De Europese Commissie wil de schade van de coronapandemie snel ongedaan maken en de Europese economie weer op gang brengen. Daarom heeft de Commissie de Strategie voor Duurzame Groei 2021 voornamelijk in het teken gezet van de implementatie van de faciliteit voor herstel en veerkracht. Deze faciliteit is een belangrijk instrument binnen NextGenerationEU, het herstelplan van de EU.
Het Europees semester en de strategie voor een duurzame groei 2021
Met de publicatie van de jaarlijkse Strategie voor Duurzame Groei 2021 is het Europees semester vervroegd van start gegaan. De vervroeging was nodig omdat de strategie grotendeels gericht is op het vaststellen van de richtsnoeren voor de faciliteit voor herstel en veerkracht. Tijdens het Europees semester zijn er geen landenrapporten of landspecifieke aanbevelingen, maar de Commissie publiceert analytische documenten om de nationale plannen voor herstel en veerkracht te beoordelen.
Faciliteit voor herstel en veerkracht
De faciliteit voor herstel en veerkracht (ook wel herstelfonds genoemd) is het belangrijkste herstelinstrument binnen NextGenerationEU. In mei kwam de Commissie met voorstellen voor een versterkte EU-begroting met het oog op herstel en een betere toekomst voor de volgende generatie. Vandaar de naam NextGenerationEU. Het bestaat uit een versterking van de EU-begroting met nieuwe financiering via de financiële markten, voor de periode 2021-2024. Samen met het MFK voor de periode 2021-2027 is de totale slagkracht van de EU-begroting 1,85 biljoen euro.
NextGenerationEU is opgebouwd rond drie pijlers: lidstaten ondersteunen bij herstel, de economie een impuls geven en particuliere investeringen ondersteunen, en lessen trekken uit de crisis. Binnen de eerste pijler is de faciliteit voor herstel en veerkracht ondergebracht.
Het herstelfonds
De faciliteit voor herstel en veerkracht bestaat uit grootschalige financiële steun voor zowel overheidsinvesteringen als hervormingen, met name op het gebied van een groene en digitale transitie. Er zal 672,5 miljard euro beschikbaar worden gesteld aan leningen en subsidies met als doel de economieën van de EU duurzamer en veerkrachtiger te maken en de impact van de coronapandemie te beperken. Om gebruik te kunnen maken van de faciliteit voor herstel en veerkracht, moeten lidstaten plannen voor herstel en veerkracht met nationale investerings- en hervormingsagenda’s indienen. In de plannen moet staan voor welke economische uitdagingen de lidstaten staan, zoals uiteengezet in de landspecifieke aanbevelingen van de afgelopen jaren. De plannen voor herstel en veerkracht moeten de lidstaten in staat stellen hun economisch groeipotentieel te benutten, en bijdragen aan een groene en duurzame transitie. De Commissie heeft richtsnoeren en een standaardmodel voor de nationale plannen voor herstel en veerkracht uitgebracht. Als aan de beoordelingscriteria wordt voldaan, kunnen de lidstaten subsidies ontvangen met de mogelijkheid om die aan te vullen met leningen.
Uitvoering van de nationale plannen voor herstel en veerkracht
Voor de uitvoering van de plannen voor herstel en veerkracht, moeten de lidstaten ook de rol van decentrale overheden bij de hervormingen en investeringen beschrijven. Ze moeten duidelijk maken hoe de middelen naar decentrale niveaus worden overgebracht. Daarnaast moeten er coördinatiemechanismen worden ingesteld voor het aanvullen van de faciliteit voor herstel en veerkracht (en andere EU-fondsen). Voor de coördinatie hiervan zijn in de strategie voor duurzame groei richtsnoeren opgezet.
Vlaggenschipprojecten
De Commissie moedigt de lidstaten aan investeringen en hervormingen op te nemen voor bijvoorbeeld het versneld gebruik van hernieuwbare energie, het spoedige aanleggen van breedband in alle regio’s en de digitalisering van de overheidsadministratie en -diensten. Het doel is banen creëren, groei en de groene en digitale transitie bevorderen.
De Taskforce Herstel en Veerkracht van de Commissie coördineert de faciliteit voor herstel en veerkracht. Lidstaten worden verzocht hun nationale plannen vanaf 15 oktober in te dienen. De deadline is 30 april 2021.
Comité van de Regio’s
In een reactie op de strategie voor duurzame groei en de faciliteit voor herstel en veerkracht, heeft het Comité van de Regio’s (CvdR) erop geattendeerd dat de rol van decentrale overheden niet expliciet erkend is bij het vaststellen van de doelstellingen en tijdsschema’s voor de hervormingen en investeringen. De lidstaten moeten in hun nationale plannen voor herstel en veerkracht beschrijven welke rol is weggegeld voor welke bevoegde autoriteit en dit goed coördineren. Deze coördinatie wordt volgens het CvdR een uitdaging voor decentrale overheden. Zij moeten er rekening mee houden dat andere tijdsschalen worden gehanteerd voor de cohesiefondsen en andere EU-fondsen, en de faciliteit voor herstel en veerkracht. Hierbij moet dubbele financiering worden vermeden.
Bron
NextGenerationEU: Commissie presenteert volgende stappen voor de faciliteit voor herstel en veerkracht, de Europese Commissie
CoR analysis of the 2021 Annual Sustainable Growth Strategy, European Committee of the Regions
Meer informatie
Jaarlijkse strategie voor duurzame groei 2021, de Europese Commissie
Herstelplan voor Europa, de Europese Commissie
