De Brexit heeft uiteenlopende gevolgen voor bedrijven, burgers en overheden. Om lidstaten en de zwaarst getroffen sectoren in staat te stellen de onvoorziene en negatieve gevolgen van de Brexit op te vangen, heeft de Europese Commissie een Brexit Adjustment Reserve voorgesteld. Het voorlopige akkoord tussen de Raad en het Europees Parlement over dit fonds is een grote stap in de richting van de goedkeuring van de verordening die dit fonds instelt. Het voorlopige akkoord maakt het mogelijk om nog vóór het einde van 2021 de eerste uitbetalingen te doen.
Brexit Adjustment Reserve
Ondanks het sluiten van een handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het VK, zijn er belemmeringen voor grensoverschrijdende handel, mobiliteit en het vrij verkeer. In december 2020 deed de Europese Commissie een voorstel voor een Brexit Adjustment Reserve (BAR), een speciaal eenmalig noodfonds om zwaar getroffen sectoren, bedrijven en plaatselijke gemeenschappen als gevolg van de Brexit te ondersteunen. Het fonds is bedoeld voor alle lidstaten en wordt buiten het Meerjarig Financieel Kader (MFK) gefinancierd. De belangrijkste voorwaarde voor uitkering van het fonds aan overheidsinstanties en particuliere ondernemingen is dat de gemaakte kosten rechtstreekse gevolgen zijn van het vertrek van het VK uit de EU.
Budget en toewijzing
Het totale budget van het fonds is 5 miljard euro. Hiervan zal 1,6 miljard in 2021 worden uitgekeerd, 1,2 miljard in 2022 en 1,2 miljard in 2023. De resterende 1 miljard euro zal beschikbaar worden gesteld in 2025. In totaal zal 600 miljoen euro worden toegewezen aan visserij, 4,150 miljard euro aan handel, en 250 miljoen euro aan maritieme grensregio’s.
De toewijzing van het budget van de BAR aan de EU-lidstaten is gebaseerd op drie factoren:
- de waarde van de vis die in VK-wateren is gevangen;
- de omvang van de handel die de lidstaat heeft met het VK, en;
- de bevolkingsomvang in maritieme grensregio’s met het VK.
Nederland kan in totaal aanspraak maken op 810,1 miljoen euro uit het fonds. Hiermee is Nederland, na Ierland, de lidstaat die het meeste geld ontvangt.
Vervolgstappen
Het voorlopige akkoord is gesloten tussen het Portugese Voorzitterschap van de Raad en onderhandelaars van het Parlement. Hierna zullen de twee EU instellingen zelf het voorlopige akkoord eerst moeten bekrachtigen. Wanneer de Raad en het Parlement akkoord zijn zal de verordening voor een BAR in werking treden.
Nederlandse reactie
In haar brief aan de Tweede Kamer laat demissionair minister van Buitenlandse Zaken, Sigrid Kaag, weten dat het kabinet nog onderzoekt hoe de 810,1 miljoen euro waar Nederland aanspraak op kan maken, het meest effectief besteed kan worden. Hierbij is bijzondere aandacht voor de visserijsector. De uitwerking en nationale uitvoering van de BAR is op dit moment nog onbekend, maar zal ingezet worden voor regelingen voor het algemene bedrijfsleven, specifieke regelingen voor de visserijsector en vergoedingen van publieke kosten.
Brexit Impact Scan voor Overheden
Benieuwd wat het nieuwe EU-VK partnerschap voor uw organisatie betekent? De Brexit Impact Scan voor overheden is geactualiseerd. Met behulp van de impactscan inventariseert u of uw overheidsorganisatie al rekening houdt met de nieuwe afspraken tussen het VK en de EU en de eventuele gevolgen. Kijk voor meer informatie ook op het Brexit-loket.
Bron:
Preliminary deal on €5 billion fund to mitigate the effects of Brexit, Raad van de Europese Unie
Meer informatie:
Brexit Impact Scan, Kenniscentrum Europa Decentraal
Brexit-loket, Kenniscentrum Europa Decentraal
