De Europese Commissie heeft het Nederlandse plan voor het Just Transition Fund goedgekeurd. Hierdoor wordt 623 miljoen euro beschikbaar gesteld voor Groningen en Emmen, IJmond, Groot-Rijnmond, Zeeuws-Vlaanderen, West-Noord-Brabant en Zuid-Limburg. Het fonds zal deze regio’s in Nederland ondersteunen bij de transitie naar klimaatneutraliteit.
623 miljoen voor Nederland
Nederland kan op 623 miljoen euro rekenen uit het Just Transition Fund (JTF) om ervoor te zorgen dat de groene transitie naar een klimaatneutraal Europa rechtvaardig en evenwichtig verloopt. Het geld is bestemd voor zes regio’s: Groningen en Emmen, IJmond, Groot-Rijnmond, Zeeuws-Vlaanderen, West-Noord-Brabant en Zuid-Limburg. 274 miljoen euro is afkomstig uit het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de reguliere begroting van de EU. De overige 352 miljoen euro komt uit de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit (HVF), het fonds voor de heropbouw van de EU na de coronacrisis. Het JTF loopt tot en met 2027.
Met meer dan de helft van de beschikbare middelen, is het leeuwendeel van de 623 miljoen euro bestemd voor de regio Groningen-Emmen. De komende jaren zal deze regio namelijk de overgang moeten maken naar een economie die niet langer gebaseerd is op fossiele brand- en grondstoffen. De verwachting is dat dit zal leiden tot verdwijnende bedrijvigheid en werkgelegenheid in de regio. Met het geld kan het Noorden investeren in bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen die zich bijvoorbeeld inzetten voor de productie van duurzame energie. In een persbericht van de provincie Groningen, verklaart gedeputeerde IJzebrand Rijzebol: ‘Het helpt ons om het verlies aan bedrijvigheid en werkgelegenheid in de aardgassector en de daaraan gelieerde industrie op te vangen en het biedt mooie kansen aan ons bedrijfsleven om verder te vergroenen en te verduurzamen.’
De regio’s IJmond en Rijnmond kunnen allebei op 58,5 miljoen euro rekenen uit het JTF. De Noord-Hollandse gedeputeerde Ilse Zaal, vertelt op de website van de provincie Noord-Holland: ‘Er zijn al 30 transitieplannen bedacht. Dat laat zien dat het regionale bedrijfsleven in de startblokken staat om gezamenlijk projecten op te pakken.’ Zo wordt er met het bedrijfsleven gewerkt aan innovaties om nieuwe energie uit de golfslag op zee te halen. Ook loopt er een onderzoek om te kijken of slib zó kan worden behandeld, dat je er voedingsstoffen uit kunt halen. Jeannette Baljeu, gedeputeerde in de provincie Zuid-Holland, beaamt: ‘De gelden vanuit Europa zijn een belangrijke impuls voor de energietransitie in de regio Rijnmond. Met het JTF zetten we in op zowel de economische transitie, als de daaraan gekoppelde arbeidsmarkttransitie.’
De regio’s Zeeuws-Vlaanderen/Vlissingen-Oost, West-Noord-Brabant en Zuid-Limburg kunnen elk op bijna 60 miljoen euro rekenen uit het JTF. De drie regio’s kennen veel zware industrie en lopen daarmee een groot risico op banenverlies door de energie- en grondstoffentransitie. Zo zal Zuid-Limburg het geld investeren in de Chemelot Campus, een industriecomplex voor de chemische industrie met ruim 8600 mensen in dienst, waar hard wordt gewerkt aan innovatieve oplossingen. Het JTF-geld biedt nieuwe kansen voor dergelijke innovators om zich nog verder te ontwikkelen.
Op de website van Stimulus, de management autoriteit voor subsidieprogramma’s in Zuid-Nederland, verklaart de Zeeuwse gedeputeerde Jo-Annes de Bat: ‘Met deze plannen en de steun hiervoor kunnen we innoveren, werken aan het behoud van de bestaande werkgelegenheid en nieuwe banen creëren. Dat is voor onze regio, en de leefbaarheid ervan, erg belangrijk.’
Aanvragen van een bijdrage
Het JTF wordt uitgevoerd volgens regels van gedeeld beheer, wat in dit geval betekent dat de regionale managementautoriteiten van de verschillende regio’s verantwoordelijk zijn voor de toebedeling van de gelden. Vanaf januari 2023 zal het JTF open gaan voor aanvragen. De precieze datum verschilt per regio.
Subsidies zijn beschikbaar voor het mkb, grotere bedrijven en samenwerkingsverbanden van ondernemingen, zoals met kennis- en onderwijsinstellingen of overheden. De subsidieregelingen verschillen per regio. Overweegt u om een bijdrage uit het JTF aan te vragen, neem dan contact op met de managementautoriteit van uw regio: Rijnmond, Kansen voor West; IJmond, Kansen voor West; Groningen en Emmen, SNN; en Zeeuws-Vlaanderen, Zuid-Limburg en West-Noord-Brabant, Stimulus.
Een rechtvaardige transitie
Het JTF, het Fonds voor een rechtvaardige transitie, heeft als hoofddoel om regio’s en mensen in staat te stellen om te gaan met de sociale, economische en milieueffecten van de transitie naar een klimaatneutraal Europa. Om het doel te bereiken ondersteunt het JTF investeringen op gebieden als investeringen in het MKB, omscholing van werknemers en werkzoekenden en het garanderen van betaalbare groene energie.
Voor de klimaattransitie zijn grote investeringen nodig in duurzame producten, onderzoek en scholing. Sommige regio’s worden sterk getroffen door deze transitie. Denk hierbij aan regio’s waar fossiele brandstoffen worden gewonnen of verwerkt. Voor die regio’s is het JTF het leven geroepen. Het JTF helpt regio’s met de klimaattransitie, specifiek om te voorkomen dat de regionale verschillen toenemen als gevolg van de aanpassing naar klimaatverandering. Het fonds komt voort uit de Europese Green Deal, het plan om van Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken.
Bron
Cohesiebeleid van de EU: 623 miljoen euro voor een rechtvaardige transitie naar klimaatneutraliteit in Nederland – Europese Commissie
Meer informatie
EU-fondsenwijzer, Kenniscentrum Europa Decentraal
Brusselse steun voor klimaatneutraliteit in Nederland – Stimulus
€ 58,5 miljoen subsidie goed voor werkgelegenheid en vergroenen IJmond – Provincie Noord-Holland
