Afgelopen dinsdag 29 oktober organiseerden het Kenniscentrum Europa decentraal en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) in Den Haag een voorlichtingsbijeenkomst omtrent de Wet Markt en Overheid (Wet M&O). Bij de bijeenkomst werden medewerkers van (decentrale) overheidsorganisaties geïnformeerd over de toepassing en de handhaving van de Wet M&O in de praktijk, en konden zij met vragen terecht bij de adviseurs.
Wat is het doel van de Wet Markt en Overheid?
Om ondernemers te beschermen, en belangenverstrengeling en concurrentievervalsing tegen te gaan is de Wet Markt en Overheid in het leven geroepen. De Wet M&O is van toepassing op alle overheden die economische activiteiten verrichten, waaronder het Rijk, Provincies, Gemeenten, Waterschappen, Gemeenschappelijke regelingen en zelfstandige bestuursorganen. Om de toepassing van deze wet te verduidelijken heeft de ACM onlangs nieuw voorlichtingsmateriaal gepubliceerd. Tijdens hun presentatie gaf de ACM nadere uitleg hierover.
Publieke taak vs. economische activiteit
Ervaring leert dat de scheidingslijn tussen publieke taken en economische activiteiten van overheidsorganisaties niet altijd duidelijk is. Kort uitgelegd vallen publieke taken binnen het wettelijk opgelegde werk dat wordt verricht door een overheid in het publieke belang, en zijn economische activiteiten het aanbieden van producten en diensten op een markt. De Wet M&O is dus niet van toepassing op ‘typische overheidstaken’. Lees meer over het herkennen van een economische activiteit in deze factsheet.
Wanneer is vastgesteld dat er sprake is van een economische activiteit, kan er door middel van de door de ACM ontwikkelde beslisboom een afweging worden gemaakt of deze activiteit al dan niet door bedrijven kan worden uitgevoerd. Bij de keuze om een economische activiteit zelf uit te voeren als overheidsorganisatie dienen in beginsel de gedragsregels van de Wet M&O in acht te worden genomen. Er kan immers ook voor gekozen worden om een algemeen belang besluit te nemen. Hierbij is het belangrijk dat dit besluit goed wordt gemotiveerd en de belangen van ondernemers expliciet worden meegewogen.
Gedragsregels Wet M&O
Als overheden economische activiteiten verrichten, moeten zij zich binnen de Wet Markt en Overheid aan vier gedragsregels houden, waarop de ACM toeziet:
- Integrale kosten moeten worden doorberekend;
- Overheidsbedrijven mogen niet worden bevoordeeld;
- Gegevens die zijn verkregen vanuit de publieke taak mogen niet exclusief worden gebruikt;
- Er mag geen sprake zijn van functievermenging.
Onder meer door vragen vanuit het publiek werd tijdens de presentatie de doorberekening van integrale kosten bij economische activiteiten van de overheid verder toegelicht. Wanneer bijvoorbeeld gemeenschapsgeld wordt gebruikt om lagere tarieven te rekenen bij een economische activiteit, is dit oneerlijke concurrentie tegenover bedrijven in de regio. Daarom moeten alle kosten (inclusief operationele-, onderhouds-, en vermogenskosten) die samenhangen met de economische activiteit worden doorberekend, zodat er een kostendekkend tarief ontstaat. In bepaalde uitspraken is verder toegelicht welke kostenposten bij het berekenen van de integrale kosten meegerekend moeten worden.
Voor meer informatie over de Wet M&O en de gedragsregels voor overheden kunt u op de website van de ACM terecht.
De Wet Markt en Overheid in breder perspectief
De Wet M&O is een aanvulling op de Europese mededingingsregels. Waar de Wet M&O toeziet op het voorkomen van oneerlijke concurrentie tussen overheidsorganisaties en ondernemers, waken staatssteunregels ervoor dat ondernemingen geen ongeoorloofd economisch voordeel verkrijgen. In de presentatie van Europa decentraal werd de Wet M&O in de context van Europese mededingings- en staatssteunregels gezet en aangegeven welke rechtsregels van toepassing kunnen zijn in bepaalde situaties.
Samenloop mededingingsregels in de praktijk
Er zijn verschillende situaties waarin de Wet M&O niet van toepassing is. Zo ook in het geval dat een overheidsorganisatie vaststelt dat er met het uitvoeren van de economische activiteit staatssteun wordt verleend. Wordt de steun echter op basis van de de-minimisverordening verleend, kan de Wet M&O weer wel van toepassing zijn.
Vragen uit het publiek
In de Q&A sessie werden verschillende vragen gesteld. Een groot gedeelte hiervan ging over het maken van de afweging tussen het zelf uitvoeren van een economische activiteit, en het overlaten van deze activiteit aan de markt.
Ook werd gesproken over de onduidelijke scheidingslijn tussen de economische activiteit en een publieke taak, en het toepassen van een algemeen belang besluit.
Bron:
De Wet Markt en Overheid in de praktijk, presentatie Autoriteit Consument en Mark
De Wet Markt en Overheid in een breder perspectief, presentatie kenniscentrum Europa Decentraal
Meer informatie
Concurrentie door overheden, Autoriteit Consument en Markt
Gedragsregels Markt en Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Wet Markt & Overheid: recente rechtspreaak over het nemen van algemeen belang besluiten, Kenniscentrum Europa Decentraal
