Op donderdag 9 februari was het zo ver: het eerste Let’s get digital-event van Kenniscentrum Europa Decentraal. Digitalisering is één van de prioriteiten van de Europese Commissie, maar wordt ook steeds belangrijker voor decentrale overheden. Daarom heeft KED in de Willemshof een bijeenkomst georganiseerd waarin dit onderwerp uitgebreid aan de orde kwam. Het was een interessante middag, met een sneak preview van de interactieve tijdlijn, een stimulerend panelgesprek en een toelichting op het traject naar het Knooppunt Digitaal Europa. In dit verslag blikken we terug op het event.
Tijdlijn
Evelien van Buuren (juridisch adviseur bij KED) trapte de middag af met een voorproefje van de interactieve tijdlijn die ingaat op de Europese en Nederlandse agenda rond digitalisering. Uit de praktijk blijkt dat decentrale overheden vaak moeite hebben met het bijbenen van nieuwe digitale regels. Om decentrale overheden op weg te helpen, heeft Kenniscentrum Europa Decentraal in een interactieve tijdlijn alle relevante wet- en regelgeving op het gebied van digitalisering op een rijtje gezet. Decentrale overheden kunnen in deze tijdlijn zowel de al geldende als de toekomstige verplichtingen terugvinden.
Van Buuren gaf aan dat de tijdlijn in de toekomst bovendien zal worden uitgebreid. Zo zullen er functionaliteiten aan de tijdlijn worden toegevoegd waarbij decentrale overheden kunnen zien wanneer de mogelijkheid bestaat om invloed uit te oefenen op een richtlijn of verordening. De tijdlijn gaat binnenkort officieel live en zal voortdurend geactualiseerd worden.
Panelgesprek
Vervolgens was het tijd voor het panelgesprek. Moderator Barend Tensen (communicatieadviseur bij KED) verwelkomde een aantal vertegenwoordigers van verschillende bestuurslagen op het podium:
- Marije Stronks: Strategisch adviseur digitale transformatie bij de Unie van Waterschappen en het Waterschapshuis
- Jan van Ginkel: Concerndirecteur en loco-provinciesecretaris bij de provincie Zuid-Holland
- Jan Dirk van der Borg: Wethouder bij de gemeente Papendrecht
- Katinka Petronia: Nationaal Coördinator Single Digital Gateway en beleidsadviseur bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)
Hierin stonden vier stellingen centraal, die betrekking hadden op de Single Digital Gateway (SDG), cybersecurity, het delen van data en de veelheid aan regelgeving in het algemeen. Het panelgesprek begon over de SDG. Jan Dirk van der Borg stelde voorop dat overheidsdiensten grenzen overschrijden, net zoals de mensen die er gebruik van maken. De rol van het ministerie van BZK komt daarna ter sprake; Jan van Ginkel zegt blij te zijn dat het ministerie provincies ‘achter de broek zit’ wat betreft het uitwisselen van informatie en beschikbaar maken van bestanden. Katinka Petronia benadrukt vooral de faciliterende rol van het ministerie door het bij elkaar brengen van partijen, het organiseren van kennissessies en het werven van fondsen. Nederland loopt nu aan kop wat betreft de SDG, maar de moeilijkste delen van die Verordening moeten nog komen.
Over het bijbenen van cyberveiligheid en digitalisering maakt Van der Borg het onderscheid tussen ICT en digitalisering: digitalisering is een maatschappelijke transitie, in tegenstelling tot ICT. Van der Borg waardeert de hulp van de EU in die omslag maar benoemt dat het politiek bewustzijn en draagvlak hierover nog te wensen over kan laten. Het panel bespreekt de zware lasten die hierbij komen kijken voor met name kleinere overheden en de noodzaak van samenwerking om de lasten te kunnen dragen. Marije Stronks geeft in dit kader het voorbeeld van een gedeeld reactieteam met Rijkswaterstaat voor cyberaanvallen dat doorlopend de wereld van cybercriminaliteit in de gaten houdt. Cyberveiligheid vraagt immers permanente aandacht en onderhoud, onderstreept ook Van Ginkel.
Cyberveiligheid vraagt permanente aandacht en onderhoud.
Petronia benadrukt dat er uit verschillende sectoren een aantal datadelingsinitiatieven ontstaan. Dat heeft meerwaarde, omdat dan niet per sector het wiel opnieuw moet worden uitgevonden. Zij pleit er dan ook voor dat de Europese wet daarop voortbouwt. Van Ginkel uit wel zijn twijfels of de voorgestelde Europese datawetgeving ver genoeg gaat, aangezien die regels nog te veel van het oudere datawezen uitgaan. Het panel is het eens dat het ethische gesprek over gegevens delen gevoerd moet worden. Stronks voegt hieraan toe dat de coronapandemie het belang van samenwerking heeft benadrukt. Het delen van persoonsgegevens ligt echter gevoelig en het democratisch gezag van de overheid hierin staat op het spel. Van Ginkel brengt ook een positieve noot over het delen van data: middenbestuurders verwerken vooral veel onpersoonlijke geodata, waar veel kansen maar minder risico’s aan zitten. De conclusie is dat de Europese wetgeving decentrale overheden niet van de verplichting ontslaat om hier zelf ook het gesprek in te voeren.
De laatste stelling ging in op de veelheid aan regelgeving. Moderator Tensen somde een aantal van de wetten op het gebied van digitalisering op en vroeg zich af hoe organisaties omgaan met deze hoeveelheid regelgeving. Petronia drukte hierbij de aanwezigen op het hart: zoek de samenwerking op, verdeel de dossiers onderling en maak gebruik van bestaande diensten, zoals Kenniscentrum Europa Decentraal. De andere panelleden sloten zich hierbij aan. Na het panelgesprek bood Tensen het publiek de gelegenheid om vragen te stellen. Hier kwam een interessante discussie uit voort.
Zoek de samenwerking op, verdeel de dossiers onderling en maak gebruik van bestaande diensten.
Knooppunt Digitaal Europa
Ter afsluiting vertelde Gertrude Kort (senior adviseur bij KED) over het digitaliseringsproject waar Kenniscentrum Europa Decentraal momenteel mee bezig is. Dankzij een subsidie van het ministerie van BZK werkt KED aan verschillende activiteiten, zoals het online magazine FOCUS op Europa: Special Digitalisering, een onderzoek bij (decentrale) overheden over hun behoeften op het gebied van digitalisering en de uitbreiding van de EU-Fondsenwijzer. Deze activiteiten van KED staan niet op zichzelf maar maken deel uit van een nieuw op te richten knooppunt, namelijk het Knooppunt Digitaal Europa (KDE). KED werkt hier in eerste instantie samen met de collega’s van ICTU (ICT uitvoeringsorganisatie) en de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) aan. Voor het KDE worden de krachten gebundeld om iedereen zo goed mogelijk te informeren over alles wat er vanuit de EU op overheden afkomt. Dat gaat over wet- en regelgeving, zoals de eerdergenoemde tijdlijn, maar ook over kansen op het gebied van fondsen en subsidies. Het KDE wordt een centraal punt waar iedereen terecht kan voor meer informatie over digitalisering. De voorbereidingen voor het knooppunt zijn in volle gang, maar binnenkort zal hier meer over bekend worden.
Let’s get digital again!
Na afloop van het inhoudelijke programma was het tijd voor een borrel. KED dankt alle aanwezigen en geïnteresseerden. Mocht u het event gemist hebben, wees dan niet getreurd! De komende maanden zal KED nieuwe Let’s get digital bijeenkomsten organiseren, waarbij diverse onderwerpen binnen de Digitale Overheid centraal zullen staan.
