Afgelopen woensdag deed het Europees Hof van Justitie uitspraak in de zaak betreffende de Duitse tolheffingen. Tegen de verwachtingen in concludeert het Europese Hof dat Duitsland met deze tolheffingen haar verplichtingen op basis van het EU-recht schendt. De Duitse tolregels zijn namelijk discriminerend voor voertuigen die niet in Duitsland geregistreerd zijn. Eerder was de Europese Commissie al akkoord gegaan met deze tolplannen en ook de Advocaat-Generaal was van mening dat deze niet discriminerend zouden zijn.
Voorgeschiedenis
Kenniscentrum Europa decentraal schreef meerdere nieuwsberichten over het verloop van het aanvechten van deze Duitse tolheffingsplannen. Het Europees Parlement sprak zich eerder uit over de Duitse tolheffing en stelde dat deze regels tot schending van het EU-recht zouden leiden. Vervolgens hadden meerdere lidstaten het voornemen om juridische stappen te ondernemen tegen de Duitse tolmaatregelen. Oostenrijk spande in 2017 uiteindelijk een zaak aan bij het Europees Hof van Justitie waar Nederland vervolgens ook bij aan is gesloten.
Duitse tolheffing
De Duitse tolplannen houden in dat in Duitsland geregistreerde voertuigen de uitgaven voor het tolvignet volledig, of zelfs meer dan dat, terugkrijgen via een verlaging van de wegenbelasting. Hiermee betalen feitelijk alleen bestuurders van personenvoertuigen met een buitenlands kenteken tol in Duitsland. Voor buitenlanders komen er verschillende tarieven, afhankelijk van hoe lang ze in Duitsland willen rijden.
Niet nakomen van verplichtingen EU-recht
In de zaak die Oostenrijk tegen Duitsland aanspande, stelde Oostenrijk dat Duitsland haar verplichtingen op grond van de artikelen 18, 34, 56 en 92 VWEU niet zou zijn nagekomen. Deze artikelen hebben betrekking op het volgende:
- Artikel 18 VWEU verbiedt discriminatie op grond van nationaliteit.
- Artikel 34 VWEU ziet op kwantitatieve invoerbeperkingen in het vrije goederenverkeer.
- Artikel 56 VWEU heeft betrekking op beperkingen op het vrij verkeer van diensten.
- Artikel 92 VWEU verbiedt elke discriminatie op het gebied van vervoer.
Oordeel van het Hof
Het Hof komt tot het oordeel dat Duitsland inderdaad haar verplichtingen ingevolge artikelen 18, 34, 56 en 92 VWEU niet is nagekomen. Zo kwam het Hof tot de conclusie dat door de Duitse tolheffingsregels de buitenlandse bestuurders ongunstiger worden behandeld dan de Duitse bestuurders. Het compensatiemechanisme is volgens het Hof discriminerend ten aanzien van buitenlandse bestuurders.
Volgens het Hof hebben de Duitse tolheffingsregels tevens een invloed op het vrij verkeer van goederen en diensten. Zo stelt het Hof dat deze regels de toegang van producten uit andere lidstaten tot de Duitse markt kunnen belemmeren. De tolregels zouden kunnen leiden tot hogere vervoerskosten en daarmee een stijging van de prijs van producten, wat het concurrentievermogen kan beïnvloeden. Ook voor het vrije verkeer van diensten komt het Hof tot de conclusie dat de Duitse tolregels de toegang tot de Duitse markt voor dienstverleners uit andere lidstaten kunnen belemmeren.
Ten aanzien van de toepassing van de Duitse tolheffing oordeelt het Hof dat dit niet discriminerend is. Deze toepassing bestaat uit steekproefsgewijze controles, het verbod om verder te reizen met een bepaald voertuig, het achteraf innen van de infrastructuurheffing, de mogelijke oplegging van een geldboete en de betaling van een waarborgsom. Volgens het Hof blijkt niet dat deze toepassingsbepalingen bijzonder nadelig zijn voor buitenlandse bestuurders.
Gevolgen uitspraak
Deze uitspraak van het Europees Hof van Justitie is positief voor de grensregio’s. Uit eerder onderzoek bleek namelijk dat de Nederlandse automobilisten op jaarbasis tussen de 60 miljoen euro en 100 miljoen euro kwijt zijn aan Duitse tol. Veertig procent van deze kosten komen voor rekening van de inwoners en bedrijven in de Nederlandse grensgemeenten. De Duitse verkeersminister Andreas Scheuer heeft inmiddels laten weten dat de voorgenomen Duitse tolheffingsplannen van tafel zijn. Dit neemt niet weg dat een Duitse tolheffing (die niet discriminerend zal uitwerken) alsnog mogelijk wordt ingesteld. Tevens berichtte de Duitse verkeersminister dat er een Taskforce is ingesteld dat onderzoek zal doen naar de gevolgen van de Europese uitspraak.
Bron:
HvJ EU 18 juni 2019, ECLI:EU:C:2019:504
Meer informatie:
Grensoverschrijdende samenwerking, Kenniscentrum Europa Decentraal
Wat is GROS?, Kenniscentrum Europa Decentraal
Commissie wederom akkoord met Duitse tolheffing, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
Europees Parlement: Duitse tolheffing schendt alsnog Europese non-discriminatieregels, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
Opnieuw stampei over Duitse tolwegen, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
Overeenkomst gesloten omtrent Duitse snelwegentol, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
Grenseffectentoets Duitse tol, rapport Rijksoverheid (link verwijderd)
