Onze overheid wil meer inzetten op digitalisering. We vragen ons af waar er kansen liggen voor financiering via Europese fondsen en subsidies? Op welke fondsen en subsidies kunnen wij een beroep doen als het gaat om digitalisering?
Antwoord in het kort:
Er zijn vanuit de Europese Unie verschillende fondsen en subsidies waar decentrale overheden een beroep op kunnen doen en die kunnen helpen bij de digitaliseringsslag. Hieronder volgt een overzicht met zes fondsen en subsidies die mogelijk geschikt kunnen zijn.
Digitalisering en fondsen
Digitalisering staat hoog op de prioriteitenlijst van de Europese Commissie. Niet voor niets spreekt ze over ’the digital decade’. Er zijn dan ook verschillende fondsen en subsidies beschikbaar voor overheden. Er is een apart programma Digital Europe, uitsluitend gericht op digitalisering, maar ook andere, langer bestaande fondsen bieden overheden mogelijkheden voor financiële ondersteuning op het gebied van digitalisering. Afhankelijk van het specifieke onderwerp van uw project kan één of meerdere van deze fondsen van toepassing zijn. Hieronder een overzicht van zes fondsen en subsidies die in dit opzicht relevant zijn.
1. Digital Europe
Digital twins, dataspaces en CitiVerse. Zomaar een greep uit de oproepen die vallen onder Digital Europe. In dit programma staat het ondersteunen en versnellen van de digitale transformatie centraal. Het heeft ruim 7,5 miljard euro ter beschikking en kent vijf specifieke prioriteiten:
- high performance computing. Bijvoorbeeld de uitrol, coördinatie en het gebruik van infrastructuur voor supercomputing.
- kunstmatige intelligentie (AI), data en cloudoplossingen. Hieronder valt ook het opbouwen en versterken van vaardigheden en kennis op het gebied van AI;
- cyberveiligheid. Onder andere de aanschaf van apparatuur of data-infrastructuur, de uitrol van oplossingen voor cyberveiligheid en het vergroten van kennis en vaardigheden op dit gebied;
- geavanceerde digitale vaardigheden, bijvoorbeeld door het ondersteunen van het opzetten van opleidingen en cursussen voor werknemers, waaronder in de publieke sector;
- de uitrol en optimaal gebruik van digitale technologieën, zoals trans-Europese infrastructuren voor interoperabele geavanceerde digitale diensten, met name in de publieke sector.
Binnen Digital Europe zijn zogenaamde ‘Europese digitale innovatiehubs’ (EDIH’s) gecreëerd. Deze innovatiehubs kunnen overheden en bedrijven die om digitale oplossingen vragen verbinden met ondernemingen die oplossingen aanbieden. In Nederland is de DSIH (Dutch Societal Innovation Hub) specifiek gericht op overheden.
Aanvragen
Om een aanvraag te doen is het, anders dan bij verschillende andere fondsen, niet noodzakelijk om met internationale partners samen te werken. Het fonds Digital Europe is recent opgezet, tot nu toe is tussen 50 en 75% van de aanvragen (EU-breed) succesvol. Het indienen van een aanvraag vraagt echter een grondige voorbereiding en commitment.
Deelnemen aan Digital Europe betekent meewerken aan een Europese Digitale Infrastructuur. De vragen die hiermee gepaard gaan verder dan alleen het financieren van je eigen project. Het is de bedoeling dat de oplossingen uit Digital Europe gebruikt kunnen worden in meerdere EU-lidstaten, van noord tot zuid en van oost tot west. Dit kan je als overheid natuurlijk niet alleen. Daarom is het belangrijk om goed samen te werken met o.a. met kennisinstellingen en bedrijven.
Financiering
Het programma Digital Europe biedt verschillende typen financiering, afhankelijk van de call waar u op reageert. In de meeste gevallen is 50 tot 100% cofinanciering beschikbaar – dit wil zeggen: het aandeel van de projectkosten dat ‘Brussel’ maximaal kan dekken. Het eventueel resterende bedrag moet uit andere bronnen komen. Voor sommige oproepen is nationale cofinanciering mogelijk beschikbaar. Houd hiervoor de website van RVO in de gaten.
Meer weten?
Kijk dan in de EU fondsenwijzer. Oproepen voor projectvoorstellen zijn hier ook te vinden en u kunt zich hier abonneren om op de hoogte te blijven van nieuwe calls (oproepen voor voorstellen). Als u overweegt om een projectvoorstel in te dienen, advies wilt over geschikte calls of vragen hebt over nationale cofinanciering, neem dan contact op met RVO via teamiris@rvo.nl.
Voorbeeld
VNG, IPO, de gemeente Rotterdam en verschillende andere partners dienden met succes een aanvraag in onder Digital Europe voor het opzetten van de Dutch Societal Innovation Hub. Lees meer over hun ervaringen in het projectvoorbeeld DSIH.
2. Horizon Europe
Het programma Horizon Europe richt zich op innovatie en onderzoek. Het is een uitgebreid programma dat veel verschillende onderwerpen omvat. Het is onderverdeeld in drie pijlers. In dit geval is vooral pijler 2 relevant, met als onderwerp ‘wereldwijde uitdagingen en Europees industrieel concurrentievermogen’. Deze pijler is op zijn beurt onderverdeeld in zes clusters. Afhankelijk van de toepassing van digitalisering in uw voorgenomen project kan een ander cluster relevant zijn: bijvoorbeeld
- cluster 1 gezondheid
- cluster 2 inclusieve samenleving,
- cluster 3 veiligheid (waaronder cyberveiligheid),
- cluster 4 digitaal (waaronder de ’twin transition’ vergroening en digitalisering, digitale infrastructuur,
- cluster 5 voor klimaat, energie en mobiliteit,
- cluster 6 voor voedsel, natuurlijke hulpbronnen, landbouw en milieu.
Aanvragen
Bij Horizon Europe is samenwerking tussen partijen uit verschillende sectoren essentieel. Om een aanvraag te doen is het daarom noodzakelijk om deel uit te maken van een consortium, een samenwerkingsverband dat bestaat uit verschillende soorten organisaties (zoals ondernemingen, onderzoek- en onderwijsinstellingen, overheid, non-profit) uit meerdere landen in de EU. Horizon Europe is een erg competitief programma, de slagingskans van een voorstel ligt gemiddeld tussen 10 en 20%.
Financiering
Horizon Europe biedt, afhankelijk van de call, cofinanciering tussen 70 en 100%. Mogelijk is in sommige gevallen nationale cofinanciering beschikbaar.
Meer weten?
Kijk dan in de EU fondsenwijzer. Oproepen voor projectvoorstellen zijn ook te vinden via de EU fondsenwijzer (u kunt zich abonneren om op de hoogte te blijven van nieuwe calls). Overweegt u om een projectvoorstel in te dienen of wilt u advies over geschikte calls, neem dan contact op met RVO via teamiris@rvo.nl.
Voorbeeld
De gemeente Lingewaard zette een digitaal dienstenplatform op dat inwoners en zorgverleners met elkaar verbindt als onderdeel van het project dRural. Dit project werd gefinancierd vanuit Horizon 2020, de voorganger van Horizon Europe. Lees meer over de ervaringen in het projectvoorbeeld dRural.
3. CEF Digital (Connecting Europe Facility)
Wanneer het gaat over digitale infrastructuur, bijvoorbeeld 5G of gigabitnetwerken, biedt Connecting Europe Facility (CEF) mogelijkheden voor financiering. CEF omvat namelijk een onderdeel digitaal, dat tussen 2021-2025 een budget van 2 miljard euro beschikbaar heeft. CEF Digital moet de ontwikkeling en invoering van innovatieve, veilige en duurzame (grensoverstijgende) digitale infrastructuren stimuleren. Het programma wil burgers snellere en veerkrachtige digitale verbindingen bieden. Er is specifiek oog voor het verbeteren van de digitale infrastructuur op het gebied van transport en energie. Calls onder dit programma gaan over onderwerpen als 5G voor smart communities, 5G langs transportcorridors of Digital Global Gateways.
Financiering
CEF Digital dekt in de meeste gevallen 30% van de kosten. Daarop zijn enkele uitzonderingen, bijvoorbeeld tot 50% voor projecten met een sterke grensoverschrijdende component of zelfs tot 100% voor draadloze connectiviteit in lokale gemeenschappen.
Deelnemen
Voor deelname aan CEF Digital is het niet noodzakelijk om een (internationaal) samenwerkingsverband te vormen. Houd er rekening mee dat projecten eerst een Letter of Support van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat nodig hebben. Zo’n brief is aan te vragen via RVO (zie hieronder). Voor 5G-gerelateerde projecten is daarnaast goedkeuring van veiligheidsmaatregelen noodzakelijk.
Meer weten?
Kijk dan in de EU fondsenwijzer. Oproepen voor projectvoorstellen verschijnen ook in de EU-fondsenwijzer (u kunt zich abonneren om op de hoogte te blijven van nieuwe oproepen). Als u overweegt om een projectvoorstel in te dienen of advies wilt over geschikte calls, neem dan contact op met RVO via teamiris@rvo.nl.
4. Interreg
Interreg is het programma dat samenwerking in Europa bevordert. Het wordt gefinancierd vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Er zijn zes verschillende regionale Interreg-programma’s met elk een eigen programmagebied; niet alle regio’s in Nederland kunnen meedoen aan elk programma. Bekijk voor meer informatie de EU-fondsenwijzer. Interreg kan betrekking hebben op grensoverstijgende samenwerking in buurlanden, maar ook op internationale samenwerking tussen niet-aangrenzende regio’s.
De verschillende Interreg-programma’s hebben elk hun eigen prioriteiten. In sommige gevallen behoort digitalisering expliciet tot de doelstellingen, bijvoorbeeld bij Interreg Europe en Vlaanderen-Nederland (‘een slimmer Europa’) of Interreg Noordzee. Bij andere programma’s zou digitalisering onder het kopje innovatie kunnen vallen.
Financiering
De Interreg-programma’s bieden tussen 50% en 80% cofinanciering. In sommige gevallen is het via de nationale Projectstimuleringsregeling (PSR) mogelijk om een bijdrage van maximaal € 25.000 aan te vragen voor de voorbereidingskosten van een Interreg-projectvoorstel.
Deelnemen
Deelname aan Interreg staat open voor overheden, ondernemers, kennisinstellingen en non-profit. Er is een samenwerkingsverband nodig om een aanvraag te doen, bestaande uit minstens 2 (Duitsland-Nederland, Vlaanderen-Nederland, Maas-Rijn) of 3 of meer partners (overige programma’s). De samenwerking moet over het algemeen internationaal zijn.
Meer weten?
Links naar de verschillende regionale Interreg-programma’s zijn te vinden in de EU-fondsenwijzer. Elk Interreg-programma heeft een eigen secretariaat dat benaderd kan worden met vragen. U kunt bij RVO terecht voor informatie over de programma’s Noord-West Europa, Noordzee en Interreg Europe.
Voorbeeld
De projectendatabase van de website Keep.eu bevat informatie over alle Europese Interreg-projecten. Ook Europa om de Hoek geeft enkele projectvoorbeelden.
5. European Urban Initiative (EUI)
Voor innovatieve en experimentele projecten van steden is het European Urban Initiative een interessante mogelijkheid. Dit programma, met middelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), biedt onder andere financiering voor innovatieve acties van steden. Het doel is om zo oplossingen te testen voor problemen die horen bij stedelijke ontwikkeling. Deze oplossingen kunnen op termijn dan weer door andere steden worden overgenomen. Het gaat specifiek om vernieuwende projecten die zonder deze financiering te gedurfd zouden zijn en daardoor niet gefinancierd zouden worden. Een participatieve aanpak is gewenst. EUI staat bekend als een zeer competitief programma.
Financiering
Het EUI heeft 0,5 miljard euro beschikbaar en biedt een cofinancieringspercentage van maximaal 80% tot een bedrag van 5 miljoen euro per project.
Deelnemen
Deelname staat open voor steden en gemeenten, of een groep van steden en gemeenten, met minstens 50.000 inwoners. Daarbij is een groep met lokale ‘delivery partners’ nodig vanuit verschillende sectoren (ondernemingen, kennisinstellingen, non-profit’). Internationale samenwerking is nodig bij het delen van de resultaten van de actie met andere steden die kunnen profiteren van de ervaring in het project.
Meer weten?
Meer informatie is te vinden op de EUI website.
Voorbeeld
De gemeente Breda kreeg financiering via een Urban Innovative Action (de voorloper van het EUI) voor het project AirQon, dat elektrische auto’s van bezoekers van buitenevenementen inzette voor het opwekken van energie voor het evenement. Lees meer over de ervaringen in het projectvoorbeeld AirQon.
6. Interregionaal Innovatie Investeringsinstrument (I3)
Het Interregionaal Innovatie Investeringsinstrument, oftewel I3, biedt financiële ondersteuning bij het in de markt zetten en het uitbreiden van interregionale innovatieprojecten op het gebied van slimme productie en de groene en digitale transitie. Het I3-programma valt onder het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).
Projecten onder I3 moeten aansluiten op de zogenaamde slimme specialisatiegebieden: sectoren of activiteiten waar de regio sterk in is en die in een regionale innovatiestrategie zijn benoemd. Nederland is opgedeeld in vier regio’s (noord, oost, zuid en west) met elk een Regionale Innovatie Strategie (RIS 3) en eigen slimme specialisatiegebieden.
Financiering
I3 heeft een budget van 0,57 miljard euro en biedt een cofinancieringspercentage van 70%. Dit instrument biedt in principe financiering voor projecten met een budget tussen 4 en 10 miljoen euro, maar ook projecten met een begroting buiten deze bandbreedte kunnen zich aanmelden en succesvol zijn in hun aanvraag.
Deelnemen
Het I3-instrument is gericht op nationale en internationale partnerschappen (minstens 3-5 partners, afhankelijk van het onderdeel) tussen onderzoekers, bedrijven, non-profit en overheden. De internationale partnerschappen kunnen samen identificeren welke prioriteiten zij delen en deze verder uitwerken. Van de aanvragen voor de eerste oproep van I3 was zo’n 40% succesvol.
Financiering
Financiering uit I3 is beschikbaar voor projecten waarvan de productontwikkeling al ver gevorderd is, namelijk Technology Readiness Level (TRL) 6-9. Het product valt zit dan minstens in de TRL-fase van demonstratie, commercialisatie of opschaling.
Meer weten?
Voor meer informatie kunt u terecht op de EU website.
Conclusie
Wilt u meer weten over Europese fondsen en subsidies, bekijk dan de EU fondsenwijzer. Mis ook onze instructievideo niet. Naast een overzicht van fondsen en openstaande en aangekondigde calls biedt de fondsenwijzer de 10 top tips voor het aanvragen van en werken met Europese subsidies en inspiratie via projectvoorbeelden van andere decentrale overheden.
