De Europese Commissie kondigde in 2020 de Digital Decade aan, een programma om de EU sneller en op een veilige manier te digitaliseren. Binnen dit programma volgt de Commissie verschillende strategieën, waaronder de Europese datastrategie. Onderdeel van die strategie is het juridisch stimuleren van de ‘datagedreven samenleving’.
Er is steeds meer data en het gebruik van data heeft een steeds grotere invloed op ons dagelijkse leven. Denk aan slimme huishoudelijke apparaten die data opslaan over de lampen in huis of de verwarming die bij een bepaalde temperatuur automatisch aangaat. Een belangrijk puzzelstuk van de datastrategie is de Europese Dataverordening. Deze komt een stap dichterbij: op 27 november 2023 heeft de Raad van de EU de Dataverordening aangenomen.
Dataverordening
De Dataverordening beoogt obstakels voor de toegang tot data weg te nemen. Dat moet ervoor zorgen dat consumenten, bedrijven en overheden over meer informatie beschikken bij het nemen van beslissingen. De Dataverordening bevat verschillende maatregelen om dit doel te behalen. De belangrijkste maatregelen zijn:
- Transparantie en toegang: producten moeten zo ontworpen zijn dat data gemakkelijk en veilig toegankelijk zijn. Het moet voor de gebruiker duidelijk zijn welke gegevens hoe en met welk doel worden verzameld en hoe de gebruiker toegang kan krijgen. Ook bevat de Dataverordening het recht om als gebruiker data gratis ter beschikking te krijgen.
- Overstappen tussen clouddiensten: het wordt makkelijker om van de ene clouddienst naar een andere over te stappen. Een clouddienst maakt het mogelijk om op afstand gegevens op te slaan, in plaats van op het apparaat van de gebruiker zelf.
- Opeisen van data: onder de verordening kunnen overheidsorganisaties toegang krijgen en gebruik maken van data die in het bezit zijn van ondernemingen, als dat nodig is in het geval van een algemene noodsituatie (zoals overstromingen) of om een taak van algemeen belang te vervullen.
Op deze pagina van Kenniscentrum Europa Decentraal is meer informatie te vinden over de inhoud van de Dataverordening.
De Dataverordening beoogt obstakels voor de toegang tot data weg te nemen.
Vervolgstappen
Op 27 november 2023 heeft de Raad van de EU de Dataverordening aangenomen. De nieuwe verordening zal dus in de komende weken in het officiële staatsblad van de EU worden gepubliceerd. Op de twintigste dag na deze publicatie treedt de verordening in werking. De regels zullen pas van toepassing zijn vanaf twintig maanden na de datum van inwerkingtreding. Voor producten volgens artikel 3, lid 1 van de Dataverordening geldt een langere termijn voor inwerkingtreding, namelijk 32 maanden.
Decentrale relevantie
De Dataverordening is onder andere van toepassing op alle regionale en lokale overheidsinstanties. De verordening zorgt er met betrekking tot het opeisen van data voor dat decentrale overheden toegang kunnen krijgen tot data van particulieren bedrijven. Specifiek bij noodsituaties, legt de verordening de voorwaarden neer voor kosteloze toegang en voor compensatie.
Verder vereist de Dataverordening dat de gebruiksvoorwaarden van clouddiensten worden verbeterd. Decentrale overheden maken door de digitalisering van diensten steeds meer gebruik van clouddiensten. Het zal dus ook voor decentrale overheden gemakkelijker worden om data over te brengen van de ene clouddienst naar de andere.
Bron
Data Act: Council adopts new law on fair access to and use of data, persbericht van de Raad van de EU
Meer informatie
Data Act, Kenniscentrum Europa Decentraal
Tijdlijn Digitalisering, Kenniscentrum Europa Decentraal
