Sterker en veerkrachtiger uit de crisis komen. Dat is het doel van het coronaherstelfonds NextGenerationEU en het belangrijkste instrument daarbinnen: de faciliteit voor herstel en veerkracht. De Raad en het Europees Parlement hebben op 18 december 2020 een politiek akkoord bereikt over de invulling van deze faciliteit. Een groot deel van de uitgaven moet worden gereserveerd voor het behalen van de EU-klimaatdoelstellingen.
Faciliteit voor herstel en veerkracht
In verband met de coronacrisis kent het MFK een speciaal coronaherstelfonds, NextGenerationEU. Dit fonds moet landen helpen de coronacrisis te boven te komen. Het coronaherstelfonds is een tijdelijke aanvulling op de begroting en bedraagt 750 miljard euro. Binnen NextGenerationEU is het belangrijkste instrument de faciliteit voor herstel en veerkracht. De faciliteit bestaat uit 672,5 miljard euro voor financiële steun voor zowel overheidsinvesteringen als hervormingen, met name op het gebied van een groene en digitale transitie.
Nationale plannen voor herstel en veerkracht
Om in aanmerking te komen voor financiële steun uit de faciliteit voor herstel en veerkracht moeten de lidstaten nationale plannen ontwikkelen, met daarin hun hervormings- en investeringsagenda’s tot 2026. Daarnaast moeten de nationale plannen bijdragen aan de uitdagingen die door de Commissie zijn aangewezen in de ‘land specifieke aanbevelingen’ van het Europees semester. In deze aanbevelingen staan de belangrijkste punten die elke lidstaat moet aanpakken om het concurrentievermogen en de sociale en economische cohesie te versterken.
Klimaatdoelstellingen en digitalisering
De Europese Green Deal wordt door de Commissie gezien als dé EU-strategie voor een duurzame toekomst. NextGenerationEU is in het leven geroepen om niet alleen de economie te stimuleren en te herstellen na de coronacrisis, maar ook om klimaatverandering tegen te gaan.
De uitstoot van broeikasgassen moet tegen 2030 met 55% zijn verminderd ten opzichte van de uitstoot in 1990. In het politiek akkoord is daarom bepaald dat minstens 37% van de uitgaven in ieder nationaal plan, dat is opgesteld in het kader van de faciliteit voor herstel en veerkracht, moet worden besteed aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Voorheen was dit 30% van de uitgaven. Daarnaast moeten lidstaten bij het opstellen van de nationale plannen er rekening mee houden dat de investeringen en hervormingen geen schade aan het milieu mogen aanbrengen.
Ook moeten lidstaten in hun nationale plannen de digitale transitie meewegen. Ten minste 20% van alle uitgaven voor investeringen en hervormingen moet de digitale transitie ondersteunen. Het werkprogramma 2021 van de Commissie, dat zich onder andere richt op plannen voor het klimaat en digitalisering, hangt nauw samen met NextGenerationEU. In dit artikel van Kenniscentrum Europa decentraal leest u meer over het werkprogramma en de geplande acties van de Commissie.
Decentrale relevantie
EU-lidstaten moeten de rol van decentrale overheden bij de hervormingen en investeringen in het kader van de plannen voor herstel en veerkracht beschrijven. De lidstaten moeten volgens artikel 22 van het voorstel uit 2020 zorgen voor een goede samenwerking tussen de verschillende overheidsniveaus en er moet duidelijk gemaakt worden hoe de financiële middelen naar decentrale niveaus worden overgebracht.
Volgende stappen
De faciliteit voor herstel en veerkracht moet nog formeel worden goedgekeurd door het Parlement en de Raad. Het Parlement zal naar verwachting in februari over de tekst stemmen. Hierna volgt de formele goedkeuring door de Raad. Zodra de faciliteit van kracht is, kunnen de EU-lidstaten een pakket van hervormingen en investeringsprojecten opstellen en hun plannen voor herstel en veerkracht indienen.
Bron:
Commission welcomes political agreement on Recovery and Resilience Facility, de Europese Commissie
Herstelplan voor Europa, de Europese Raad
Het Covid-19-herstelplan van de EU moet van klimaat een prioriteit maken, het Europees Parlement
Meer informatie
Voorstel van de Commissie tot vaststelling van een faciliteit voor herstel en veerkracht, de Europese Commissie
The Recovery and Resilience Facility, de Europese Commissie
