In de berichtgeving van de Europese Commissie over nieuwe uitvoeringsbesluiten en gedelegeerde handelingen wordt vaak verwezen naar adviezen van zogenaamde deskundigengroepen en comitologiecomités. Hoe werken deze werkgroepen? Verschillen zij van elkaar?
Antwoord in het kort
Deskundigengroepen van Europese Commissie worden opgericht door de Commissie en bestaan uit diverse deskundigen uit de lidstaten van de EU. De Commissie raadpleegt deze groepen bijvoorbeeld wanneer zij voornemens is gedelegeerde handelingen vast te stellen, waarbij bepaalde aspecten van bestaande EU-wetgeving wordt veranderd of toegevoegd. Comitologiecomités worden daarentegen opgericht door het Europees Parlement en de Raad van de EU en bestaan uit vertegenwoordigers van de EU lidstaten. De Commissie raadpleegt deze comités voor adviezen over uitvoeringsbesluiten.
Het betrekken van deskundigen bij niet-wetgevingshandelingen
Gedelegeerde handelingen en uitvoeringsbesluiten zijn niet-wetgevingshandelingen van de EU. Dergelijke handelingen en besluiten worden door de Europese Commissie vastgesteld om een bestaande EU-verordening of richtlijn aan te passen of aan te vullen zonder dat een Europees wetgevingsproces hoeft te worden doorlopen. Het Europees Parlement en de Raad van de EU kunnen de Europese Commissie mandateren om gedelegeerde handelingen of uitvoeringsbesluiten vast te stellen. Bij het vaststellen van dergelijke niet-wetgevingshandelingen is de Europese Commissie wél verplicht om deskundigengroepen of comitologiecomités te raadplegen.
Gedelegeerde handelingen en raadpleging van deskundigengroepen
Het doel van gedelegeerde handelingen is om bepaalde aspecten van bestaande EU-wetgeving te veranderen of toe te voegen, zoals nadere specificaties of technische details, die door nieuwe ontwikkelingen noodzakelijk blijken te zijn. Deze veranderingen of toevoegingen mogen echter niet de werking of doelstelling van de EU-wetgeving in kwestie veranderen. De Europese Commissie mag gedelegeerde handelingen aannemen na raadpleging van zogenaamde deskundigengroepen.
Deskundigengroepen
Deskundigengroepen van de Europese Commissie worden opgericht door de Commissie voor het inwinnen van advies en expertise. Een deskundigengroep kan bestaan uit experts van verschillende lidstaten, vertegenwoordigers van belangenorganisaties en/of experts uit het bedrijfsleven.
Naast het adviseren van de Europese Commissie bij het opstellen van gedelegeerde handelingen kunnen deskundigengroepen de Commissie ook adviseren bij de voorbereiding van Commissievoorstellen, Europese beleidsinitiatieven en de voorbereiding van uitvoeringsbesluiten.
Een overzicht van opgerichte deskundigengroepen door de Europese Commissie vindt u in het Register van deskundigengroepen van de Commissie en andere adviesorganen.
Via dit register worden ook oproepen geplaatst tot kandidaatstelling van deze deskundigengroepen.
Uitvoeringsbesluiten en raapleging van comitologiecomités
Uitvoeringsbesluiten worden genomen door de Europese Commissie wanneer zij uitvoeringbevoegdheden krijgt bij EU-wetgeving. Dergelijke besluiten dienen als aanvulling op de betreffende EU-wetgeving en bevatten bepalingen zodat deze EU-wetgeving in alle lidstaten op dezelfde wijze wordt toegepast. In veel gevallen is de Commissie verplicht een comitiologiecomité te raadplegen via een onderzoeksprocedure of raadplegingsprocedure voordat zij een uitvoeringsbesluit kan nemen. Afhankelijk van de procedure is het advies van het comité wel of niet bindend voor de Commissie.
Comitologiecomités
Comitologiecomités aangaande een bepaald beleidsonderwerp worden opgericht door het Europees Parlement en de Raad van de EU. Deze comités bestaan uit vertegenwoordigers van elke lidstaat van de EU. Officiële adviezen van een comitiologiecomité over een concept-uitvoeringsbesluit van de Commissie worden vastgesteld via een stemming binnen het comité.
Wanneer het gaat om een uitvoeringsbesluit dat maatregelen beoogt van algemene geldigheid of dat potentieel aanzienlijke gevolgen kan hebben, wordt de onderzoeksprocedure gevolgd. Wanneer bij deze stemming een gekwalificeerde meerderheid binnen het comité vóór het concept-uitvoeringsbesluit stemt, dan moet de Commissie deze aannemen. Wanneer er geen gekwalificeerdere meerderheid is kan de Commissie het uitvoeringsbesluit niet aannemen.
Bij uitvoeringsbesluiten die potentieel géén aanzienlijke gevolgen hebben wordt de raadplegingsprocedure gevolgd. Bij deze procedure wordt ook gestemd binnen het comité over een officieel advies, maar is de Commissie niet verplicht om dit advies te volgen.
Een overzicht van opgerichte comitologiecomités en nadere informatie over het werk dat zij verrichten is terug te vinden in het zogenaamde comitologieregister.
Meer informatie:
Europees Recht en Beleid decentraal, Kenniscentrum Europa Decentraal
Betere Regelgeving, Kenniscentrum Europa Decentraal
