Onze gemeente wil bij een Europese aanbesteding een keurmerk opnemen in de technische specificaties van de opdracht. Is dit toegestaan?
Antwoord in het kort
Ja, aanbestedende diensten mogen specifieke keurmerken eisen, wanneer zij werken, leveringen of diensten met specifieke milieu-, sociale of andere kenmerken willen aankopen. De eis van een keurmerk mag zowel worden opgenomen in de technische specificaties van de opdracht, als in de gunningscriteria of in de contractvoorwaarden betreffende de uitvoering van de opdracht (art. 43 richtlijn 2014/24).
Definitie Keurmerk
De wet- en regelgeving omtrent het eisen van keurmerken is ingrijpend veranderend met de ingang van richtlijn 2014/24. Voorheen was het omwille van het principe van non-discriminatie verboden voor een aanbestedende dienst om een keurmerk te eisen. In de huidige richtlijn is de definitie van een keurmerk toegevoegd (art. 2). Als keurmerk wordt beschouwd ‘ieder document, certificaat of getuigschrift dat bevestigt dat de werken, producten, diensten, processen of procedures in kwestie aan bepaalde eisen voldoen’.
Voorwaarden voor het stellen van een keurmerk
Indien een aanbestedende dienst een specifiek keurmerk wil opnemen, dient deze wel aan strikte voorwaarden te voldoen (art. 43 lid 1 sub a-e richtlijn 2014/24):
- álle keurmerkeisen dienen verband te houden met het voorwerp van de opdracht;
- de keurmerkeisen zijn geschikt voor de omschrijving van de kenmerken van de werken, diensten of leveringen;
- de keurmerkeisen zijn vastgesteld op basis van objectief controleerbare criteria;
- het keurmerk is vastgesteld in een open en transparante procedure waaraan alle belanghebbenden kunnen deelnemen;
- het keurmerk is beschikbaar en toegankelijk voor alle belanghebbenden;
- de keurmerkeisen worden vastgesteld door een derde partij waarover de onderneming die het keurmerk aanvraagt, geen beslissende invloed heeft.
Andere keurmerken
De aanbestedende dienst is daarnaast gehouden om ook andere keurmerken te aanvaarden die voldoen aan gelijkwaardige eisen. Omwille van het proportionaliteitsbeginsel heeft een onderneming die niet over een keurmerk beschikt en dit niet hem kan worden aangerekend de mogelijkheid om andere geschikte bewijsmiddelen te overleggen. Met deze bewijsmiddelen moet de onderneming kunnen aantonen dat zijn leveringen, werken of diensten dan wel niet het keurmerk hebben, echter wel aan de keurmerkeisen voldoen.
Zoals eerder omschreven onder de voorwaarden is het vragen naar een specifiek keurmerk niet toegestaan indien dit keurmerk eisen stelt die geen verband houden met de opdracht. Het is wel mogelijk om de eisen die wél in verband staan met de opdracht op te nemen in de technische specificaties (art. 43 lid 2).
Technische specificaties
Het is onder andere mogelijk om naar keurmerken te vragen in de technische specificaties. Decentrale overheden zijn verplicht om technische specificaties in de aanbestedingsstukken op te nemen. Hierin omschrijven decentrale overheden de eisen – mogelijk middels kenmerken – waaraan materialen, leveringen of diensten moeten voldoen (art. 42 en bijlage VII richtlijn 2014/24).
milieu- en sociale criteria
Decentrale overheden kunnen daarnaast bijzondere voorwaarden bepalen waaronder een opdracht kan worden uitgevoerd. Deze voorwaarden kunnen verband houden met sociale of milieuoverwegingen (art. 18 lid 2 en 67 richtlijn 2014/24). De milieu– en sociale criteria kunnen eveneens in de verschillende fases van het aanbestedingsproces worden meegenomen.
Meer informatie
Jurisprudentie Sociale criteria, Kenniscentrum Europa Decentraal
Technische specificaties, Kenniscentrum Europa Decentraal
Milieucriteria, Kenniscentrum Europa Decentraal
Arrest koffieautomaten Noord-Holland, Kenniscentrum Europa Decentraal
Notitie Implementatie Nieuwe Aanbestedingsrichtlijnen in Aanbestedingswet (juni 2016), Kenniscentrum Europa Decentraal
