Onze gemeente wil een opdracht voor sociale en andere specifieke diensten aanbesteden. De opdracht heeft een waarde van meer dan € 750.000,- en is dus boven de Europese drempelwaarde voor sociale en andere specifieke diensten. Welke aanbestedingsprocedure moet onze gemeente onder de nieuwe Europese Aanbestedingsrichtlijnen toepassen? En welke regels zijn van toepassing, wanneer de opdracht onder de drempel op de markt gezet wordt?
IIB-diensten
Onder de oude Europese aanbestedingsrichtlijn 2004/18 bestond een onderscheid tussen zogenoemde IIA-en IIB-diensten. Op IIA-diensten was het volledige richtlijnregime van toepassing en voor IIB-diensten gold een lichter aanbestedingsregime. Dit lichtere aanbestedingsregime hield in dat gebruik moest worden gemaakt van niet-discriminerende technische specificaties en dat achteraf aan de Europese Commissie een resultaat van gunning bekend moest worden gemaakt. Dit onderscheid tussen IIA- en IIB-diensten is in de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen afgeschaft.
Sociale en andere specifieke diensten
De nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijn 2014/24 creëert een nieuwe categorie diensten, namelijk de ‘sociale en andere specifieke diensten’. Bij deze diensten hoort een verlicht aanbestedingsregime. De categorisering van diensten en de aanbestedingsprocedures voor sociale en andere specifieke diensten komen niet volledig overeen met de voormalige categorie IIB-diensten. In een overzicht van PIANOo kunt u CPV-codes van diensten in de categorie van voormalige IIB-diensten vergelijken met diensten in de nieuwe categorie van sociale en andere specifieke diensten.
De drempelwaarde voor ‘sociale en andere specifieke diensten’ is in de Europese richtlijn vastgesteld op € 750.000,- exclusief btw. Verder laten de aanbestedingsrichtlijnen het aan de lidstaten om nadere regels te stellen voor gunning van opdrachten voor sociale en andere specifieke diensten. Een nadere invulling hiervan is daarom te vinden in het wetsvoorstel tot wijziging van de Aanbestedingswet 2012.
Procedure sociale en andere specifieke diensten boven de drempel
Uit de memorie van toelichting (pagina 11 e.v. en pagina 47 e.v.) bij het wetsvoorstel tot wijziging van de Aanbestedingswet 2012 blijkt dat de procedure voor sociale en andere specifieke diensten met een waarde boven € 750.000,- slechts op enkele punten afwijkt van de voormalige procedure voor IIB-diensten. Het voormalige regime wordt uitgebreid met de verplichtingen die uit Richtlijn 2014/24/EU voortvloeien. Die verplichtingen betreffen: het aankondigen van een opdracht voor sociale en andere specifieke diensten met een waarde boven de € 750.000,-, en de aankondiging van de gegunde opdracht (artikel 74 e.v. Richtlijn 2014/24).
Voorheen moest een aanbestedende dienst bij het gunnen van een overheidsopdracht voor IIB-diensten de art. 23 en 35 lid 4 van Richtlijn 2004/18 toepassen (volgens artikel 21 Richtlijn 2004/18). Dat betekende dat geen discriminatoire technische specificaties mochten worden gehanteerd. En achteraf moest een resultaat van de gunning bekend worden gemaakt in de Tenders Electronic Daily (TED) via het Publicatiebureau in Luxemburg. Daarnaast was de aanbestedende dienst natuurlijk ook gehouden aan de aanbestedingsbeginselen uit hoofdstuk 1 van de Aanbestedingswet en de algemene verdragsbeginselen van transparantie, objectiviteit, non-discriminatie en proportionaliteit.
Uit het wetsvoorstel tot wijziging van de Aanbestedingswet 2012 en de memorie van toelichting blijkt dat deze uitgangspunten blijven gelden voor de nieuwe procedure voor sociale en andere specifieke diensten boven de drempel (€ 750.000,-). Met het verschil dat hieraan de verplichting van aankondiging van de opdracht (voor opdrachten boven de € 750.000,-) wordt toegevoegd, ter bevordering van de transparantie en gelijke behandeling van ondernemers.
Dit brengt met zich mee dat de aanbestedingsprocedure voor sociale en andere specifieke diensten boven de drempel verder vormvrij is. Er moet echter wel rekening worden gehouden met de verplichting van (voor)aankondiging. En de voorwaarden waarop de aanbestedende dienst partijen uiteindelijk selecteert en de daarop volgende procedure moeten transparant, objectief, non-discriminatoir en proportioneel zijn.
Procedure sociale en andere specifieke diensten onder de drempel
Voor sociale en andere specifieke diensten onder de drempel gelden andere regels. Op deze categorie zijn de Europese Aanbestedingsregels (geïmplementeerd in hoofdstuk 2 van het wetsvoorstel tot wijziging van de Aanbestedingswet 2012) namelijk niet van toepassing. Onder de drempel geldt dus ook niet de verplichting om de opdracht aan te kondigen en de gunning bekend te maken zoals die boven de drempel wel bestaat. Aanbestedende diensten zijn dus in beginsel vrij in hun keuze voor een aanbestedingsprocedure waarmee zij de opdracht voor sociale en andere specifieke diensten in de markt willen zetten. Uiteraard zijn wel de algemene beginselen transparantie, objectiviteit, non-discriminatie en proportionaliteit op dergelijke opdrachten van toepassing ingevolge hoofdstuk 1 van de Aanbestedingswet 2012.
In de Gids Proportionaliteit wordt ook geen nadere toelichting gegeven op toepasselijke procedures voor sociale en andere specifieke diensten. Op pagina 31 e.v. van de Gids Proportionaliteit zijn de schema’s met richtsnoeren voor ‘nationale drempels’ weergegeven. In noot 7 op pagina 31 wordt wel opgemerkt dat voor sociale en andere specifieke diensten andere grensbedragen gelden in relatie tot voorschrift 3.4A van de Gids. Het Ministerie van Economische Zaken heeft hieromtrent aangegeven dat het niet voor de hand ligt om hogere eisen te stellen aan opdrachten voor sociale en andere specifieke diensten onder de drempel terwijl de procedure voor opdrachten voor zulke diensten boven de drempel vormvrij is.
Rechtstreekse werking nieuwe sociale en andere specifieke diensten regime
Vanaf 18 april 2016 kan er geen IIB-procedure meer gestart worden. Ingevolge de 4e Nota van Wijziging (21 maart 2016) kan een aanbestedende dienst met ingang van 18 april 2016 voor sociale en andere specifieke diensten de nieuwe procedure uit de richtlijn 2014/24 al toepassen. Zie hierover ook onze FAQ naar aanleiding van de voorlichtingsbijeenkomsten over de nieuwe Europese Aanbestedingsrichtlijnen.
Meer informatie
Aanbesteden, Kenniscentrum Europa Decentraal
Sociale en andere specifieke diensten, Kenniscentrum Europa Decentraal
Overzicht CPV-codes, PIANOo
