan gekeken of het noodzakelijk is om de Unieregels omtrent de handhaving van gegevensbescherming beter op elkaar af te stemmen.
Geprioriteerde lopende voorstellen
ePrivacy
Het voorstel om de huidig geldende e-privacyrichtlijn te vervangen door een verordening is al in januari 2017 ingediend. De Commissie heeft afronding van dit wetgevingsproces daarom aangemerkt als een van de prioriteiten. Middels dit voorstel voor de Europese ePrivacy-verordening worden de regels over de omgang met persoonsgegevens binnen elektronische communicatie straks versterkt. Daar vallen ook de regels omtrent cookies onder.
Het was de bedoeling dat de nieuwe ePrivacy-verordening op 25 mei 2018 samen met de regels van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing werd. De lidstaten hebben echter tot nu toe nog geen overeenstemming kunnen bereiken over onder andere het verwerken van elektronische communicatiegegevens ter voorkoming van strafbare feiten, zoals kindermisbruik en terrorisme, de verantwoordelijkheid voor beveiliging en de bescherming van informatie over eindapparatuur. Het dossier van de ePrivacy-verordening is via deze link te volgen.
Evaluaties van bestaande wetgeving
eIDAS
De eIDAS-verordening is op 29 september 2018 van toepassing geworden en dient periodiek te worden geëvalueerd. Voor 1 juli 2020 staat de eerste evaluatie van de toepassing van de verordening gepland.
De eIDAS-verordening maakt het mogelijk dat Europese burgers en bedrijven met hun eigen nationale inlogmiddelen kunnen inloggen bij andere Europese (decentrale) overheidsorganisaties. Zij kunnen dan grensoverschrijdend gebruik maken van de digitale dienstverlening in andere lidstaten. De Commissie onderzoekt of het framework nog de gewenste resultaten kan behalen of dat er aanpassingen nodig zijn en doet hierover verslag aan het Europees Parlement en de Raad. Onderdeel van de evaluatie zijn een publieke en specifieke consultatie van stakeholders.
Tijdspad
| Nieuwe voorstellen | Tijdspad |
| European Strategy for Data (non-legislative) | Q1 2020 (19 februari) |
| White Paper on Artificial Intelligence (non-legislative) | Q1 2020 (19 februari) |
| Follow-up to the White Paper on Artificial Intelligence, including on safety, liability, fundamental rights and data (legislative, incl. impact assessment) | Q4 2020 |
| Review of the Directive on security of network and information systems (NIS Directive) (legislative, incl. impact Assessment) | Q4 2020 |
| Report on the application of the General Data Protection Regulation (GDPR) (non-legislative) | Q2 2020 |
| Alignment of relevant Union law enforcement rules with regard to data protection (non-legislative) | Q2 2020 |
| Geprioriteerde lopende voorstellen | |
| Proposal for a REGULATION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL concerning the respect for private life and the protection of personal data in electronic communications and repealing Directive 2002/58/EC (Regulation on Privacy and Electronic Communications) | Nog niet bekend |
| Evaluaties van bestaande wetgeving | |
| Report from the Commission to the European Parliament and the Council on the Application of Regulation (EU) 910/2014 on electronic identification and trust services for electronic transactions in the internal market (eIDAS Regulation) | Q2 2020 |
Bron:
Commissie werkprogramma 2020, Europese Commissie
Meer informatie
Mission letter Margrethe Vestager, Europese Commissie
Informatiemaatschappij, Kenniscentrum Europa Decentraal
