NextGenerationEU (NGEU) is het herstelplan dat de EU heeft aangekondigd als reactie op de coronapandemie. Het is een tijdelijk herstelinstrument van € 806 miljard. Het doel is de schade als gevolg van de coronapandemie te helpen herstellen en Europa groener, digitaler en veerkrachtiger te maken. In de communicatie over de NGEU financieringsstrategie van 14 april 2021 zet de Commissie uiteen hoe ze de financiering zal aanpakken.
NextGenerationEU
NGEU wordt gefinancierd door leningen van de EU op kapitaalmarkten. De Europese Commissie zal tussen 2021 en 2026 jaarlijks zo’n 150 tot 200 miljard euro lenen. De terugbetaling wordt over een lange periode gespreid, tot 2058. Dit voorkomt onmiddellijke druk op de nationale financiën van de lidstaten en stelt de EU-lidstaten in staat te focussen op herstel. NGEU vergt een fundamenteel andere benadering van de kapitaalmarkten dan tot nu toe. Daarom moet de Commissie nieuwe wettelijke en institutionele procedures instellen. Dit heeft de Commissie uitgewerkt in de nieuwe financieringsstrategie.
NextGenerationEU omvat verschillende onderdelen.
- De hoeksteen van NGEU is de faciliteit voor herstel en veerkracht met een budget van € 672,5 miljard. De faciliteit verstrekt subsidies en leningen ter ondersteuning van hervormingen en investeringen in de EU-lidstaten, met name op het gebied van de groene en digitale transitie.
- € 47,5 miljard is voorzien voor React-EU, de herstelbijstand voor cohesie en de regio’s van Europa. Dit is een initiatief ter aanvulling en uitbreiding van de crisisrespons- en crisisherstelmaatregelen van het corona-investeringsinitiatiefen het corona-investeringsinitiatief plus. De middelen worden beschikbaar gesteld via het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO), het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD).
- NGEU versterkt verschillende andere bestaande EU-programma’s zoals HorizonEurope, InvestEU, plattelandsontwikkeling en het Fonds voor een rechtvaardige transitie (JTF).
Waarom deze nieuwe financieringsaanpak?
NGEU vraagt om een andere aanpak dan voorheen: de bedragen zijn veel groter dan tot nu toe het geval was, leningen zijn bestemd voor alle lidstaten, niet voor een beperkt aantal lidstaten. Het uitbetalingsschema is complexer, bijvoorbeeld vanwege verschillende betaaltermijnen. Ook dient het programma over nodige flexibiliteit te beschikken om mogelijke fluctuaties in toekomstige EU-begrotingen op te kunnen vangen. Daarom is een efficiënt en wendbaar financieringsmechanisme nodig dat op een duurzame wijze grote bedragen bijeen kan brengen.
De pijlers van de strategie
Het nieuwe NGEU-uitgifteprogramma zal € 150 tot 200 miljard per jaar opleveren en wordt georganiseerd op een soortgelijke manier als de uitgifte van staatsobligaties. Obligaties worden uitgegeven en met regelmatige intervallen op de markt gebracht. De looptijden kunnen variëren van 3 tot 30 jaar. Daarnaast wordt een ‘EU-Bill programma’ opgezet voor zogenoemd schatkistpapier (schuldbewijzen voor korte termijn). Ook introduceert de Commissie veilingen als een nieuwe manier om de EU-obligaties en schatkistpapier uit te geven. Het uitgifteprogramma wordt ondersteund door een netwerk van banken.
Groene obligaties
Er zullen ook groene NextGenerationEU obligaties worden uitgegeven: 30% van de NGEU-gelden zal door uitgifte van groene obligaties worden verkregen. Hiervoor wordt een kader uitgewerkt, het ‘NGEU Green Bond framework’. Dit kader bouwt voort op de verplichting van de faciliteit voor herstel en veerkracht, namelijk dat lidstaten 37% van de uitgaven in hun nationale herstel- en veerkrachtsplannen moeten besteden aan investeringen en hervormingen op het gebied van klimaatverandering. Deze groene investeringen kunnen met groene obligaties uit het NGEU fonds worden gedaan.
Verdere informatie over het kader voor groene obligaties volgt in de zomer van 2021. De eerste uitgifte zal in de herfst van 2021 plaatsvinden.
De huidige stand van zaken en verdere stappen
Dankzij de financieringsstrategie worden de NGEU-leningen operationeel. De fondsen zullen worden gemobiliseerd vanaf juni 2021. Eerst moeten alle lidstaten het eigenmiddelenbesluit (Own Resources Decision of ORD) goedkeuren. Dat besluit geeft de Commissie de bevoegdheid om het kapitaal dat benodigd is voor het NGEU te lenen. De Commissie wil beginnen met NextGenerationEU zodra het eigenmiddelenbesluit geratificeerd is.
Verschillende stappen in de voorbereiding van NGEU zijn al gezet, zoals het oprichten van een netwerk van primary dealers en de configuratie van de onderliggende structuur van rekeningen. Een aantal zaken moet nog worden aangepakt, bijvoorbeeld de vaststelling van het prijs- en maturiteitsbeleid voor leningen, de publicatie van het jaarlijkse leenbesluit en halfjaarlijks financieringsplan. Ook zal de Commissie werken aan een methode om fluctuaties in de rentepercentages van de leningen op te vangen. Vanaf 2022 zal het mogelijk zijn om vaste rentevoeten aan te bieden.
De eerste veilingen zullen in september 2021 plaatsvinden. Ook zal dan het EU Bill programma geopend worden.
Bron
NextGenerationEU COVID Recovery plan – funding strategy, Europese Commissie
NextGenerationEU: Commissie klaar om tot 800 miljard euro te lenen voor de financiering van het herstel, Europese Commissie
Meer informatie
Faciliteit voor herstel en veerkracht: 37% gereserveerd voor behalen klimaatdoelstellingen, Kenniscentrum Europa Decentraal
