Het Nederlandse kabinet heeft zich de afgelopen regeerperiode ingezet voor het wegnemen van grensbelemmeringen, maar de potentie van de grensregio’s is nog niet volledig benut. Dat concludeert demissionair staatssecretaris Knops van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. In een brief aan de Tweede Kamer blikt Knops terug op de hoofdlijnen van de afgelopen kabinetsperiode en vraagt aandacht voor de potentie van grensgebieden. De grensrestricties ten gevolge van de coronapandemie benadrukken dat grensoverschrijdende samenwerking belangrijk is voor het dagelijks leven van bewoners en bedrijven in de grensregio’s.
Terugblik op behaalde resultaten
In zijn brief laat de staatssecretaris weten dat het wegnemen van grensbelemmeringen een belangrijke randvoorwaarde is voor het ontstaan van economische ontwikkeling en versterking van de leefbaarheid in de grensgebieden. De wens uit het regeerakkoord van het vorige kabinet is daarom omgezet in aantal concrete acties:
- Het stimuleren van grensoverschrijdende initiatieven;
- Het scheppen van de juiste randvoorwaarden en het wegnemen van grensbelemmeringen;
- Het benutten van governance met de grensregio’s en buurlanden;
- Het gebruikmaken van instrumenten van de Europese Unie de Benelux.
Grensoverschrijdende initiatieven
Het kabinet heeft in de afgelopen periode verschillende grensoverschrijdende initiatieven direct gestimuleerd en ondersteund. Voorbeelden hiervan zijn het programma ‟onbegrensd” dat jongerenuitwisselingen stimuleert op het gebied van cultuur en sport, de oprichting van het ‘Grenslandcollege’ in de Achterhoek en het North Sea Port district.
Randvoorwaarden en grensbelemmeringen
Het creëren van de juiste randvoorwaarden is essentieel om het dagelijks leven in de grensregios soepel te laten verlopen. Zo is het sinds september 2020 mogelijk om als Duits/Belgisch staatsburger een DigiD aan te vragen voor digitale dienstverlening. Ook kunnen Nederlanders met eHerkenning en DigiD bij de overheid van een buurland terecht. Daarnaast zijn er stappen gezet op het gebied van grensoverschrijdende spoorverbindingen met de bouw van de Wunderline (Groningen-Bremen), een verbinding tussen Eindhoven en Düsseldorf (2025) en een kortere reistijd tussen Amsterdam en Berlijn (2024).
Governance
Door regelmatig in gesprek te gaan over actuele vraagstukken versterkt de grensoverschrijdende samenwerking. Nederland onderhoudt intensieve contacten met de aangrenzende deelstaten in Duitsland en België. Met Noordrijn-Westfalen en Vlaanderen vinden bijvoorbeeld tweejaarlijks regeringsontmoetingen plaats en Nedersaksen onderhoudt contact via een zogenaamde Triloog (die afgelopen december voor het eerst heeft plaatsgevonden).
Europese Unie en de Benelux
Door gebruik te maken van financiële en juridische instrumenten binnen de Europese Unie en de Benelux, zoals Interreg en de Benelux Groepering voor Territoriale Samenwerking (BGTS) kan grensoverschrijdende samenwerking zich verder door ontwikkelen.
Toekomstige mogelijkheden voor groei aan de grens
Marktleiders en innovatieve startups komen steeds vaker uit de grensgebieden en werken samen met partners in een buurland. De ontwikkelingen van duurzame energie en verantwoord waterbeheer hebben in deze gebieden bijvoorbeeld de potentie om te groeien en te profiteren van de nabijheid van grote afzetmarkten aan de andere kant van de grens. Toch staan grensregio’s in veel bestuurlijke kringen nog symbool voor krimp en leegstand, aldus de kamerbrief. Staatssecretaris Knops pleit voor een ontwikkelingsperspectief, waarin wordt ingespeeld op de specifieke kenmerken en mogelijkheden van de grensgebieden.
Beschreven wordt dat voor een succesvol grensoverschrijdend beleid in de toekomst de grensoverschrijdende samenwerking verankerd moet worden op zowel bestuurlijk als ambtelijk niveau. Daarnaast is beleidsmatige en financiële ondersteuning essentieel om initiatieven op niveau te houden en knelpunten aan te pakken. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van bestaande governance structuren en financiële middelen zoals uit het Interreg programma.
Bron
Kamerbrief over groeien aan de grens, de potentie van grensregio’s, Rijksoverheid
Meer informatie
Europese Programma’s GROS, Kenniscentrum Europa Decentraal
