HvJ-EU, 12 september 2013. Zaak C-526/11. In deze zaak beoordeelt het Europees Hof van Justitie of een beroepsvereniging van artsen een publiek rechtelijke instelling is. Het Hof gaat in op de autonomie van de vereniging, waar haar geld vandaan komt en in hoeverre ze onder toezicht staat van de overheid. Hieruit volgt dat de begroting moet worden goedgekeurd door een toezichthoudende overheidsinstantie niet doorslaggevend is wanneer enkel achteraf wordt bekeken of de begroting in evenwicht is.
Feiten
De Ärztekammer Westfalen-Lippe is de lokale beroepsvereniging van artsen in het deelgebied Westfalen-Lippe, in Duitsland. De Ärtzekammer schreef een aanbesteding uit voor het drukken van een informatieblad. Hieruit volgden twee kandidaten: IVD GmbH en WWF Druck GmbH. De opdracht werd gegund aan WWF Druck GmbH. De IVD spant een zaak aan en betoogt dat de Ärztekammer niet aan een bepaalde procedurele voorwaarde heeft voldaan in de aanbestedingsprocedure.
Aanbestedende dienst
Het Oberlandsgerichtshof Düsseldorf wil ambtshalve toetsen of de Ärztekammer een aanbestedende dienst is in de zin van art. 1 lid 9 alinea 2 a en b richtlijn 2004/18.
Prejudiciële vragen
Het Oberlandsgerichtshof stelt het Hof de volgende prejudiciële vraag: ‘Valt een beroepsvereniging onder art. 1 lid 9 alinea 2c, indien de instelling een wettelijke bevoegdheid heeft bedragen te heffen bij de leden wanneer de wet, (i) de hoogte van de bijdragen, (ii) noch de omvang van de met de bijdrage van de te financieren prestaties vaststelt en de tariefregeling moet worden goedgekeurd door de overheid?’
Europees Hof van Justitie
Cumulatieve voorwaarden publiekrechtelijke instelling Hoewel een beroepsvereniging van artsen wel wordt genoemd in de bijlage van Richtlijn 2004/18, schept dit slechts een weerlegbaar vermoeden dat de instelling onder art. 1 lid 9. De rechter moet toetsen of aan de cumulatieve voorwaarden van dit artikel is voldaan. In casu toetst de rechter aan de drie criteria van art. 1 lid 9 sub c:
- activiteiten in hoofdzaak door de overheid gefinancierd;
- de overheid oefent toezicht uit op het beheer ervan;
- meer dan de helft van de leden van het bestuursorgaan, het leidinggevende of het toezichthoudende orgaan zijn door de overheid aangewezen.
Functionele uitlegging
Deze criteria moeten functioneel worden uitgelegd. Dat wil zeggen los van de formele wijze waarop ze zijn toegepast. Er moet worden begrepen dat een sterke afhankelijkheid ten aanzien van de overheid ontstaat.
Autonomie
De situatie van de Ärztekammer wordt gekenmerkt door aanzienlijke autonomie. De omstandigheid dat de begroting moet worden goedgekeurd door een toezichthoudende overheidsinstantie is niet doorslaggevend, omdat er slechts achteraf wordt bekeken of de begroting in evenwicht is. Bovendien wordt de hoogte van de bijdrage van haar leden vastgesteld in de algemene vergadering van de Ärztekammer.
Conclusie
Het Hof oordeelt dat de beroepsvereniging van artsen niet onder art- 1 lid 9 alinea 2c valt en dus geen aanbestedende dienst is in de zin van Richtlijn 2004/8.
