Energie, sociale zekerheid, digitalisering en economische ontwikkeling waren op 13 september 2023 de hoofdpunten van Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie. Ze kwamen aan bod tijdens de jaarlijkse toespraak, de “Staat van de Unie”, gehouden in het Europees Parlement in Straatsburg. Ook ging Von der Leyen in op de ontwikkelingen van het afgelopen jaar en de plannen voor de toekomst van de Europese Unie (EU).
Resultaten 2022-2023
Het afgelopen jaar heeft Europa de energiecrisis doorstaan, een grote hoeveelheid vluchtelingen opgenomen en tegelijkertijd de economie gestimuleerd. Von der Leyen liet doorschemeren vooral op dat eerste trots te zijn. Een jaar geleden werd gevreesd voor een mogelijk energietekort vanwege het gas dat de EU uit Rusland importeerde. Grootschalige investeringen in hernieuwbare energie hebben ertoe geleid dat de EU toch stappen in de richting van de ambitieuze klimaatdoelstellingen heeft kunnen zetten. De statistieken over gasprijzen spreken voor zich: een jaar geleden koste 1 MWh nog €300, de prijs is inmiddels tot 35€ gedaald.
Toekomstperspectief 2023-2024
Wat staat ons te wachten? Von der Leyen bracht de volgende thema’s onder de aandacht.
Green Deal
Een groot deel van de toespraak ging over de Green Deal. Inmiddels strekt de klimaatagenda ook uit tot de ontwikkeling van de Europese industrie en ligt de focus op innovatie en investeren in hernieuwbare energie. Bovendien zijn er verbeteringen in de windindustrie op komst door het nieuwe “European Wind Power package” dat de Commissie zal lanceren. Windenergie is namelijk in veel lidstaten een essentiële bron voor elektriciteit. Von der Leyen zet als doel om in het kader van windenergie het veilingsysteem te optimaliseren en wil vooral aandacht besteden aan de verbetering van vaardigheden, toegang tot subsidies en een betrouwbare toeleveringsketen van windenergie. Deze maatregelen zouden administratieve drempels moeten verlagen en windenergie toegankelijker maken, ook voor decentrale overheden. De bedoeling is dat ook Europese ondernemers en industrieën voordeel hebben van de Green Deal. Decentrale overheden in het algemeen en gemeenten in specifiek zin staan aan de lat voor de implementatie van deze plannen, bijvoorbeeld via de Regionale Energiestrategie.
Digitalisering
Lidstaten hebben de afgelopen jaren hun zorgsystemen, rechtssystemen en mobiliteitsnetwerk verbeterd door middel van digitalisering. Von der Leyen benadrukt de noodzaak om digitalisering en vooral het gebruik van kunstmatige intelligentie, kortweg ‘AI’, op een veilige en verantwoorde manier in onze maatschappij te integreren. De AI Verordening, bijvoorbeeld, is een internationaal voorbeeld die een balans tussen bescherming en innovatie aan moet brengen. Von der Leyen moedigt de implementatie van de AI Verordening binnen de EU in de nabije toekomst aan.
Europese economie
Het concurrentievermogen van de EU moet omhoog. In haar toespraak benoemde Von der Leyen drie uitdagingen: de arbeidsmarkt, inflatie en Europese midden- en kleinbedrijven (mkb). Het benoemen van een EU mkb gezante, die over uitdagingen van mkb’s aan de Europese Commissie moet rapporteren, kan uitkomst bieden. Daarnaast is het doel om 25% van administratieve verplichtingen af te schaffen, zodat naast grote bedrijven ook het mkb gemakkelijker aan de industrie deel kan nemen om het Europees concurrentievermogen te verbeteren. Kenniscentrum Europa Decentraal staat decentrale overheden bij in deze complexe opgave. Op deze pagina houden wij het dossier bij.
Migratie en veiligheid
Ten aanzien van migratie en veiligheid werd geaccentueerd hoe belangrijk de samenwerking van regionale en landelijke organisaties in het kader van migratierecht in de EU is. Het gaat niet alleen over vluchtelingen uit Oekraïne, maar ook over vluchtelingen en migranten uit andere landen. Het doel is één gezamenlijke aanpak in de EU om migratie te hanteren met behulp van een nieuwe “Pact on Migration and Asylum”, dat in toekomst in werking zal treden. Informatie over de decentrale context van deze thema’s kunt u hier vinden: dossier migratie.
