De toegang tot buitenlandse aanbestedingen waarborgen voor Europese inschrijvers. Dat is het doel van de verordening over toegang tot de aanbestedingsmarkt van goederen en diensten uit derde landen. De verordening is nu definitief aangenomen door het Europees Parlement en de Raad. Met het internationaal aanbestedingsinstrument (IPI) kan de Commissie onderzoek doen naar mogelijke gevallen van discriminatie tegen Europese bedrijven in aanbestedingsmarkten buiten de EU. In het uiterste geval kan de Commissie besluiten om inschrijvingen afkomstig uit de betreffende markt in Europese aanbestedingen met een prijsinstrument een prijstoeslag op te leggen. Zo krijgen Europese bedrijven een voordeel in deze aanbestedingen.
Achtergrond IPI
Slechts een kwart van alle aanbestedingen wereldwijd per jaar staat open voor internationale inschrijvers. Europese bedrijven die hun goederen en diensten aan publieke instellingen in derde landen aanbieden, hebben vaak te maken met discriminatie. Momenteel loopt de EU miljarden euro’s aan export mis als gevolg van beperkingen in het buitenland. De handelsstrategie van de Commissie richt zich in het kader hiervan op een vermindering van corruptie en een verbetering van de gelijke markttoegang. De EU wil bovendien handelsbarrières afbreken, door meer aandacht te besteden aan aanbesteden maar ook door in te zetten op de digitale economie.
Ook wordt duidelijk uit de verordening dat de Overeenkomst inzake Overheidsopdrachten, die gesloten is in het kader van de Wereldhandelsorganisatie, alleen ondernemers van de Unie die partij zijn bij die overeenkomsten markttoegang tot de aanbestedings- of concessiemarkten van derde landen biedt. Artikel 25 van Richtlijn 2014/24 en artikel 43 van Richtlijn 2014/25 regelen de toepassing van de GPA in de EU. Deze bepalingen heeft Nederland geïmplementeerd in artikel 1.23 van de Aanbestedingswet 2012. De Overeenkomst inzake Overheidsopdrachten waarborgt toegang voor ondernemers tot aanbestedingen in deelnemende landen. Naast de EU is deze overeenkomst momenteel onder meer ondertekend door de VS, Canada, Japan, Noorwegen, Israël, Zwitserland en Zuid-Korea. Dit geldt echter nog niet voor bijvoorbeeld China, Brazilië of India. Zie voor meer informatie over de toegang tot Europese aanbestedingen van derde landen deze pagina.
Wat houdt het aanbestedingsinstrument in?
Het instrument uit de verordening stelt de Commissie in staat om bij bepaalde maatregelen of praktijken van derde landen een onderzoek in te stellen. Als hieruit blijkt dat er discriminatoire beperkingen naar Europese goederen, diensten of leveranciers toe zijn, zal de Commissie het land in kwestie verzoeken om zijn aanbestedingsmarkt open te stellen en de maatregel of praktijk te corrigeren. Als dit niet tot verbetering van de toegang leidt kan de Commissie, op grond van de verordening, door middel van een uitvoeringshandeling een IIO-maatregel vaststellen. Vervolgens kan de Commissie besluiten om de toegang van ondernemers, goederen of diensten uit een derde land tot aanbestedingsprocedures te beperken door bepaalde verplichtingen op te leggen. Eén van die verplichtingen is een scoreaanpassing opleggen aan de inschrijvingen.
Vanuit het oogpunt van proportionaliteit zijn er enkele uitzonderingen op de werking van het instrument. Deze dienen er ook toe dat de EU dit gereedschap niet zelf voor protectionistische doelen kan gebruiken. Zo zal de Commissie geen onderzoek starten naar bedrijven uit minst ontwikkelde landen of kwetsbare ontwikkelingslanden. Ook is het prijsinstrument alleen van toepassing op aanbestedingsprocedures met een geschatte waarde van ten minste vijftien miljoen euro exclusief btw voor werken en concessies en vijf miljoen euro exclusief btw voor goederen en diensten.
Decentrale relevantie
Voor decentrale overheden kan het aanbestedingsinstrument gevolgen hebben wanneer de Commissie oordeelt dat een derde land discriminatoire beperkingen oplegt aan Europese inschrijvers. Als de Commissie vervolgens besluit om de prijsmaatregel toe te passen kunnen de inschrijvingen een stuk hoger uitkomen. Daardoor wordt het waarschijnlijker dat deze inschrijvingen de aanbestedingsprocedure niet zullen winnen. Een aanbestedende dienst, zoals een decentrale overheid, zal de opdracht dan sneller moeten gunnen aan een Europese inschrijver of een inschrijver uit een derde land dat niet benadeeld is door deze maatregel.
Na de recente goedkeuring van het Parlement en de Raad is de definitieve tekst van de verordening bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie. Dit betekent dat de verordening zestig dagen na de bekendmaking ervan in alle lidstaten in werking zal treden.
Bron
Meer informatie
Aanbesteden, Kenniscentrum Europa Decentraal
Toegang derde landen tot Europese Aanbestedingen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Europese Commissie neemt actie om internationale aanbestedingsmarkten te openen, Europese Commissie (2016)
