De Europese Rekenkamer (ERK) heeft een speciaal rapport uitgebracht over de EU-klimaat- en energiedoelen voor 2020 en 2030. Volgens het rapport hebben de lidstaten de doelen van 2020 behaald, maar is dat deels te danken aan externe factoren, zoals de financiële crisis van 2009 en de coronacrisis. De ERK waarschuwt in het rapport dat de doelen voor 2030 misschien niet worden behaald. Daarnaast doet de Rekenkamer aanbevelingen over de transparantie van de berekeningen, de volledigheid van de berekeningen en de samenwerking tussen Commissie en lidstaten.
Doelstellingen voor 2020
Het goede nieuws is dat de EU drie centrale klimaatdoelstellingen voor 2020 heeft behaald. Deze drie centrale doelen betreffen de hoeveelheid uitstoot van broeikasgassen, de energie-efficiëntie en het aandeel hernieuwbare energie. Hoewel sommige lidstaten niet aan al hun doelstellingen hebben voldaan, zijn de EU-brede doelstellingen wel behaald.
Nederland behaalde haar doelen op het vlak van energie-efficiëntie en de hoeveelheid uitstoot van broeikasgassen. Daarbij moest Nederland echter wel flexibele instrumenten gebruiken, zoals de aankoop van verhandelbare aandelen van andere lidstaten die hun streefcijfers overschreden. Daarmee werd een verschil van 2,5 % aandeel hernieuwbare energie gecompenseerd.
De ERK plaatst een belangrijke kanttekening bij de gehaalde streefcijfers, aangezien externe factoren een grote rol hebben gespeeld. Zo is er een ‘reboundeffect’ te zien wat betreft de uitstoot van CO2 door het aantrekken van de economie na de coronapandemie.
Doelstellingen voor 2030
De Rekenkamer uit zorgen over de manier waarop er wordt gewerkt aan de doelstellingen voor 2030. Zo constateert de instelling dat alle nationale doelstellingen gezamenlijk niet ver genoeg zullen gaan om het huidige EU-brede streefcijfer voor energie-efficiëntie te halen. Bovendien zet het rapport vraagtekens bij de slagingskans van de vooruitstrevende plannen van REPowerEU en het ‘Fit-for-55’-pakket. Het is de vraag of bestaande financieringsmogelijkheden genoeg zullen zijn om de investeringskloof te overbruggen. De nationale plannen zijn namelijk niet duidelijk genoeg over de manier waarop lidstaten de nodige investeringen zullen financieren.
Aanbevelingen voor lidstaten
De Europese Rekenkamer doet een drietal aanbevelingen voor lidstaten. Ten eerste raadt het rapport aan om transparanter te zijn in de manier waarop er gerapporteerd wordt over de klimaat- en energiemaatregelen. Ten tweede adviseert de ERK om een werkwijze te ontwikkelen waarbij alle Europese uitstoot van broeikasgassen wordt meegenomen in klimaatdoelstellingen. Momenteel wordt de uitstoot van sommige sectoren, zoals de lucht- en zeevaart, en geïmporteerde producten namelijk niet meegenomen in de berekeningen. Ten derde moet de Europese Commissie beter samenwerken met de lidstaten om informatie in de nationale energie- en klimaatplannen te verbeteren, met name op het gebied van financiering. In Nederland komen deze plannen tot stand met medewerking van decentrale overheden.
