De afhankelijkheid van chemische pesticiden moet worden verminderd en het aandeel biologische landbouw moet worden vergroot tot 25%. Dat stelt de Commissie voor in de recent gepubliceerde Farm-to-Fork (van Boer-tot-Bord)-strategie. De strategie is een veelomvattend programma om de Europese voedselketen van de boer tot aan het bord van de consument te verduurzamen. Ook moet de strategie eraan bijdragen de impact van de voedselproductie op het milieu en het klimaat te verminderen. Met name de thema’s duurzame voedselproductie en voedselverspilling raken aan het beleid van decentrale overheden.
Belang
De strategie werd samen met de nieuwe biodiversiteitsstrategie op 20 mei 2020 gepresenteerd aangezien de strategieën op thema’s als landbouw en verontreiniging nauw aan elkaar raken. Beide strategieën stonden oorspronkelijk gepland om halverwege maart gepubliceerd te worden, maar vanwege de COVID-19-uitbraak werd dit tijdelijk uitgesteld. Gezien de essentiële rol die de Farm-to-Fork speelt in de Green Deal en in het herstel van de Europese economie werd de publicatie van de strategie als cruciaal gezien. De uitbraak van COVID-19 en de gevolgen hebben het belang van een robuuste en veerkrachtige agrofoodsector in veranderende omstandigheden tevens onderstreept.
Duurzame voedselproductie
Alle actoren in de voedselketen spelen een rol voor het verduurzamen van de gehele voedselketen. Zo moeten boeren, vissers en aquacultuurproducten meer gebruik gaan maken van duurzame en klimaatbestendige methoden.
Pesticiden
De Commissie wil maatregelen nemen om het gebruik van chemische en gevaarlijkere pesticiden tegen 2030 met 50% te verminderen. Om alternatieven te stimuleren zal de Commissie de huidige EU-gewasbeschermingsmiddelenwetgeving, de richtlijn inzake het gebruik (2009/128/EC) en de verordening over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen (1107/2009/EG)) herzien. Hierbinnen zal ze de bepalingen inzake geïntegreerde gewasbescherming (IPM) aanscherpen. Verder wil ze het op de markt brengen van pesticiden met biologische werkzame stoffen vergemakkelijken, de milieurisicobeoordeling van pesticiden aanscherpen en de toelatingsprocedures voor pesticiden verkorten.
Nutriënten
De Commissie wil ook maatregelen nemen om het verlies aan nutriënten met ten minste 50% te verminderen en het gebruik van meststoffen tegen 2030 met ten minste 20% te verminderen. De Commissie komt hiervoor onder andere met een geïntegreerd nutriëntenbeheeractieplan. Daarnaast zal de Commissie ook met lidstaten samenwerken om de toepassing van nauwkeurige bemestingstechnieken, duurzame landbouwpraktijken en de recycling van organische afval tot hernieuwbare meststoffen uit te breiden.
Organische landbouw
De Commissie wil tevens de organische landbouw bevorderen. De doelstelling is om tegen 2030 ten minste 25% van de landbouwgrond organisch te laten zijn. Voor de organische aquacultuur worden geen streefcijfers genoemd. De Commissie zal hiervoor een actieplan voor organische landbouw opstellen.
En verder
- Koolstofvastlegging door landbouwers en bosbouwers
Landbouwers en bosbouwers kunnen met bepaalde landbouwpraktijken CO2 aan de atmosfeer onttrekken. De Commissie wil deze koolstoflandbouwpraktijken bevorderen via het gemeenschappelijk landbouwbeleid of via andere initiatieven. Ze zal hiervoor een regelgevingskader voor de certificering van de verwijdering van koolstof ontwikkelen om de echtheid van de verwijderingen van koolstof te monitoren en te verifiëren. - Antimicrobiële resistentie
Gezien de risico’s van antimicrobiële resistentie gaat de Commissie actie ondernemen om de verkoop van antimicrobiële stoffen in de EU voor landbouwdieren en de aquacultuur tegen 2030 met 50% te verminderen. - Duurzame diervoeding
De Commissie wil de afhankelijkheid van kritieke voedermiddelen die leiden tot biodiversiteit (zoals soja) verminderen. Hiervoor wordt gekeken naar de mogelijkheden voor het bevorderen van in de EU gekweekte plantaardige eiwitten en alternatieve voedermiddelen, zoals insecten en algen.
Voedselverspilling & afval
Het aanpakken van voedselverlies, voedselverspilling en voedselafval is ook van belang voor het realiseren van de directe en indirecte milieu- en klimaatdoelstellingen, zoals het terugwinnen van nutriënten en grondstoffen, en het gebruik van hernieuwbaar energie- en duurzaam afvalbeheer.
Voedselverspilling
Het doel van de Commissie is om de voedselverspilling in de detailhandel en bij de consument tegen 2030 te halveren. Hiervoor zal ze juridisch bindende doelstellingen voorstellen om voedselverspilling te verminderen. Om dit te realiseren zullen de EU-regels met betrekking tot datummarkering worden herzien. Ook zal de Commissie voedselverspilling bij de productie nader onderzoeken.
Voedselverpakking
Voedselverpakkingen spelen ook een rol in deze vraagstukken. De Commissie wil het gebruik van innovatieve en duurzame verpakkingsoplossingen met milieuvriendelijke, herbruikbare en recyclebare materialen ondersteunen. Ze zal de wetgeving inzake materialen die met levensmiddelen in aanraking komen herzien en werken aan een wetgevingsinitiatief inzake hergebruik in de voedingsindustrie om voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik te vervangen door herbruikbare producten.
Voedselafval
Daarnaast kan voedselafval een rol spelen in de circulaire bio-economie. De Commissie wijst erop dat boeren niet alleen landbouwafval kunnen gebruiken voor de productie van biogas, maar ook stedelijk afval, rioolwater en afval van bijvoorbeeld de voedings- en drankindustrie. Afval van de bio-economie zou ook gebruikt kunnen worden als alternatieve diervoeding. Ook wil de Commissie de recycling van organisch afval tot hernieuwbare meststoffen bevorderen.
Fondsen
Om de transitie naar een duurzame voedselketen mogelijk te maken is onderzoek en innovatie nodig. In het kader van Horizon 2020 zal de Commissie voor de Green Deal-prioriteiten van 2020 een aanvullende Horizon 2020-oproep uitzetten en daarbij €1 miljard aan fondsen beschikbaar stellen. Onder Horizon Europe zal er in totaal €10 miljard beschikbaar zijn voor onderzoek en innovatie op het gebied van voedsel, bio-economie, natuurlijke grondstoffen, agricultuur, visserij en aquacultuur. Belangrijke onderzoeksgebieden daarbinnen zijn bijvoorbeeld stedelijke voedselsystemen en bodemgezondheid. Ook het Europees Fonds voor Regionale ontwikkeling zal fondsen beschikbaar stellen voor innovatie en samenwerking in de voedselketen.
Uitrol internet plattelandsgebieden
De Commissie streeft tevens naar de uitrol van snel breedbandinternet in plattelandsgebieden, zodat boeren aangesloten zijn op snel en betrouwbaar internet. Tegen 2025 moet 100% van de plattelandsgebieden toegang hebben tot internet. Dit maakt de integratie van precisielandbouw en het gebruik van kunstmatige intelligente mogelijk en draagt bij aan een verbeterd bodembeheer, verbeterde waterkwaliteit en vermindering van het gebruik van meststoffen en pesticiden.
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
In de Farm-to-Fork-strategie wordt vaak verwezen naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Hier gaat het om de nieuwe GLB-voorstellen van de Commissie voor de periode 2021-2027. Over deze voorstellen wordt momenteel nog onderhandeld (het voorstel voor de verordening GLB strategische plannen en het voorstel voor de verordening betreffende financiering, beheer en monitoring GLB). De Commissie wil dat het aankomende GLB bijdraagt aan de Europese Green Deal en 40% van de GLB-begroting moet dan ook duurzaam worden ingezet. De Farm-to-Fork-strategie en de voorgestelde GLB-plannen hebben dan ook veelal dezelfde doelen, zoals bijvoorbeeld het verbeteren van de positie van de boeren, het tegengaan van klimaatverandering, het bevorderen van duurzame ontwikkeling en het efficiënt beheer van natuurlijke hulpbronnen en het beschermen van de biodiversiteit.
[su_spoiler title=”Strategische plannen” icon=”plus-circle” class=”.normalweight”]In de Farm-to-Fork-strategie wordt veelvuldig gerefereerd aan nationale strategische plannen. In het kader van het GLB moeten lidstaten een strategisch landbouwplan opstellen op basis van hun behoeften en EU-doelstellingen uit het GLB en de Green Deal. Deze plannen moeten vervolgens worden goedgekeurd door de Commissie. Om de lidstaten te ondersteunen komt de Commissie in het vierde kwartaal met aanbevelingen hoe de specifieke doelstellingen uit het GLB meegenomen moeten worden in de concept-nationale strategische landbouwplannen.[/su_spoiler]
Reactie van de waterschappen
De Unie van Waterschappen ziet in de Farm-to-Fork-strategie kansen voor het behalen van de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water en de klimaatopgaven van de landbouw. Zo kunnen de voorstellen op het gebied van nutriënten bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Verder sluiten de initiatieven uit de strategie aan bij het Nederlandse gewasbeschermingsbeleid. Het Nederlandse gewasbeschermingsbeleid is vastgelegd in de ‘Toekomstvisie Gewasbescherming 2030’ en de nota ‘Gezonde Groei, Duurzame Oogst.’ Het ‘Pakket van Maatregelen emissiereductie gewasbescherming open teelten’ geeft invulling aan dit beleid. Het pakket bevat acties en maatregelen om de emissies in de land- en tuinbouw tegen 2030 tot nul terug te dringen.
Bron
Een ‘van-Boer-tot-Bord’-strategie, Europese Commissie
Meer informatie
Tijdspad ‘Een van-Boer-tot-Bord’-strategie, Europese Commissie
