De Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord bereikt over het Secure Connectivity-programma. Als gevolg hiervan gaat de EU een constellatie voor internetsatellieten lanceren, genaamd IRIS² (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite). Een satellietconstellatie is een groep identieke satellieten die samenwerken om een dienst te verlenen. IRIS² moet onder meer gebruikt worden voor overheids- en defensiedoeleinden, zoals grenssurveillance, crisismanagement en beveiligde communicatie tussen Europese ambassades en speelt ook in op de behoeften van decentrale overheden om technologische ontwikkelingen in te zetten.
Doel van het programma
Het programma is gekoppeld aan het voorstel van de Europese Commissie voor de Global Gateway-strategie van de EU. Het programma gaat diensten zoals internet mogelijk maken op plekken in de EU waar grondnetwerken momenteel ontbreken of worden verstoord. Daarnaast moet het programma ervoor zorgen dat de EU een veilige verbinding krijgt met geografische gebieden van strategisch belang, zoals het noordpoolgebied.
IRIS² is ook van belang voor vitale processen zoals elektriciteit en drinkwater. Deze processen zijn zo essentieel voor de Nederlandse samenleving dat uitval of verstoring ervan tot ernstige maatschappelijke ontwrichting leidt. Dit kan een bedreiging voor de nationale veiligheid vormen. Cyberaanvallen en natuurrampen kunnen deze vitale infrastructuren namelijk platleggen. De satellietconstellatie moet zorgen voor een beter verbonden vitale infrastructuur en snelle, veerkrachtige en onafhankelijke satellietcommunicatiediensten. In het geval van een grote uitval of ramp moet de constellatie onder meer als back-up dienen voor aardse communicatiemethoden.
EU competitiever
Het programma is niet alleen bedoeld voor overheidsinstanties en EU-instellingen, maar ook voor commerciële dienstverlening in de particuliere sector. Dit moet de Europese industrie competitiever maken. De Commissie vindt het daarnaast belangrijk dat Europa over een beveiligd netwerk van eigen telecommunicatiesatellieten beschikt, om minder afhankelijk te zijn van derden, bijvoorbeeld de Verenigde Staten.
Decentrale relevantie
De digitalisering van de samenleving leidt tot een toename van de vraag naar het digitaliseren van overheidsdiensten. Door razendsnelle technologische ontwikkelingen veranderen de mogelijkheden voor decentrale overheden om innovatieve ideeën in te zetten voortdurend. Het doel van IRIS² is om in deze toegenomen en veranderende behoeften te voorzien. IRIS² zorgt er bovendien voor dat de vitale infrastructuren worden gewaarborgd.
Achtergrond en vervolgstappen
IRIS² is het derde vlaggenschipprogramma op het gebied van ruimtevaart. De eerste twee vlaggenschipprogramma’s zijn Galileo (satellietnavigatie) en Copernicus (aardobservatie).
Nu de onderhandelingen zijn afgerond is het aan het Europees Parlement en de Raad om de wettekst definitief goed te keuren. De EU gaat 2,4 miljard euro investeren in het satellietnetwerk. De private sector moet de overige benodigde 3,6 miljard euro inleggen. Volgens de huidige planning komt IRIS² rond 2024 online. Tegen 2027 moet het netwerk volledig operationeel zijn.
Bron
Raad en Europees Parlement akkoord over nieuw satellietsysteem voor beveiligde communicatie, Raad van de Europese Unie
Commissie verwelkomt politiek akkoord over de lancering van IRIS², Europese Commissie
Meer informatie
Digitale Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Cybersecurity, Kenniscentrum Europa Decentraal
