Onze gemeente krijgt regelmatig te maken met vragen van bezorgde burgers over corruptie op zowel nationaal als op Europees niveau. Wij overwegen daarom burgers onder meer op de hoogte te brengen van de wijze waarop bestrijding van corruptie op, met name, Europees niveau plaatsvindt. In dit kader vraagt de gemeente zich af wat de EU exact doet aan de bestrijding van corruptie? Bestaat hiervoor bijvoorbeeld specifieke Europese wet- en regelgeving?
Antwoord in het kort
Corruptie is een groot probleem voor alle EU lidstaten. Het kost de Europese economie ongeveer 120 miljard euro per jaar. Bovendien ondermijnt corruptie het vertrouwen van burgers in de democratische instellingen en de rechtsstaat, schaadt het de Europese economie, ontneemt het staten belastinginkomsten en helpt het de georganiseerde misdaad in hun criminele activiteiten.
Daarom zijn er op Europees niveau zijn verschillende initiatieven gelanceerd om corruptie te bestrijden. Zo heeft de Raad van de Europese Unie een kaderbesluit inzake de bestrijding van corruptie in de private sector aangenomen. Daarnaast heeft de Europese Commissie een EU- anticorruptie pakket en een corruptiebestrijdingsverslag opgesteld. In dit verslag wordt onder andere benadrukt dat er meer aandacht moet komen voor de bestrijding van corruptie op lokaal en decentraal niveau. De verschillende initiatieven zullen hieronder verder worden toegelicht.
Kaderbesluit inzake de bestrijding van corruptie in de private sector
Met het kaderbesluit van 22 juli 2003 wil de Raad van de Europese Unie ervoor zorgen dat zowel actieve als passieve corruptie in de private sector in alle lidstaten strafbaar wordt gesteld. Daarnaast zorgt het kaderbesluit ervoor dat behalve natuurlijke personen, ook rechtspersonen voor dit soort delicten aansprakelijk kunnen worden gesteld. Ook vereist het kaderbesluit dat de straffen die kunnen worden opgelegd voor corruptie doeltreffend, evenredig en afschrikwekkend zijn.
Anticorruptie pakket
Daarnaast heeft de Europese Commissie een aantal maatregelen genomen om de problemen die worden veroorzaakt door corruptie op economisch, sociaal en politiek niveau krachtiger aan te kunnen pakken. Deze maatregelen zijn samengevoegd in het zogeheten anticorruptie pakket van 6 juni 2011.
De mededeling over de bestrijding van corruptie in de EU
In het corruptie pakket is onder andere een mededeling opgenomen over de bestrijding van corruptie in de EU. In deze mededeling herhaalt de Europese Commissie de doelstellingen van het EU-corruptiebestrijdingsverslag, dat hieronder zal worden besproken, en legt zij uit hoe dit verslag in de praktijk tot uitvoering moet komen. Ook zet de Europese Commissie uiteen hoe de EU meer nadruk zou moeten gaan leggen op de bestrijding van corruptie in zowel intern als extern beleid.
EU-corruptiebestrijdingsverslag
Omdat de implementatie van Europese wetgeving op het gebied van corruptiebestrijding nog altijd onvoldoende plaatsvindt en deze onvoldoende wordt gehandhaafd, heeft de Europese Commissie besloten een EU-corruptiebestrijdingsverslag op te stellen. Dit verslag geeft een toelichting bij de verschillende situaties in lidstaten: welke maatregelen ter bestrijding van corruptie zijn al genomen, welke daarvan functioneren goed, wat kan er nog verbeterd worden en hoe?
Het eerste EU-corruptiebestrijdingsverslag is op 3 februari 2014 gepubliceerd. De Europese Commissie zal elke twee jaar een dergelijk verslag publiceren. In het verslag van februari 2014 roemt de Europese Commissie de Nederlandse geïntegreerde aanpak van corruptie op lokaal en nationaal niveau. Zie voor meer informatie over de stand van zaken in Nederland dit nieuwsbericht van Europa decentraal.
Corruptiebestrijdingsverslag en decentrale overheden
Ook voor decentrale overheden is het EU-corruptiebestrijdingsverslag van belang. De Commissie stelt in het algemeen dat meer aandacht moeten worden besteed aan de bestrijding van corruptie op lokaal en decentraal niveau. In het EU-corruptiebestrijdingsverslag worden verschillende oplossingen aangedragen om corruptie aan te pakken. Zo moeten er onder meer betere gedragscodes worden gehanteerd en dienen er betere controle mechanismes voor publieke autoriteiten te worden opgesteld.
Corruptie bij aanbestedingen
Verder bevat het EU-corruptiebestrijdingsverslag een hoofdstuk over corruptie bij aanbestedingen. Uit het verslag blijkt dat een derde van de bedrijven in de EU meent dat er sprake is van corruptie bij aanbestedingen. Het rapport roept lidstaten daarom op strengere en afschrikwekkende sancties op te nemen en transparantie te waarborgen bij aanbestedingsprocedures.
Zie de website van Europa decentraal voor informatie over transparantie en integriteit bij aanbesteden.
Meer informatie
Nieuwsbericht Europese Commissie
Corruptie, website Europese Commissie
Nieuwsbericht, Kenniscentrum Europa Decentraal
Anti-corruptie rapport, Europese Commissie
Kaderbesluit, inzake de bestrijding van corruptie in de privé-sector, Raad van de Europese Unie
Anti-corruptie pakket, Europese Commissie
