Het Europese Comité van de Regio’s is van mening dat de toekomstige Europese Commissie de aanbestedingsrichtlijnen voorlopig niet hoeft te herzien. De toepasselijke regelgeving is volgens het Comité te jong om nu al te vernieuwen en (decentrale) overheden hebben veel tijd en geld geïnvesteerd in het implementeren van de regels. Daarnaast zijn er andere mogelijkheden om betere invulling worden gegeven aan de regelgeving die er reeds is. Het rapport van de Comité is onder andere gebaseerd op een enquête afgenomen onder decentrale overheden.
Het Comité van de Regio’s
Het Europese Comité van de Regio’s (CvdR) is een adviesorgaan van de Europese Unie dat de belangen van steden en lokale regio’s behartigt. De Raad, de Europese Commissie en het Europees Parlement moeten voor beslissingen die decentrale overheden aangaan het CvdR raadplegen. Ook kan het CvdR zowel uit eigen beweging alsmede op verzoek van een van de instellingen advies uitbrengen over wetsvoorstellen. Samen met de Commissie is het CvdR het Netwerk van regionale hubs (RegHub) gestart. Dit netwerk heeft als doel regionale en lokale spelers samen te brengen en gezamenlijk feedback te laten leveren op EU-regelgeving en de eventuele verbetering daarvan.
Europese aanbestedingsrichtlijnen
In 2014 zijn de Europese richtlijnen voor aanbestedingen voor het laatst herzien. Sindsdien bestaat er, naast de twee richtlijnen met betrekking tot overheidsopdrachten voor respectievelijk ‘klassieke’ sectoren en nutsvoorzieningen, een richtlijn voor het plaatsen van concessieovereenkomsten. Secundaire EU-wetgeving wordt met enige regelmaat bijgewerkt. De vorige aanbestedingsrichtlijnen stamden uit 2004. Op de Commissie rustte de verplichting om de werking van de richtlijnen uit 2014 in april 2019 te evalueren maar dit is niet gebeurd. Het CvdR geeft nu aan geen reden te zien voor een vernieuwing van deze aanbestedingsregels.
Standpunt van CvdR
De voornaamste reden dat het CvdR eventuele wijzigingen niet passend vindt is dat de huidige regelgeving nog niet optimaal functioneert, omdat deze door veel lidstaten pas recent is geïmplementeerd. De bevindingen van het CvdR zijn onder meer gebaseerd op een enquête – die is uitgevoerd door het CvdR in samenwerking met de Counsel of European Municipalities and Regions – om een beeld te vormen van de tenuitvoerlegging van de aanbestedingsrichtlijnen in de regio.
Aanbesteding als middel
Uit de uitkomsten van de enquête komt naar voren dat decentrale overheden de kansen van strategisch aanbesteden, met het oog op projecten als verduurzaming en innovatie, te weinig aangrijpen. Deze terughoudende houding wordt onder meer veroorzaakt door de angst om fouten te maken. Het CvdR erkent evenwel dat, ondanks dat decentrale overheden meer kunnen doen in het kader van verduurzaming, innovatie en klimaatbescherming, het niet terecht is de last daarvoor volledig op lokale overheden neer te laten komen.
Grensoverschrijdende aanbestedingen
Ook heeft de vereenvoudiging van grensoverschrijdende inschrijvingen op aanbestedingen nog weinig toegevoegde waarde laten zien. Een kanttekening daarbij is dat veel grote ondernemers dochterondernemingen opzetten in lidstaten waar zij de lokale markt willen betreden. Daardoor mist er een officieel grensoverschrijdend element. In werkelijkheid kan het beeld van weinig grensoverschrijdende aanbestedingen dus enigszins vertekend zijn.
De Nederlandse delegatie vroeg in het kader van het (ontbreken van) grensoverschrijdende aanbestedingen aandacht voor de mogelijke onnodige regeldruk die aanbesteding van jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning voor gemeenten teweegbrengt. De Nederlandse dienstverlening in het sociaal domein is van een bijzondere aard en context, waardoor deze niet altijd goed zou aansluiten op de aanbestedingsrichtlijn. Al eerder verzocht Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de Commissie de aanbestedingsrichtlijn in het kader van zorg tegen het licht te houden.
Aanbevelingen CvdR
De CvdR geeft in een adviesrapport inzake overheidsopdrachten meerdere politieke aanbevelingen. Dit adviesrapport is opgesteld als samenvatting van een groter rapport dat is opgesteld door het CvdR naar aanleiding van de eerdergenoemde enquête. Ondanks dat de aanbestedingsrichtlijnen en nationale omzettingen overwegend positief worden ontvangen door decentrale overheden vindt het CvdR de eerdergenoemde uitdagingen nog te prominent aanwezig. Ook heeft het mkb het nog altijd te lastig heeft met (het winnen van) aanbestedingen. De EU moet meer inzetten op het betrekken van het mkb om lokale economieën aan te jagen. Verder moet aandacht komen voor de herkenning van certificaten van andere lidstaten en een gemeenschappelijk label-model, waardoor duurzaamheid beter kan worden uitgevraagd en beoordeeld, aldus het CvdR. Voorbeelden daarvan zijn de duurzame aanbestedingscriteria die de Commissie beschikbaar stelt. De Commissie heeft voor verschillende sectoren criteria opgesteld om duurzame vereisten mee te kunnen nemen in aanbestedingsprocedures. De meest recente duurzaamheidscriteria zijn eind september gepubliceerd en hebben betrekking op voedsel.
Mogelijke maatregelen
Het adviesrapport bevat meerdere concept-maatregelen om de tenuitvoerlegging van de richtlijnen te verbeteren. Sommigen, zoals EU-wijde keurmerken en certificaten om rechtszekerheid te vergroten, worden door het CvdR positief ontvangen. Tevens is de Commissie voornemens om de opleiding van administratief personeel van aanbestedende diensten te professionaliseren. Het CvdR betoogt dat het verzorgen van dergelijke opleidingen voorbehouden is aan de lidstaten.
Bron:
Implementation Report First Consultation on Public Procurement, RegHub Comité van de Regio’s
Next European Commission should avoid introducing new public-procurement legislation, persbericht Europees Comité van de Regio’s
Meer informatie:
Aanbestedingen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Aanbestedingsrichtlijnen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Geef uw mening over het gebruik van de Europese aanbestedingsrichtlijnen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Comité van de Regio’s, Kenniscentrum Europa Decentraal
Netwerk regionale hub gelanceerd door Europees Comité van de Regio’s, Kenniscentrum Europa Decentraal
CvdR: Betrek lokale en regionale overheden bij het Europees semester, Kenniscentrum Europa Decentraal
