Het is het voor een mkb (midden en klein bedrijf met minder dan 250 werknemers) vaak lastig om toegang te krijgen tot opdrachten van (decentrale) overheden, zowel op nationaal als op Europees niveau. Dit komt doordat de omvang van deze opdrachten vaak te groot is. Daarom worden in de EU en in Nederland verschillende maatregelen genomen om de toegang tot opdrachten voor het mkb te verbeteren.
Wat zijn de Europese regels voor het mkb?
Eén van de hoofddoelstellingen van de EU-wetgeving inzake overheidsopdrachten is om ondernemingen de kans te geven daadwerkelijk te concurreren om overheidsopdrachten in andere lidstaten binnen te halen. Richtlijn 2014/24 bevat dan ook verschillende artikelen die de toegang, van met name mkb en starters tot de Europese aanbestedingsmarkt, verbeteren ten opzichte van het oude aanbestedingsregime. Zo is er bijvoorbeeld op grond van artikel 59 een Uniform Europees Aanbestedingsdocument ingevoerd om de administratieve belasting op het mkb te verminderen.
Om te bereiken dat aanbestedingen beter aansluiten bij de behoeften van het mkb heeft de Europese Commissie onder andere de ‘Europese code voor beste praktijken bij het faciliteren van toegang tot overheidsaanbestedingen voor het mkb’ uitgebracht. In dit document is aangegeven op welke wijze de aanbestedingsrichtlijnen kunnen worden toegepast zodat het mkb makkelijker aan aanbestedingen kan deelnemen. De richtlijn spoort aanbestedende diensten aan om de opdracht op te delen in percelen. Die verdeling kan zo worden gemaakt dat de omvang van de afzonderlijke opdrachten beter afgestemd wordt op de capaciteit van het mkb, dan wel inhoudelijk beter worden toegesneden op de specialisaties van het mkb.
Mkb op nationaal niveau
Ook op nationaal niveau is er toenemende aandacht voor het aandeel van het mkb bij overheidsopdrachten. De Aanbestedingswet 2012 heeft overheidsopdrachten eenvoudiger en transparanter gemaakt. Daarnaast biedt de Aanbestedingswet 2012 meer kansen voor het mkb, efficiëntere procedures en meer ruimte voor innovatie.
In artikel 1.5 van de Aanbestedingswet 2012 is bovendien aandacht besteed aan het . Een samenwerking tussen aanbesteders kent namelijk niet enkel voordelen. De omvang van een samengestelde opdracht kan zodanig groot worden, dat deze buiten het bereik komt van veel mkb-ers. Het clusterverbod houdt aldus in dat aanbestedende diensten verschillende opdrachten niet onnodig mogen samenvoegen. Dit betekent dat er meer kansen zijn voor een mkb om toegang te krijgen tot een opdracht.
Beperking eisen voor deelname
Aanbesteden diensten kunnen niet van ondernemers verlangen dat zij een minimale omzet hebben die niet in verhouding staat tot het voorwerp van de opdracht. Als vuistregel geldt dat de omzeteis maximaal twee keer de geraamde waarde van de opdracht mag zijn (artikel 58 lid 3 Richtlijn 2014/24). Op goede gronden moet het echter mogelijk zijn strengere eisen op te stellen. In Nederland geldt sinds inwerkingtreding van de Aanbestedingswet 2012 een omzeteis van maximaal drie keer de geraamde waarde van de opdracht (artikel 2.90 Aanbestedingswet 2012).
Meer informatie hierover leest u in het Factsheet 2 ‘Simplifying the rules for bidders’ van de Commissie.
Evaluatie rechtsbescherming aanbesteden
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft begin 2018 opdracht gegeven om de rechtsbescherming in het kader van aanbestedingen te evalueren. Dit onderzoek valt ook samen met het project ‘Beter Aanbesteden’ wat als doel heeft om de kwaliteit van aanbestedingen in de praktijk te verbeteren door aanbestedende diensten en ondernemers de dialoog met elkaar te laten aangaan. Het verbeteren van de positie van het mkb zit ook tussen de nevendoelstellingen van het aanbestedingsrecht in Nederland. De ontwikkelingen op dit gebied kunt u in dit Kamerdossier volgen.
Stimuleren van mkb via Europese subsidies
De Commissie heeft in haar Europa 2020 strategie een sterke focus gelegd op het stimuleren van het mkb. Dit komt ook terug in de doelstellingen van de Europese structuurfondsen. Een van deze doelstellingen is bijvoorbeeld ‘de vergroting van de concurrentiekracht van kleine en middelgrote ondernemingen’. Onder regionaal beleid en structuurfondsen vindt u meer informatie over de Europese subsidies.
