Decentrale overheden moeten in sommige gevallen audits uitvoeren om te controleren of de doelstellingen van de richtlijn 2012/27/EU betreffende energie-efficiëntie worden behaald. Een niveau 3-certificering van de CO2-prestatieladder kan gelden als een alternatieve invulling van die verplichting. Daarnaast is de CO2-prestatieladder een goede manier om duurzaamheidscriteria in een aanbestedingsbestek kenbaar te maken.
De energie-efficiëntierichtlijn
In 2012 is richtlijn 2012/27/EU betreffende energie-efficiëntie aangenomen door de EU. In deze richtlijn worden doelen met betrekking tot verduurzaming door een efficiënter energieverbruik bepaald voor 2020. Het kerndoel is een verbeterde energie-efficiëntie van 20 % in 2020, en valt daarmee binnen de bredere Europa 2020-strategie.
Modernisering richtlijn
Om deze richtlijn te moderniseren is in december 2018 richtlijn 2018/2002 aangenomen, die de doelstelling aanscherpt naar 32.5 % energie-efficiëntie in 2030. Lidstaten hebben in beginsel tot 25 juni 2020 om de nieuwe richtlijn te implementeren. In dat kader deed de Commissie woensdag 25 september een aantal aanbevelingen. Een voorbeeld daarvan is een aanbeveling voor het implementeren van de regels met betrekking tot een beter systeem voor het meten en verrekenen van energieverbruik. Het wetsvoorstel ter implementatie van de richtlijn die de doelen omtrent energie-efficiëntie moderniseert is op 30 september bij de Tweede Kamer ingediend door minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes.
Energie-audits
De richtlijn behelst onder andere een verplichting voor grote ondernemingen om periodieke energie-audits uit te laten voeren door een onafhankelijke instantie. Deze verplichting geldt dus niet voor het mkb. Decentrale overheden voeren naast hun publiekrechtelijke taken ook economische activiteiten uit en kunnen onder de definitie ‘grote onderneming’ vallen indien zij voldoen aan de volgende drie criteria.
- Ze beoefenen een economische activiteit;
- Ze hebben daarbij een omzet van € 50 miljoen of meer per jaar;
- Ze hebben 250 of meer medewerkers.
De economische activiteit moet worden verricht in een marktomgeving. Dit betekent dat activiteiten die worden uitgevoerd in het kader van openbaar gezag niet onder de richtlijn vallen. Belangrijk is dat (decentrale) overheden rekening houden met de toepasselijkheid van de Wet Markt & Overheid (Wet M&O) wanneer zij de markt betreden.
De CO2-prestatieladder
Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) heeft de CO2-prestatieladder ontwikkeld om bedrijven en overheden te helpen bij het reduceren van CO2-uitstoot en kosten. Dit duurzaamheidssysteem kent vijf niveaus. Voor een onderneming betekent een niveau 3-certificering dat de interne organisatie ‘op orde’ is met betrekking tot de doelstellingen voor het verminderen van CO2-uitstoot. Om een niveau 5-certificering te verkrijgen moet een onderneming in de sector en keten verbeteringen in de CO2-uitstoot teweegbrengen. Daarmee gaat het dus verder dan alleen een vermindering van de uitstoot van de interne bedrijfsvoering. SKAO werkt samen met 13 certificerende en 8 verifiërende instanties om te controleren of een bedrijf of overheid zich aan de voorwaarden voor de certificering houdt.
De ladder binnen het kader van de richtlijn
De richtlijn verplicht ondernemingen om eens per vier jaar een energieaudit uit te laten voeren om kosteneffectieve investeringen in energiebesparing te vinden en die vervolgens te implementeren. De audits die worden uitgevoerd om een certificering van niveau 3 te verkrijgen lijken sterk op de energieaudit van de energie-efficiëntierichtlijn. Daarom heeft het Nederlandse bevoegde gezag besloten om een certificaat van niveau 3 of hoger te accepteren als bewijs van een uitgevoerde audit in het kader van de richtlijn. De Rijksdienst voor Ondernemen (RvO) erkent dat het verplichten van zowel een prestatieladdercertificering als een verplichte periodieke audit voor onnodig dubbele kosten zou zorgen. Deze conclusie werd getrokken, omdat voor het behouden van een prestatieladdercertificering ondernemingen periodiek worden gecontroleerd door een van de verifiërende instanties van SKAO. Met een certificering van niveau 3 op de CO2-prestatieladder kunnen ondernemingen, waaronder decentrale overheden, dus voldoen aan de richtlijn-gerelateerde verplichtingen.
De ladder als duurzaamheidscriterium in aanbestedingen
De CO2-prestatieladder kan door overheden ook worden ingezet als duurzaamheidscriterium bij aanbestedingen. In de gunningscriteria kan een prestatieladdercertificering van een minimaal niveau worden vereist. Dit maakt het voor aanbestedende diensten makkelijker om volgens duidelijke en vooraf bekende pijlers duurzamer aan te besteden. Van de ongeveer 1150 publicaties op TenderNed in 2018 bevatten 161 de CO2-prestatieladder als duurzaam gunningscriterium.
Bron:
Richtlijn 2012/27/EU betreffende energie-efficiëntie, Europese Raad
Handboek CO2-prestatieladder 3.0, Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen
Zie ook:
Energie efficiëntie, Kenniscentrum Europa Decentraal
Energiebesparing, Kenniscentrum Europa Decentraal
Duurzaam aanbesteden, Kenniscentrum Europa Decentraal
Gunningscriteria, Kenniscentrum Europa Decentraal
