Op 13 november 2023 bereikten het Europees Parlement en de Raad van de EU een voorlopig akkoord over de Verordening Interoperabel Europa. Met dit akkoord komt een netwerk van onderling verbonden digitale overheidsdiensten dichterbij. Naast efficiëntere samenwerking door versnelde uitwisseling van overheidsgegevens, bekrachtigt dit akkoord de beweging naar digitale decentrale overheden in de Europese Unie.
Achtergrond: Voorstel Verordening Interoperabel Europa
Interoperabiliteit bereiken is één van de doelstellingen binnen de Digital Decade. Organisaties en systemen zijn interoperabel als ze zonder beperkingen kunnen samenwerken en naadloos op elkaar aansluiten. De voorgestelde verordening is dan ook gericht op digitale interoperabiliteit tussen overheden. Dit gaat over het vermogen van overheidsdiensten om samen te werken en om op elektronische wijze nuttige informatie uit te wisselen. Nauwsluitende interoperabiliteit zal leiden tot een netwerk van zelfstandige en onderling verbonden overheidsdiensten.
Onder lidstaten bestaat al langer de opvatting dat de samenwerking op het gebied van interoperabiliteit verplicht moet plaatsvinden. Het huidige Europese Interoperabiliteitskader heeft namelijk enkele beperkingen, zoals het feit dat deelname eraan vrijwillig is. Aan de Uniewetgever is daarmee de verantwoordelijkheid gegeven om deze plicht tot samenwerking vast te leggen. Door gebrek aan interoperabiliteit worden gegevens niet efficiënt genoeg uitgewisseld, wat extra tijd in beslag neemt en kosten met zich meebrengt. Daarom heeft de Commissie op 18 november 2022 een voorstel gedaan voor een Europese interoperabiliteitsverordening.
Voorlopig akkoord
Behouden elementen
Het voorlopig akkoord houdt vast aan de algemene strekking van het voorstel van de Commissie. De belangrijkste behouden elementen zijn:
- Regels die een gestructureerde EU-samenwerking garanderen;
- Aansturing van de samenwerking door een ‘Interoperabel Europa-Raad’;
- Het delen en hergebruik van oplossingen, aangedreven door een ‘Interoperabel Europa-Portaal’.
Op deze pagina is meer informatie te vinden over de inhoud van het voorstel van de Commissie.
Amendementen van de Raad en het Parlement
Het Parlement en de Raad hebben enkele wijzigingen aangebracht. Dit zijn de belangrijkste amendementen:
- Een aangescherpte definitie van de reikwijdte van de voorgestelde verordening en verduidelijking van begrippen, zoals ‘trans-Europese digitale overheidsdiensten’.
- Een uitleg van wat de verplichte interoperabiliteitsbeoordeling inhoudt, onder andere bedoeld om overbelasting van decentrale overheden te voorkomen. Om die reden is ook toegevoegd dat de ‘Interoperabel Europa-Raad’ overheden kan begeleiden bij het uitvoeren van de interoperabiliteitsbeoordeling.
- De bepalingen zijn beter afgestemd op de bepalingen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de AI Wet. Dit geldt vooral voor de bepalingen over het oprichten van en deelnemen aan testomgevingen voor regelgeving.
- Ten slotte is de rol voor de ‘Interoperabel Europa-Raad’ versterkt. Dit orgaan moet een centrale rol innemen in de nieuwe bestuursstructuur die met deze verordening opgezet zal worden.
Volgende stappen
Na dit voorlopige akkoord zal de tekst van de verordening worden verfijnd. Zodra dat is gebeurd, moet de verordening worden goedgekeurd door de Raad en het Parlement. Vervolgens kan de verordening worden aangenomen en zal deze in werking gaan treden.
Decentrale relevantie
Voor decentrale overheden is interoperabiliteit van belang. De Europese Interoperabiliteitsverordening moet ervoor zorgen dat lokale bestuurders worden voorzien van definities, principes, aanbevelingen en praktische gebruiksscenario’s. Haardoor de overheden oplossingen delen en informatie hergebruiken, zodat ze niet het wiel opnieuw hoeven uit te vinden. Dit kan kostenverlagend werken voor decentrale overheden.
Daarnaast komt in de verordening de ‘GovTech-samenwerking’ naar voren. Dit is een op technologie gebaseerde samenwerking tussen de publieke en private sector met als doel de ondersteuning van digitalisering bij overheden. Innovatie in de publieke sector zal zorgen voor verbeterde toegankelijkheid, betrouwbaarheid en efficiëntie van overheidsdiensten.
Bron
Interoperable Europe act: Council and Parliament strike a deal for more efficient digital public services across the EU, persbericht van de Raad van de EU
Meer informatie
Voorstel Verordening Interoperabiliteit tussen overheidsdiensten, Kenniscentrum Europa Decentraal
Tijdlijn Digitalisering, Kenniscentrum Europa Decentraal
The Interoperable Europe Act will improve online public services for people and businesses, Europese Commissie
