Onder het motto ‘meer Europa in Friesland en meer Friesland in Europa’ verenigt EuropaPact Fryslân Friese overheden en kennisinstellingen en biedt gratis advies aan Friese partijen die overwegen om hun projecten te realiseren met steun van de Europese Unie. Het EuropaPact heeft diepgaande kennis in huis van Europese projecten, oproepen en aanbestedingen en streeft ernaar om Friesland verder te brengen door middel van Europese mogelijkheden. KED sprak met Anne Henk Bloemhoff, programmasecretaris bij het EuropaPact.
Internationale positionering
Binnen de provincie Fryslân bestond al enkele jaren een wens om meer met Europa te doen, vertelt Bloemhoff. “Ondanks de bekendheid met regionale en nationale kansen, leek Europa nog ver weg. In 2018 werd Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa. Dat was voor Leeuwarden fantastisch, maar ook voor de hele provincie. We stonden in de schijnwerpers en ineens proefden we dat we meer konden dan we deden.” Om vooruitstrevender te zijn en internationaal meer impact te hebben, hebben de provincie, de 18 Friese gemeenten en kennisinstellingen de handen ineengeslagen. Dit resulteerde in 2022 in de oprichting van EuropaPact Fryslân (voor die tijd bekend onder de naam ‘Friese Projectenmachine’), met als doel Friesland internationaal te positioneren en de kennis over Europese projecten te vergroten.
We zien waar de interesse van de mensen ligt en waar de bottlenecks zijn
Werkwijze van het EuropaPact
Het EuropaPact Fryslân loopt over een periode van zes jaar tot 2027 en heeft momenteel een team van zeven medewerkers. Het biedt advies en ondersteuning aan partijen die geïnteresseerd zijn in deelname aan Europese projecten: ondernemers, overheden, kennisinstellingen. De provincie, gemeenten en kennisinstellingen dragen financieel bij aan het Europapact.
Bloemhoff benadrukt de financiële en maatschappelijke potentie van een groter inzicht in Europese kansen en het leggen van internationale verbindingen. Het streven van de hele provincie is om tegen 2027 130 miljoen euro aan financiering binnen te halen, waarbij het Europapact als katalysator fungeert. “We zien waar de interesse van de mensen ligt en waar de bottlenecks zijn. Soms is dat niet zozeer de kennis over Europa, maar eerder praktisch, bijvoorbeeld een netwerk. Daar kunnen wij aan bijdragen.”
Aangeboden diensten
EuropaPact Fryslân biedt verschillende diensten aan, waaronder het faciliteren van netwerken, het geven van advies en trainingen en het ondersteunen van initiatieven met vouchers. Zo zijn er vouchers beschikbaar voor het inhuren van experts en het schrijven van subsidieaanvragen. Deze diensten hebben als doel projectideeën te versterken en toegang tot Europese financiering te vergemakkelijken.
Bloemhoff: “Mijn ervaring is dat het, als je met een Europees project bezig gaat, het pittigste is om te komen met een zo concreet mogelijk concept voor je project. Daar gaat veel tijd in zitten.” Daarom biedt het Europapact vouchers van € 2.500, waarmee het mogelijk wordt om een expert in te huren die een aantal uur kan ‘meelopen’ en adviseren over het concept.
Kansrijke projecten kunnen daarnaast aanspraak maken op een voucher van € 15.000. Daarmee kunnen ze een expert inhuren om de projectaanvraag te schrijven. Ook zijn er vouchers voor deelname aan een Europees netwerk en voor de inhuur van een projectontwikkelaar bij grootschalige projecten (flagship-projecten).
De uitdagingen waar Europa voor staat, daar staan wij ook voor.
Prioriteiten
Hoewel alle onderwerpen bespreekbaar zijn, richt EuropaPact Fryslân zich vooral op thema’s die aansluiten bij de regionale prioriteiten in de RIS3-strategie (‘Research and Innovation strategy for smart specialisation’) voor Noord-Nederland. Het Europapact is inmiddels betrokken bij zo’n 70 projecten in verschillende fasen van de projectontwikkeling. “De ene aanvraag is al heel ver en komt bij ons voor de puntjes op de i. Bij andere aanvragen moet je meerdere malen samenzitten, gaat het misschien wel mis en probeer je het nog een keer.”
Mindset
Het Europapact denkt graag mee met projectideeën. Bloemhoff geeft het voorbeeld van iemand die met een plan komt voor een nieuw fietspad. “Dan leggen wij uit dat het fietspad op zich geen Europees project is. Maar misschien is er een Europees project van te maken, bijvoorbeeld als onderdeel van een groter initiatief met Europese partners om inwoners bewust te maken van het belang van beweging. Als je kunt uitleggen dat de aanleg van een fietssnelweg daar een essentieel onderdeel van uitmaakt, omdat het bijdraagt aan preventie van ziekte en daarmee een betere gezondheid in de regio stimuleert, dan komt dat fietspad wellicht toch wel in aanmerking om gefinancierd te worden vanuit Europa. Die mindset, daar moeten wij mensen van overtuigen en de hele provincie in meenemen.”
Bloemhoff benadrukt wel dat het voor projectpartners belangrijk is om kritisch te zijn: “Deelnemen aan een Europees project moet je alleen doen als het aansluit bij wat je nodig hebt en als het iets toevoegt aan waar je zelf al mee bezig bent. Anders heb je er geen draagvlak of energie voor. Maar, in 99% van de gevallen heeft er wat nodig is in Friesland raakvlakken met Europa. De uitdagingen waar Europa voor staat, daar staan wij ook voor.“
Kansen – nu en in de toekomst
Het netwerk binnen Friesland is dankzij het Europapact sterker geworden, denkt Bloemhoff. “Als binnen de ene gemeente iemand met een idee komt, maar de gemeente vindt het niet voor hen, kan het idee door een andere gemeente worden opgepakt. Dat netwerk bestond hiervoor zo niet.” Bloemhoff is tevreden met hoe het nu gaat, maar benadrukt dat het een proces van lange adem is: “Als je ervaring wilt opdoen, ben je zo een paar jaar verder.”
EuropaPact Fryslân ziet verder kansen in het vergroten van de Friese betrokkenheid bij minder bekende Europese programma’s. Bloemhoff: “Er komen best veel aanvragen voor Interreg Noordwest-Europa of Interreg Noordzee. Maar er zijn nog zoveel andere mogelijkheden, bijvoorbeeld Interreg A, LIFE of Horizon Europe. Of Digital Europe, Creative Europe. Het zou tof zijn als daar wat meer op gebeurt. Maar met ons erbij hoeven mensen het in elk geval niet meer allemaal alleen te doen.”
