Uit meer dan 2.100 aanmeldingen is dijkgraaf Hein Pieper van waterschap Rijn & IJssel geselecteerd als expert voor de Horizon Mission Board over klimaatverandering en sociale transformatie. Deze Mission Board zal de Europese Commissie gaan adviseren over de besteding van de innovatiegelden (100 miljard) die binnen het Horizon Europe programma beschikbaar zijn voor de volgende Europese begrotingsperiode (2021 tot en met 2027). Pieper is voor deze functie voorgedragen door het ministerie van I&W. Wat zijn Pieper’s ambities voor deze nieuwe functie? Kenniscentrum Europa decentraal ging met hem in gesprek.
Op wat voor manier bent u actief (geweest) op het gebied van klimaatverandering in Europa?
Vanuit waterschap Rijn & IJssel bezocht Hein Pieper regelmatig de Week van de regio’s en steden in Brussel en had daar contact met verschillende commissies. “Ik legde dan uit wat we als waterschap met klimaatverandering doen, waar we tegenaan lopen, wat we nodig hebben en waar we een bijdrage zouden kunnen leveren. Ook wisselden we daar informatie uit met de Europese Commissie”. Daarnaast is hij een aantal jaren geleden vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen geworden, waarbij hij ook veel internationaal bezig is met klimaatverandering. Hij merkt dat hier de laatste tijd een mindshift plaatsvindt: “Men is zich er steeds bewuster van dat klimaatverandering al gaande is. We merken het ook lokaal bij Rijn & IJssel door weersomstandigheden, bijvoorbeeld door de twee hele droge zomers die we achter de rug hebben en extreme buien. Ik zet me altijd in om het belang van water bij klimaatverandering te benadrukken: 80% van de klimaatadaptatiemaatregelen heeft namelijk te maken met water.”
Hoe moet klimaatverandering volgens u tegen worden gegaan?
Pieper legt uit dat de EU de komende jaren op een aantal punten (zogenaamde ‘moonshots’) uit de Horizon 2020-agenda verschil wil gaan maken. Een van deze ‘moonshots’ is gericht op klimaatadaptatie en maatschappelijke transformatie. “Op het gebied van klimaatadaptatie heeft Nederland veel in huis.” Daarnaast benadrukt Pieper het belang van maatschappelijke transformatie. “We gaan de klimaatverandering niet alleen met technische middelen en innovaties oplossen. We moeten op andere manier met elkaar gaan samenleven en ons verhouden tot onze planeet. We gaan de energiedoelstellingen bijvoorbeeld niet behalen als we niet minder energie gaan gebruiken.”
Wat wilt u aankaarten vanuit uw adviserende positie?
Volgens Pieper zullen we allereerst onze maakbaarheidsideologie moeten gaan loslaten. “Het is niet zo dat we alles zelf naar onze hand kunnen zetten en zelf niets kunnen veranderen.” Daarnaast wil Pieper pleiten voor een grotere focus op klimaatadaptatie: “We kunnen wel met z’n allen inzetten op mitigatie, maar klimaatverandering is al gaande.” In de agenda van de EU van een paar jaar geleden is hier volgens Pieper niks aan gedaan. Daarnaast had water volgens hem geen enkele rol. “Door de moonshots op te zetten, wordt de problematiek serieuzer genomen. En door oplossingen aan te dragen vanuit Nederland met onze enorme geschiedenis op gebied van water en watermanagement hopen we echt concrete bijdragen te kunnen gaan leveren.” Pieper wil gaan sturen op een betere ontsluiting van de al aanwezige kennis: “Ik geloof er niet in dat we alleen geld moeten steken in verdere verdieping of onderzoek. Er is namelijk al veel kennis aanwezig en we hebben dit nu al nodig. We kunnen niet nog 10 jaar wachten.” Volgens Pieper zijn er dan ook niet alleen wetenschappers nodig, maar moet er ook meer kennisdeling plaatsvinden op het gebied van bestuurlijke taken. Hij legt uit: “Er wordt door internationale banken veel geld gestoken in allerlei projecten, zoals een businesscase om waterzuiveringen mee te ontwerpen en te bouwen. Maar vijf jaar later werken ze niet meer, is rivier nog steeds vervuild en het water niet te gebruiken. Er is dan wel een technische oplossing, maar een goede infrastructuur daaromheen ontbreekt. Ik heb het dan bijvoorbeeld over goede wetgeving en monitoring van vervuiling. Vragen als: hoe zorg ik er als overheid voor dat ik vervuiling kan handhaven, en dat ik belasting kan heffen voor inkomsten? Men heeft vaak nog niet door dat een beter bewustzijn een van de belangrijkste dingen is die er moet komen bij plaatselijke bevolking en overheid.” Pieper concludeert dat er op gebied van klimaatadaptatie veel maatregelen te nemen zijn, maar dat er dus ook aandacht moet zijn voor maatregelen die er al zijn. Hoe we bestaande maatregelen met bestaande kennis kunnen verbeteren.
