Op verzoek van minister Grapperhaus van Justitie heeft de Raad van State een advies gepubliceerd met betrekking tot ondermijning. Het verzoek van de minister volgde op een oproep van burgemeesters om binnen hun functie meer bevoegdheden te krijgen om ondermijning van het openbaar bestuur tegen te gaan. Met name de privacywetgeving zou een effectieve aanpak nu nog in de weg staan. De Raad van State stelt dat de verruiming van de bevoegdheden van de burgemeester geen passend antwoord is op dit vraagstuk. Wel zouden er andere oplossingen zijn.
Belemmeringen aanpak ondermijning
Ondermijning van het openbaar bestuur, waarbij onder- en bovenwereld met elkaar verstrengeld raken, is een groeiend probleem in Nederland. In maart trok de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb publiekelijk aan de bel. Hij vindt dat de privacyregels en een gebrek aan middelen de effectieve aanpak van ondermijning in de weg staat. Met de komst van de Europese Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) moeten gemeenten zich aan de Europese privacyregels houden. Volgens Aboutaleb verhinderen de regels hem om informatie over criminelen te delen met andere burgemeesters.
Eerder presenteerden de burgemeesters van de Nederlandse veiligheidsregio’s een ‘Proeve van wetgeving’ aan minister Grapperhaus, met daarin het voorstel om de openbare-ordetaak van burgemeesters uit te breiden met de verantwoordelijkheid voor het voorkomen en bestrijden van criminele activiteiten. In reactie op dit voorstel vroeg de minister advies aan de Raad van State.
Advies Raad van State
De Raad van State presenteerde afgelopen week haar bevindingen. Hoewel de Raad de ernst van het probleem en de noodzaak van een effectieve aanpak erkent, stelt zij dat de uitbreiding van de openbare-ordetaak van burgemeesters hiervoor niet de oplossing is. De huidige invulling van deze taak zou genoeg ruimte moeten bieden voor gemeenten om een bijdrage te leveren aan de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Juist de intensieve samenwerking met politie, justitie en andere instanties moet de kern van de oplossing vormen.
Volgens de Raad moet er goed gekeken worden naar eventuele knelpunten in de privacywetgeving. De noodzaak voor nieuwe wetgeving is echter niet voldoende bewezen. De Raad adviseert de minister om met betrokken partijen, waaronder gemeenten en justitie, de knelpunten in kaart te brengen. Aan de hand daarvan kan bekeken worden of dat de praktijk binnen de bestaande wetgeving kan worden geoptimaliseerd, of dat specifieke onderdelen van de wetgeving kunnen worden aangepast.
De Raad benadrukt dat gegevensuitwisseling geen noodzakelijk middel is om ondermijning te bestrijden. Het is met name belangrijk dat de instantie die daarvoor het best uitgerust is ook daadwerkelijk optreedt. Een effectieve aanpak van ondermijning moet binnen de kaders van de huidige privacywetgeving kunnen plaatsvinden. Gemeenten hebben daarvoor wel de juiste juridische expertise nodig. Ondersteuning door het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Autoriteit Persoonsgegevens is wenselijk.
Gezamenlijke gegevensverwerking
Minister Grapperhaus werkt op dit moment aan de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden, die de gezamenlijke gegevensverwerking door verschillende overheidsdiensten eenvoudiger moet maken. De minister wil dit wetsvoorstel dit voorjaar nog naar de Raad van State sturen voor de gebruikelijke adviesprocedure.
Bron
Voorlichting over rol van gemeenten bij aanpak ondermijnende criminaliteit, Raad van State
Meer informatie
De nieuwe privacywet: AVG, Kenniscentrum Europa Decentraal
