“In Brussel moeten we niet alleen halen, maar ook brengen”
Wat is de rol van de provincie Zuid-Holland in Europa, hoe wordt er samengewerkt met andere stakeholders en hoe bereidt de provincie zich voor op de Brexit? Over deze en andere vragen ging Europa decentraal in gesprek met Jeannette Baljeu. Baljeu is namens de VVD gedeputeerde bij de provincie Zuid-Holland. Naast de dossiers Financiën, Bestuur en Energie, zit ook het dossier Europa en internationaal beleid in haar portefeuille.
Wat doet de provincie Zuid-Holland in Europa?
Volgens Baljeu is Europese samenwerking een wisselwerking. “Wij dragen als regio bij aan het realiseren van Europese ambities, zoals een innovatieve en mondiaal concurrerende industrie, duurzaam transport langs de Europese corridors en een verlaging van de CO2uitstoot. Europa biedt het beleid en de instrumenten om dit mogelijk te maken”, vertelt ze.
“Als regio kunnen we er aan bijdragen dat Europese wet- en regelgeving uitvoerbaar is. Wij weten hoe dit in de praktijk uitpakt en wat de impact is. Daar betrekken we onze bedrijven en kennisinstellingen bij. De Europese Commissie, maar ook parlementariërs en de Nederlandse permanente vertegenwoordiging maken graag gebruik van die kennis. Ook komen we op voor het belang van de BV Nederland, bijvoorbeeld als het gaat om grote vraagstukken als de energietransitie, waar Europese regelgeving van groot belang is. De manier waarop wij naar zo’n beleidsopgave kijken is vaak anders dan hoe andere landen hier naar kijken”, licht ze toe.
Vervolgens gaat Baljeu in op het gebruik van de Europese Fondsen. “In de lopende Europese begrotingsperiode (vanaf 2014) landde al € 1,4 miljard in Zuid-Holland. Subsidies die niet alleen binnengehaald zijn door de provincie zelf, maar ook door universiteiten en andere organisaties. Fondsen die bijdragen aan modernisering van de landbouw, versterking van de regionale economie en duurzaamheid.”
Hoe pakken jullie dat dan aan in Brussel?
Doordat de provincie Zuid-Holland dicht bij Brussel ligt en altijd veel actieve bestuurders heeft gehad, is er een goede verbinding met Brussel. “Ik ben zelf op het Europese industriebeleid en de impact hiervan op de provincie actief”, vertelt Baljeu. “Ik ben lid van het Comité van de Regio’s en dit onderwerp leeft daar erg. Vanuit het advies dat ik namens het Comité schrijf wordt de verbinding gelegd met de Europese Commissie of het Europees Parlement. Hierdoor kan ik de belangen van onze economische clusters verbinden aan Brussel. Dat is één van de manieren waarop je echt impact kan hebben.”
Hoe creëren jullie draagkracht vanuit de praktijk voor wat jullie willen bereiken in Brussel?
“Kijk naar het advies dat nu wordt opgesteld over het Europese industriebeleid. Dit was een initiatief van het Comité van de Regio’s, waarbij ik de pen mag voeren. Daarbij hebben we in kaart gebracht wat regio’s en provincies kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van industrie”, legt Baljeu uit. “We hebben ook de industrie hierbij betrokken. Op die manier krijg je een advies dat echt door de praktijk wordt gesteund.”
We hebben het al eerder gehad over de wisselwerking tussen Europa en de provincie. Kun je iets vertellen over deze wisselwerking tussen Zuid-Holland en Europa ten aanzien van een onderwerp als de transitie naar een duurzame economie?
Baljeu noemt de transitie naar een concurrerende en duurzame industrie één van de grootste uitdagingen op dit moment. “Onze clusters willen bij de wereldtop blijven horen en moeten daarvoor de krachten bundelen met hun collega’s in andere Europese regio’s. Daarom is het goed dat Europa bijdraagt aan de financiering van fieldlabs en research infrastructuur die zowel door onze bedrijven, als die uit andere Europese regio’s gebruikt kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is de bio-based testlocatie op de DSM-campus in Delft.”
Bij het organiseren van de samenwerking tussen vergelijkbare Europese regio’s noemt Baljeu het Vanguard Initative. “De regio’s werken hier op een zestal thema’s samen, waaronder smart manufacturing, om onder andere de discussie bij de Europese Commissie te beïnvloeden.”
Baljeu concludeert: “Door internationale samenwerking wordt er niet alleen geld binnengehaald; het brengt ook internationale partnerschappen met zich mee. Deze internationale partners brengen nieuwe kennis, wat helpt om gezamenlijk verder te komen.”
De provincie is niet alleen in de EU, ook grote gemeenten zijn er actief. Hoe werkt u daarmee samen?
Baljeu vertelt dat richting Europa de krachten worden gebundeld daar waar gezamenlijk belangen liggen. “Met Rotterdam hebben we een logische economische samenwerking, met een focus op de haven en de transitie van het chemisch cluster. De gemeente Westland zoeken we op als het gaat om tuinbouw. Enzovoorts.”
“De provincie overlegt verder in de Economic Board Zuid-Holland (EBZ) wat de belangrijke onderwerpen zijn om naar Brussel te brengen. Daar komen de partners uit de ‘triple helix’ samen; bedrijven, kennisinstellingen en kleinere en grotere gemeenten uit de provincie.”
Door de Brexit vestigen veel organisaties zich buiten het VK. Zo is de European Medicines Agency (EMA) naar Amsterdam verhuist. Is dit iets waar de provincie op in speelt?
“We hadden de EMA graag in Leiden verwelkomd, maar het is ook gunstig dat de EMA naar Amsterdam is gekomen”, vertelt Baljeu. Ze verwacht echter nog wel een economische impact doordat bedrijven die met het EMA werken zich in de regio vestigen. “Dit merken we al in het Leiden Bio Science Park. Dit park is een heel mooi en economisch krachtig gebied.”
Baljeu noemt verder dat het biosciencepark ook een belangrijke pijler is voor de EBZ. “Door de versterking daarvan kunnen er weer nieuwe verbindingen gelegd worden met internationale partners, elkaar en Brussel”.
Hoe gaat de provincie eigenlijk om met de Brexit?
Baljeu merkt een duidelijk effect van de Brexit op economisch gebied in de provincie: “Je ziet dat Britse bedrijven zich gaan oriënteren op Nederland”. Verder is er volgens Baljeu veel contact tussen universiteiten om op zoek te gaan naar partners. “Dit met het oog op het verdwijnen van de Europese financiering voor Britse universiteiten”, legt ze uit.
Volgens Baljeu was de provincie Zuid-Holland al in een vroeg stadium aan het nadenken over de mogelijke impact van de Brexit. Anderhalf jaar geleden werd er in het havenleven bijvoorbeeld al gepeild of de Brexit leefde. Zo initieerde de Commissaris van de Koning een gesprek met het bedrijfsleven. “De focus lag vooral op het havengebied, vanwege de logistiek, douane en import en export. Ook werd de impact op interne bedrijfsvoering goed uitgezocht”, vertelt Baljeu. “We vragen ons met name af wat er gebeurt als er grote belemmeringen komen bij de douane.” Daarnaast verwacht de provincie impact op de visserij. “Er is in de provincie een kleine visserijgemeenschap (Stellendam en Katwijk) waar de gevolgen groot zullen zijn. De nadruk ligt bij de visserijgemeenschap vooral op de verwerkingsindustrie.”
U heeft al veel mooie resultaten van de provincie genoemd, maar waar bent u het meest trots op?
Het meest trots is Baljeu op het team en hoe gezamenlijk de provincie vertegenwoordigd wordt in Brussel en in Nederland. “Het gevoel dat Europa er toe doet voor onze provincie is echt te danken aan de mensen die er dagelijks mee bezig zijn. Doordat het team binnen de provincie goed op orde is, is het ook in Brussel in orde.”
Tot slot: hoe ziet de provincie Zuid-Holland de toekomst met Europa?
Volgens Baljeu hangt deze toekomst af van de vraag waar de provincie op in zal zetten na het aantreden van een nieuw college. “Er zijn zoveel prachtige sectoren, maar de focus hangt af van de coalitie. Als provincie willen we in ieder geval laten zien dat de regio’s er toe doen en dat de resultaten die geboekt worden in Brussel hier in Zuid-Holland gevoeld worden.”
Meer informatie
Europees Comité van de Regio’s, kenniscentrum Europa Decentraal
Brexit-loket voor decentrale overheden, kenniscentrum Europa Decentraal
Brexitloket voor ondernemers, Rijksoverheid
