Sinds er met het vijfde sanctiepakket tegen Rusland een verbod is gekomen op de deelname van Russische entiteiten aan overheidsopdrachten in de EU, worstelen decentrale overheden met diverse vragen. Hierbij gaat het om bijvoorbeeld om vragen zoals of ze een boete krijgen na het opzeggen van een lopend contract met een Russische onderneming of wat er wordt gedaan voor de leveringszekerheid. In dit nieuwsbericht zet Europa decentraal op een rijtje welke informatie op dit moment duidelijk is.
Maatregelen uit het vijfde sanctiepakket
Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) benadrukte dat het verboden is om nieuwe overheidsopdrachten boven de drempelbedragen aan Russische partijen te gunnen. Bovendien moeten lopende contracten met Russische partijen vóór 10 oktober 2022 worden beëindigd. In de circulaire Nieuw sanctiepakket Rusland heeft gevolgen voor overheidsaanbestedingen legt EZK uit wat de sancties precies inhouden en wat de gevolgen hiervan zijn. Wij schreven hier eerder al een nieuwsbericht over en zorgen ervoor dat onze FAQs up-to-date zijn.
Geen boete voor het opzeggen van een bestaand contract
Wanneer een decentrale overheid de Europese aanbesteding heeft afgerond en een contract met de winnende partij heeft afgesloten, is er sprake van een privaatrechtelijke rechtsverhouding tussen de aanbestedende dienst en de opdrachtnemer. Normaal gesproken zou eenzijdige opzegging van het contract leiden tot een boete of verplichting tot het betalen van schadevergoeding. Nu is echter bepaald in artikel 11 van Verordening 833/2014 dat decentrale overheden die contracten voor energie met Russische leveranciers beëindigen wegens het nakomen van de sanctieverplichtingen beschermd worden tegen dergelijke boetebedingen. Hiervoor is het wel nodig dat de contracten expliciet beëindigd worden met het doel om uitvoering te geven aan de sancties.
Geschikt nieuw contract afsluiten
Decentrale overheden geven aan zich zorgen te maken dat ze niet voor 10 oktober 2022 een geschikt alternatief contract kunnen sluiten. EZK benadrukt op de website van PIANOo dat er geen generieke uitzonderingen in het sanctiepakket voor dergelijke situaties te vinden zijn. Als er echt geen andere mogelijkheid is, zou er mogelijk een ontheffing kunnen worden aangevraagd door aanbestedende diensten. EZK is bezig met het opstellen van een ontheffingskader om meer duidelijkheid te verschaffen. Het kabinet gaf echter eerder in een Kamerbrief al aan terughoudend te zijn bij de toepassing van deze ontheffingsmogelijkheid, gelet op het grote belang van het uitvoeren van de sancties.
Prijsstijgingen
Er is, mede door de oorlog in Oekraïne, in veel sectoren sprake van sterk stijgende prijzen. Veel decentrale overheden vragen zich af hoe zij om moeten gaan met deze prijsstijgingen. PIANOo heeft hier uiteengezet wat de juridische mogelijkheden en beperkingen zijn. Bij bestaande contracten is het van belang dat er wordt gekeken naar de voorwaarden die van toepassing zijn op het contract. Hierbij is het van belang dat de Gids Proportionaliteit in acht wordt genomen. Voor nieuwe contracten is het raadzaam om de marktomstandigheden te analyseren en heldere afspraken te maken hoe om zal worden gegaan met (toekomstige) prijsstijgingen. Met een specifieke contract-clausule kan dan van tevoren duidelijkheid worden gegeven.
Wanneer aanbestedende diensten tot een nieuw contract komen met een (ruim) hogere prijs dan voorheen, stelt EZK geen compensatie beschikbaar voor de hogere kosten. De hogere prijs van het contract is op zichzelf geen reden om ontheffing te verlenen.
Leveringszekerheid
De leveringszekerheid voor de Nederlandse burger staat altijd voorop. Daarom wordt ingezet op een snelle en veilige afbouw van Russisch gas met behoud van leveringszekerheid, zo blijkt uit de eerdergenoemde Kamerbrief. Het kabinet wil dit bereiken door in te zetten op besparing en de energietransitie te versnellen. Ze proberen ervoor te zorgen dat de vitale processen altijd verzekerd zijn van de juiste middelen. De algemene uitgangspunten om dit te bereiken worden toegelicht in het Bescherm- en Herstelplan Gas.
EZK komt binnenkort met duidelijkheid over hoe wordt omgegaan met de leveringszekerheid van gas.
Geeft dit geen antwoord op uw vraag? Dan kunt u deze vraag stellen via onze helpdesk.
Meer informatie
Aanbesteden, Kenniscentrum Europa Decentraal
FAQ Aanbestedingen en contracten met Russische gasleveranciers, Kenniscentrum Europa Decentraal
Nieuw sanctiepakket tegen Rusland: uitsluiting van Rusland van overheidsopdrachten, Kenniscentrum Europa Decentraal
Crisis en inkoop, Expertisecentrum Aanbesteden PIANOo
