Binnen onze gemeente zijn we op zoek naar manieren om nieuwe projecten te financieren. Is het ook mogelijk om dit te doen via de Europese Investeringsbank?
Antwoord in het kort
Ja, ook decentrale overheden kunnen onder voorwaarden gebruikmaken van leningen en andere diensten van de Europese Investeringsbank (EIB). De EIB verstrekt leningen voor investeringen die goed aansluiten bij de doelstellingen van de EU tegen relatief lage rentes. Naast provincies, gemeenten en waterschappen kunnen ook overheidsbedrijven, bijvoorbeeld nutsbedrijven, in aanmerking komen voor bepaalde financiering.
Wat is de Europese Investeringsbank?
De EIB is opgericht in 1958 en is de investeringsbank van de Europese Unie. De lidstaten van de EU zijn de aandeelhouders van de bank. Hun bijdragen aan de bank zijn gebaseerd op de omvang van hun economie. De EIB is een publieke non-profit bank en wordt ook wel de klimaatbank van de EU genoemd, gezien de nadruk op financiering van klimaatactie en duurzaamheid.
De EIB is daarnaast de grootste aandeelhouder van het Europese Investeringsfonds (EIF) dat het midden- en kleinbedrijf aan durfkapitaal en risicofinanciering helpt. De EIB en het EIF vormen samen de EIB Groep.
Diensten EIB voor decentrale overheden
Decentrale overheden kunnen gebruikmaken van leningen van de EIB. Leningen van de EIB beginnen vanaf 25 miljoen euro en moeten in lijn zijn met de prioriteiten van de EIB (zie hieronder meer informatie over deze prioriteiten). In eerste instantie lopen de leningen drie jaar, maar ze kunnen ook verlengd worden. Het is belangrijk hierbij op te merken dat een EIB-lening niet meer dan 50% van de totale kosten van het project kan dekken. Medefinanciering zal dus nodig zijn. De EIB biedt de volgende soorten leningen aan:
- Framework-leningen: De EIB kan investeren in een zogenaamd investeringsprogramma, dat bestaat uit verschillende kleinere programma’s. Over het algemeen betreft het dan een programma dat drie tot vijf jaar loopt en van meer dan 100 miljoen euro. De EIB-financiering mag niet meer dan 50% van het totaal bedragen. Als zo’n framework-lening wordt gecombineerd met andere EU-gelden dan mogen deze gelden bij elkaar opgeteld niet meer dan 70% van het totaal aan investeringskosten van het project zijn.
- Leningen voor structuurprogramma’s (SPLs: Structural Programme Loans): hier gaat het om volledige programma’s die bestaan uit duizenden kleinere projecten die apart te klein zijn voor financiering door de EIB. De leningen zijn ‘multisector’ dus richten zich op verschillende sectoren. Deze leningen zijn verbonden met EU-structuurfondsen, zoals het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het Europees Sociaal Fonds + (ESF+), het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) en het Europees Maritiem, Visserij en Aquacultuur Fonds (EMFAF).
Leningen boven € 25 miljoen verleent de EIB rechtstreeks. Voor kleinere leningen opent de bank een kredietlijn voor financiële instellingen, die op hun beurt de leningen verstrekken.
Ook geeft de EIB advies en technische bijstand om de beschikbare middelen optimaal te benutten.
Prioriteiten EIB : wat voor projecten komen in aanmerking?
De EIB steunt projecten of investeringsprogramma’s die een bijdrage leveren aan duurzame groei en werkgelegenheid in Europa. De activiteiten van de EIB richten zich op zes prioritaire gebieden. Met name de eerste vier kunnen relevant zijn voor decentrale overheden:
- Klimaat en milieu
- Innovatie en kennis
- Infrastructuur
- Midden- en kleinbedrijf
- Cohesie
- Ontwikkeling
Duurzaamheid
Het is de ambitie van de EIB om zich vooral te richten op projecten die gerelateerd zijn aan duurzaamheid. Hier moet voor toekomstige projecten rekening mee worden gehouden. De bank wil vooral projecten ondersteunen die klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en verduurzaming van het milieu (bijvoorbeeld biodiversiteit en duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen) bevorderen. De bank geeft zogenaamde groene obligaties uit. Dit zijn obligaties voor activiteiten die overeenstemmen met de Europese duurzaamheidsdoelen.
Sinds eind 2020 moeten alle financieringsactiviteiten van de EIB Groep in lijn zijn met de klimaatafspraken van Parijs, waarin het verminderen van broeikasgassen en het bereiken van klimaatbestendige ontwikkeling centraal staan. De bank financiert vanaf 2021 geen projecten meer die gebruikmaken van fossiele brandstoffen. In de Green Deal van de Europese Commissie werd aangekondigd dat de EIB vanaf 2025 50% van haar financiering wil inzetten voor klimaatacties en duurzaamheid. De bank zal zich daarbij ook meer richten op technologie voor schonere energie, efficiëntie en hernieuwbare energievormen.
Zijn er good practices van decentrale overheden die gebruik hebben gemaakt van EIB-financiering?
Ja, de EIB en de provincie Limburg investeren bijvoorbeeld de komende jaren elk € 75 miljoen in de zogeheten ‘Stimuleringsregeling Duurzaam Thuis’. Deze regeling maakt het voor particulieren in Limburg mogelijk om geld te lenen tegen gunstige voorwaarden om daarmee hun woningen met een breed palet aan duurzaamheidsmaatregelen energie-efficiënter te maken.
Ook geeft het EIB een lening van 30 miljoen euro voor stadsverwarmingsprojecten in Nederland. Deze lening is gericht op een aantal snelgroeiende steden zoals Ede en Almere.
Speciale aandacht voor financiering op het gebied van circulaire economie
Het Circular City Centre (C3) van de Europese Investeringsbank assisteert gemeenten in het vormgeven en realiseren van hun circulaire ambities. Daarbij biedt C3 informatie en advies en uiteindelijk ook begeleiding op weg naar een eventuele financiering. Het is momenteel nog in een pilotfase.
De Circular City Funding Guide, die tot stand is gekomen met hulp van experts van de EIB, helpt stedelijke actoren zowel bij het delen van kennis en best practices op het gebied van de circulaire economie, als bij manieren om dergelijke initiatieven te financieren. Zo biedt de gids informatie over financiering en fondsen die beschikbaar zijn voor circulaire projecten en biedt de gids eveneens richtlijnen voor het opzetten van financieringsprogramma’s.
Meer informatie:
‘Circular city funding guide’ gelanceerd om steden te helpen circulair te worden, Kenniscentrum Europa decentraal
