Editie 2023 van het Scoreboard Staatssteun laat zien dat lidstaten, ondanks een sterke afname van de totale staatssteunuitgaven in 2022 vergeleken met de uitgaven in 2021, bedrijven die hinder ondervonden van de crisis die is ontstaan door de oorlog van Rusland tegen Oekraïne en door de coronapandemie, bleven ondersteunen.
Op 9 april publiceerde de Europese Commissie het Scoreboard Staatssteun over 2022. Het jaarlijks gepubliceerde scoreboard biedt een uitgebreid overzicht van de uitgaven voor staatssteun in de Europese Unie, gebaseerd op de door de lidstaten aangeleverde rapportages.
De editie 2023 van het Scorebord Staatssteun bevat zes bijzondere aandachtspunten:
- staatssteun in het kader van de coronacrisis;
- staatssteunmaatregelen ter ondersteuning van de economie in het kader van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne;
- uitgaven voor staatssteun in het kader van een groepsvrijstelling;
- staatssteun ten behoeve van energie en milieubescherming;
- staatssteun voor de uitrol van breedbandnetwerken, en
- staatssteun ter stimulering van industriële innovatie en wereldwijd technologisch leiderschap
Rapportage 2023 over de staatssteunuitgaven in 2022
In 2022 werd door de lidstaten gezamenlijk ongeveer 228 miljard euro aan staatssteunuitgaven gedaan, inclusief alle steunmaatregelen gerelateerd aan de coronapandemie en aan de Russische invasie in Oekraïne. Daarmee besloegen de totale staatssteunuitgaven 1,4 % van het gezamenlijk BBP over 2022 en was er sprake van een afname van 34,8% ten opzichte van de uitgaven in 2021 (349,7 miljard euro).
Van de totale steun ging iets meer dan de helft naar crisis-gerelateerde maatregelen: 33,6% werd uitgekeerd aan bedrijven in het kader van corona-steunmaatregelen en 17% was bestemd om de negatieve effecten van de Russische invasie in Oekraïne tegen te gaan.
Het State Aid Scoreboard 2023 geeft verder de volgende inzichten in de uitgaven in 2022:
- De verschillen in uitgaven tussen de lidstaten onderling zijn kleiner geworden: In 2022 gaven lidstaten tussen de 2.1% en 0.3% van het BBP uit, in 2021 was dat tussen de 4.6% en 0.9% van het BBP.
- De afname van de totale staatssteunuitgaven in 2022 ten opzichte van 2021 is grotendeels toe te schrijven aan het uitfaseren van corona-gerelateerde steunmaatregelen. Er werd 76,65 miljard euro uitgegeven aan corona-gerelateerde maatregelen, een vermindering van 60,5% ten opzichte van 2021.
- Lidstaten introduceerden in 2022 de maatregelen onder het Tijdelijk Crisiskader (TCF) in het kader van de Russische invasie in Oekraïne. Daaraan werd 39,33 miljard euro aan staatssteun uitgegeven (17% van de totale staatssteunuitgaven, 0.25% van het EU-BBP).
- De uitgaven aan crisis-gerelateerde maatregelen waren uiteindelijk veel lager dan de daarvoor goedgekeurde budgetten. De totale uitgaven aan covid-gerelateerde steun bedroegen ongeveer 34% van het goedgekeurde budget, voor de TCF maatregelen was dat 9,6%.
- In 2022 gingen de uitgaven aan non-crisis gerelateerde maatregelen ook omlaag, naar 112 miljard euro (0,7% van het EU BBP). Dit komt neer op een afname van 43,53 miljard euro ofwel 28%, na inflatiecorrectie. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat lidstaten de uitgaven aan non-crisis gerelateerde steun hebben beperkt wegens de hoge uitgaven aan de voortzetting van covid-gerelateerde steun en het opstarten van steunmaatregelen gerelateerd aan de oorlog in Oekraïne.
- Afgezien van crisis-gerelateerde steun blijft de focus van steun in de EU liggen op milieusteun, met name steun voor milieubeschermingsmaatregelen en energiebesparing (42,51 miljard euro, ongeveer 37% van het totale bedrag aan staatssteun dat werd besteed aan niet-crisis gerelateerde maatregelen). Dit kwam wel neer op een afname van 46% in reële termen, vergeleken met de uitgaven in 2021. Het tweede belangrijke speerpunt is regionale ontwikkeling, waaraan 13.91 miljard (12% van de totale uitgaven voor non-crisis gerelateerde steun) werd uitgegeven, een toename van 4.8% ten opzichte van het jaar ervoor.
- Wat betreft de staatssteunuitgaven voor maatregelen die onder een groepsvrijstelling vallen (m.a.w. maatregelen die verenigbaar worden geacht met de Europese staatssteunregels en die zijn vrijgesteld van de verplichting tot aanmelding bij en goedkeuring door de Europese Commissie):
- De uitgaven onder de groepsvrijstellingsverordeningen bleven toenemen. In 2022 werden 1901 nieuwe maatregelen geïntroduceerd onder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV), 284 maatregelen onder de Landbouwgroepsvrijstellingsverordening (LGVV) en 18 nieuwe maatregelen onder de Visserijgroepsvrijstellingsverordening (VVV), samen 84 % van het totale aantal nieuwe staatssteunmaatregelen.. De totale uitgaven aan onder de AGVV toegestane maatregelen nam met 12 % af ten opzichte van 2021. Deze afname was relatief wel lager dan de totale afname van de staatssteunuitgaven.
- De Commissie richt zich op de meest verstorende steunmaatregelen. De mediaan voor uitgaven voor aangemelde regelingen (regelingen die door de Commissie moeten worden goedgekeurd alvorens ze doorgang mogen vinden) bedroeg rond de 4,2 miljoen euro, terwijl de mediaan van de uitgaven voor maatregelen onder de algemene groepsvrijstellingsverordeningen ongeveer 0,8 miljoen euro bedroeg.
Bron
Persbericht, Europese Commissie
Meer informatie
State Aid Scoreboard 2023, Europese Commissie
Scoreboard State Aid data, New dissemination tool for statistics (2000-2022), Europese Commissie
DG-Competition, Europese Commissie
