Als gemeente kunnen we op basis van de bestaande aanbestedingsrichtlijnen onder bepaalde voorwaarden opdrachten voorbehouden aan Sociale Werkbedrijven. Vanaf 1 januari 2015 gaat echter vanwege het decentralisatietraject de huidige Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) op in de nieuwe Participatiewet. De taken van bestaande Sociale Werkbedrijven (sw-bedrijven) zullen gaan veranderen en mogelijk op termijn verdwijnen. Kunnen wij vanaf het nieuwe jaar dan nog wel gebruik maken van de bestaande regeling in de aanbestedingsrichtlijnen met betrekking tot het voornoemde voorbehoud van opdrachten aan SW-bedrijven?
Antwoord in het kort
Ja, zolang een SW-bedrijf na 1 januari 2015 nog steeds voldoet aan de omschrijving van ‘SW-bedrijven’ in de zin van artikel 20 aanbestedingsrichtlijn 2014/24 zal de procedure van het voorbehouden van opdrachten aan SW-bedrijven nog kunnen worden gevolgd. Er moet dan wel voldaan worden aan alle voorwaarden uit artikel 20 voor toepassing van deze procedure. Eén van de voorwaarden is dat het gaat om een SW-bedrijf in de zin van de Wsw-wetgeving. Omdat de taken van de SW-bedrijven gaan veranderen, is het van belang na te gaan in hoeverre het betreffende SW-bedrijf nog voldoet aan de omschrijving van SW-bedrijf in de zin van deze bepalingen.
Achtergrond wijzigingen in Wsw en andere rol sw-bedrijven
In de Participatiewet komen per januari 2015 voor nieuwe instroom drie bestaande regelingen over werk en inkomen samen: de huidige Wet Werk en Bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een deel van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong). Met de Participatiewet is er voortaan één regeling om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te krijgen. De instroom in de huidige Wsw wordt dan gestopt.
Voor specifiek de sociale werkplaatsen in Nederland betekent dit dat zij een andere rol kunnen gaan krijgen. Mensen die nu werkzaam zijn in een sociale werkvoorziening (op grond van een Wsw-dienstbetrekking) kunnen daar gewoon werkzaam blijven. Wel is het de bedoeling dat mensen die nu met een Wsw-indicatie in sociale werkplaatsen werken, in de toekomst via regulier werk de arbeidsmarkt in zullen stromen.
Vanaf 1 januari 2015 kunnen gemeenten voor personen met arbeidsvermogen, die in verband met de benodigde begeleiding of voorzieningen niet bij een reguliere werkgever kunnen werken, voortaan een zogenaamde voorziening ‘beschut werk’ inzetten. Deze mensen worden door de gemeente aan een dienstverband geholpen waarbij de gemeente gebruik kan maken van loonkostensubsidie, intensieve begeleiding en/of voorzieningen.
Voorwaarden voor toepassing voorbehoud opdracht aan sw-bedrijf
Voor zover de blijvende SW-bedrijven per 1 januari 2015 nog voldoen aan de voorwaarden die artikel 20 van Richtlijn 2014/24 (zie ook overweging 36 van Richtlijn 2014/24 en artikel 2.82 Aanbestedingswet 2012) stelt aan de mogelijkheden om opdrachten voor te behouden aan sociale werkplaatsen, zal het ‘voorbehoudsartikel’ toegepast kunnen blijven worden.
Belangrijk hierbij is de voorwaarde dat dit artikel alleen kan worden toegepast als ‘ten minste 30% van de betrokken werknemers personen met een handicap zijn die wegens de aard of de ernst van hun handicap geen beroepsactiviteit in normale omstandigheden kunnen uitvoeren’.
Dit artikel heeft bovendien niet tot gevolg dat een opdracht rechtstreeks gegund kan worden aan een organisatie die onder de reikwijdte van het artikel valt. De gunning moet alsnog plaatsvinden door middel van een aanbestedingsprocedure, georganiseerd tussen de tot de procedure toegelaten organisaties.
Wat is een sw-bedrijf?
Het voorbehouden van deelname aan een aanbestedingsprocedure is slechts mogelijk wanneer er sprake is van een Nederlandse sociale werkvoorziening. Dit staat in de Memorie van Toelichting bij artikel 2.82 van de Aanbestedingswet 2012, pag. 76. In de Aanbestedingswet wordt verder geen definitie van sociale werkvoorziening gegeven. Uit het aangepaste Besluit uitvoering sociale werkvoorziening en begeleid werken (Stbl. 2014, 322) blijkt wat onder een SW-bedrijf moet worden verstaan: een ‘arbeidsomgeving waar gewerkt wordt in een dienstbetrekking onder aangepaste omstandigheden’. Wanneer de gemeente per 1 januari 2015 met een SW-bedrijf in de zin van artikel 1 onderdeel c van het Besluit te maken heeft en overweegt via de toepassing van artikel 20 van Richtlijn 2014/24 (geïmplementeerd in artikel 2.82 Aanbestedingswet 2012) een opdracht voor te behouden aan een SW-bedrijf, dan kan zij via toepassing van de voorwaarden deze procedure toepassen.
Meer informatie
Aanbestedingen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Voorbehoud aan SW-bedrijven, Kenniscentrum Europa Decentraal
